Na Twitter nalogu Cica385 22.7.2020. objavljen je video zapis na kojem se vidi avion koji ispušta crveni gas. U tweetu piše da je video sa srbijanske visoravni Pešter, uz pitanje da li se radi o koroni, dok je u sami video zapis dodan tekst “Nije virus vec nas truju”:
Isti video zapis dijelio se i na Facebooku par dana ranije. Sa privatnog profila Mustafa Mujić, na kom je objavljen 19. jula, podijeljen je 3.500 puta:
Video zapis je podijeljen i u članku portala Blic 23. jula, zajedno sa tweetom objavljenim na profilu Cica385. Blic je ovaj tweet ocijenio kao teoriju zavjere, te u članku naglasio da se ne radi o Pešteru:
"NIJE VIRUS, VEĆ NAS TRUJU" Žive svuda oko nas, neke poznajemo i volimo, ali sa njima je BESMISLENO DISKUTOVATI
"Pešter, nije virus, već nas truju. Snimak stigao preko Vajbera! Da li je ovo još neko dobio i video? Da li možeš javnosti Srbije da objasniš šta je ovo i šta se tu tačno dešava? Vučiću? Korona? Mi nismo zamorci, mi smo ljudi i nikome nismo dali saglasnost za ovako nešto".
Ovo je poruka koju je, uz video snimak aviona, koji u sred bela dana iznad nepoznate pustinjske oblasti, ispušta veliku količinu crvene tečnosti, napisala jedna od korisnica društvenih mreža.
Sa Blica, članak je prenio i portal Zgubidan 24. jula uz drugačiji naslov koji ne govori o teoriji zavjere, već samo spominje snimak “koji se munjevito širi”:
Snimak koji se munjevito širi: “NIJE VIRUS, VEĆ NAS TRUJU”
Uprkos naslovu iz kojeg se može zaključiti da se radi o nečemu što “nije virus, već nas truju”, tekst članka objašnjava da snimak prikazuje gašenje požara u SAD-u:
Iako pretraživanjem interneta veoma lako može da se nađe da je reč o vatrogasnoj ekipi koja gasi požar u američkoj državi Arizona,
korisnica tvitera koja je postavila snimak odbacuje tu mogućnost pitanjima „Gde je požar? Ekspert ste za rastinje na Pešteru?
Nije svaki crveni prah, prah za gašenje požara…“.
Da neko namerno truje ljude nije prva teorija zavere, pošto smo odavno svi čuli za „kemtrejlse“, odnosno tragove izduvnih gasova aviona,
za koje pojedinci tvrde da su sastavljeni od hemikalija za kontrolu uma.
Isti video širio se ovog mjeseca i u Kazahstanu, sa tvrdnjama da se na teritoriji te države vrši “zaprašivanje” virusima i biohemijskim oružjem. Tvrdnje je demantiralo kazahstansko ministarstvo unutrašnjih poslova 12.7.2020. Ministarstvo je u demantiju navelo da se u videu radi o američkom avionu Tanker Air Carrier 914 koji se koristi za gašenje požara, te da je video preuzet sa Twitter profila odjela za šumarstvo i gašenje požara američke države Arizona, AZ State Forestry.
Ipak, video i fotografija objavljeni na ovom profilu, iako pokazuju avion koji ispušta crveni gas, nisu identični snimku za koji se tvrdi da prikazuje Pešter ili Kazakhstan.
Gdje je snimljen originalni video?
Originalni video zapis objavljen je 3.6.2020. na Instagram profilu aviatehub. U opisu video zapisa piše da se radi o avionu Tanker 912 koji gasi vatru blizu San Carlosa u Arizoni, a da je snimak nastao 7. maja:
Tanker 912 radi na Tufa požarima blizu San Carlosa, Arizona, istočno od Globea, sa pratećim avionom Bravo-45. 7. maj 2020.
Šta je crveni gas koji se vidi na snimku?
Kao što je napisano i u članku portala Blic, crveni gas se koristi za sprječavanje širenja požara. Ministarstvo zdravlja australijske države Novi Južni Wales na svojoj web stranici ima informacije o ovom načinu gašenja požara, te objašnjava da se takozvani ‘fire retardants’ (usporivači gorenja) koriste kako bi se usporilo širenje požara, a nekada im se dodaje crveni pigment napravljen od željeznog oksida, kako bi se moglo tačno uočiti gdje je ispušten gas.
“Fire retardants” se koriste za usporavanje širenja ili intenziteta požara. Pomažu vatrogascima na terenu da kontrolišu i obuzdaju požar i pomognu u zaštiti imovine. Mogu se baciti i iz aviona za vrijeme gašenja požara. Ponekad se doda pigment crvene boje, napravljen od željeznog oksida, tako da oni koji prskaju mogu vidjeti gdje su ispuštali vatru.
Ova sredstva za suzbijanje požara sastoje se od hemijskih deterdženata proizvedenih od kombinacije sredstava za vlaženje i hemijskih sredstava za pjenjenje, gnojiva (amonij i diamonij sulfat i amonijum fosfat) pomiješanih sa zgušnjivačima (guar guma) i inhibitorima korozije (za sigurnost aviona). Pomiješaju se s vodom da nastane pjena ili suspenzija. Primjeri uključuju Angus Forexpan S i Phos-Chek WD-881, Phos-Chek D75-F i Phos-Chek D75-R.
Što se tiče implikacija za zdravlje, ministarstvo zdravlja države Novi Južni Wales kaže da ove hemikalije mogu proizvesti male iritacije prije nego što se pomiješaju sa vodom. Zbog toga osobe koje rade sa njima moraju da nose rukavice, zaštitne naočare i maske za lice. No, ne radi se ni o kakvim "otrovima", jer se voda koja je kontaminirana ovim hemikalijama i dalje može piti bez posljedica.
Ispitivanja pokazuju da ove hemikalije mogu proizvesti manje iritacije prije nego što se pomiješaju sa vodom. Koncentrirani prah može prouzrokovati manju iritaciju disanja kod radnika koji s njim postupaju. Gelovi mogu nadražiti oči, disajne puteve i kožu. Radnici su dužni da nose rukavice, zaštitne naočare i maske za prašinu prilikom rukovanja s puderom. Procjene rizika provedene u SAD-u i u Viktoriji pokazale su da je rizik od zdravstvenih efekata vrlo nizak, čak i kod ljudi koji su slučajno izloženi sredstvima za usporavanje vatre tijekom primjene. Rizik za zdravlje od pijenja kišnice koja je kontaminirana ovim sredstvima takođe je nizak, ali voda može imati neugodan miris i miris, pa treba izbjegavati konzumiranje.
Dakle, ovaj snimak niti prikazuje visoravan Pešter, niti je u pitanju “zaprašivanje virusima" ili "otrovima”.
S obzirom da video nije snimljen na Pešteru, nego u američkoj državi Arizoni i da crveni gas nije nikakva supstanca kojom “nas truju” nego sredstvo za sprječavanje širenja požara, video ocjenjujemo kao lažnu vijest. Portal Zgubidan zbog naslova koji se ne podudara sa tekstom dobija ocjenu klikbejt.
(raskrinkavanje.ba)