Foto: Freepik
Na Facebooku su se u decembru 2023. dijelile fotografije medicinskih stručnjaka Mirsade Hukić i Teufika Goletića na kojima se čini da drže napis: “Dragi Bosanci, popijte ovo prije spavanja, a ujutru će se pojaviti paraziti od 3 metra” (1, 2). Uz fotografije su podijeljeni linkovi na domene banewssss.salamanka.shop i banewssss.shastri.store.
Foto: Screenshot, Facebook
Foto: Screenshot, Facebook
Linkovi iz Facebook objava nisu bili aktivni u vrijeme pisanja ove analize. Ipak, bio je aktivan link na kojem je objavljen tekst u formi novinarskog članka i intervjua s Mirsadom Hukić, opremljen fotografijama ove stručnjakinje i izjavama koje su joj pripisane.
Tekst je objavljen na web stranici koja izgleda kao informativni portal, s rubrikama kao što su “vijesti”, “priče”, “igre”, “podcasti”. U tekstu se upozorava na “smrtonosne parazite” i preporučuje se medicinski preparat za liječenje parazitske infekcije.
Tekst počinje komentarom pripisanim Mirsadi Hukić, koja je predstavljena kao “najpoznatiji hrvatski lekar”, o “iznenadnoj hospitalizaciji glumca Aleksandra Hemona" zbog “najezde parazita”. Ilustrovan je fotografijom Aleksandra Hemona i vozila hitne pomoći. Hemon se kasnije u tekstu naziva pjevačem.
U prvom dijelu teksta govori se o štetnom utjecaju parazita na ljude. Navodi se da je “većina smrti uzrokovana humanim papiloma virusom (HPV) koji uzrokuje parazite”. Postavlja se pitanje čitateljima/kama da li imaju neke od navodnih simptoma kao što su loš zadah, umor i bol u stomaku, te im se poručuje da “neće dugo živjeti” ukoliko imaju.
Nakon navoda o parazitima i njihovom štetnom utjecaju na organizam, u tekstu se promoviše navodno čudotvorno sredstvo pod imenom Germivir, koje je predstavljeno kao jedini preparat “koji u jednom tretmanu može rešiti sve vrste parazita”.
Navodi se da je Germivir razvijen “uz učešće Instituta za parazitologiju, Francuske akademije nauka i grupe mladih nezavisnih naučnika” i da je prošao kliničke studije u “Nacionalnom centru za biomedicinska istraživanja (Centre National de Recherche en Biomedecine)”. Ovo prati niz tvrdnji o navodnim ljekovitim efektima Germivira.
Tekst završava ponudom “mogućnosti” kupovine proizvoda s 50% popusta.
Od kupaca se traži da unesu svoje lične podatke u formular, nakon čega će biti kontaktirani.
Na kraju teksta su komentari navodnih zadovoljnih korisnika i korisnica.
Šta su činjenice?
Akademkinja Mirsada Hukić, bh. naučnica s velikim brojem naučnih radova i iskustvom u polju biomedicine, prijavila je tekst Raskrinkavanju, ističući da se širi putem društvenih mreža i da je u njemu zloupotrijebljen njen identitet. Rekla je da je intervju s njom izmišljen i da su njeni identitet, kredibilitet i ugled zloupotrijebljeni u svrhu promovisanja ovog preparata.
“Smatram da je to vrlo loše za mene, moj posao i ugled”, rekla je Hukić.
Hukić je navela da profesor doktor Teufik Goletić, čija je fotografija također korištena za promociju preparata na Facebooku, nema ništa s Germivirom.
Aleksandar Hemon je poznati američko-bosanski pisac, a ne glumac ili pjevač, kako se u tekstu navodi.
Dakle, tekst u kojem se promoviše i prodaje Germivir je izmišljen, a osim demantija stručnjakinje kojoj su pripisane izjave u tekstu, postoji nekoliko pokazatelja da je tekst neautentičan.
Stranica na kojoj je objavljen tekst izgleda kao informativni portal, ali nema nikakav drugi sadržaj. Linkovi na “sekcije” stranice vode na formular za naručivanje proizvoda. Komentari “zadovoljnih korisnika” pripisani su izmišljenim osobama, a ne postoji ni mogućnost da posjetitelji/ke ostave svoje komentare.
Rok trajanja “promocije”, odnosno popusta na narudžbu, automatski se mijenja ovisno o datumu pristupa tekstu. Iako ovo ne mora nužno biti pokazatelj prevare, ova se taktika često koristi u prevarnom marketingu kako bi se stvorio osjećaj hitnosti i potaknula brza akcija čitatelja/ki.
Internet-pretraga imena Germivir pokazuje brojne reklame i načine naručivanja ovog preparata, ali ne pruža nikakve vjerodostojne informacije ili dokaze koji bi potvrdili da je proizvod prošao klinička ispitivanja. U tekstu se tvrdi da je Germivir prošao klinička istraživanja u “Centre National de Recherche en Biomedecine”. Pretraga ne daje rezultate koji bi potvrdili da postoji ustanova s tim imenom. Ustanova s najsličnijim nazivom je Centre de Recherche en Biomedecine de Strasbourg, ali nema potvrde konkretnih veza između ovog centra i Germivira.
Pretraga registra kliničkih ispitivanja unutar Evropske unije nije otkrila nikakve rezultate povezane s Germivirom. To znači da ne postoji javno dostupna dokumentacija koja bi potvrdila da je Germivir prošao bilo kakva klinička ispitivanja u regulisanim i priznatim medicinskim ili farmaceutskim ustanovama u EU.
Shodno navedenom, tekst u formi novinskog članka i intervjua s prof.dr. Mirsadom Hukić u kome se Germivir preporučuje kao preparat za tretiranje parazita ocjenjujemo kao lažnu vijest. Istu ocjenu dajemo Facebook objavama u kojima su zloupotrijebljene fotografije Hukić i Goletića.
(Raskrinkavanje.ba)