Kad portali “požure”: “Heroji Halijarda” nisu prikazani na Sarajevo Film Festivalu

Foto: Instagram.com

U okviru 29. izdanja Sarajevo Film Festivala (SFF) i programa Cinelink Drama Showcase Telekoma Srbija, 15.8.2023. godine prezentovan je i srbijanski film “Heroji Halijarda” u režiji Radoša Bajića kao jedan od projekata. Ovo je objavljeno tog dana na Instagram profilu producentske kuće Contrast studios.

Prezentacija isječaka iz ovog filma, čija je distribucija u kinima najavljena za 10. oktobar, izazvala je buru reakcija i kritika niza javnih ličnosti prema organizatorima SFF-a (1, 2, 3), s obzirom na navode o historijskom revizionizmu u filmu kroz prikazivanje četnika i vođe tog pokreta iz Drugog svjetskog rata Dragoljuba Draže Mihailovića kao heroja. 

Prema pisanju portala Radija Slobodna Evropa, “film ‘Heroji Halijarda’ tematizira istoimenu misiju Ureda za strateške usluge (OSS)”. OSS je preteča CIA-e, obavještajne službe Sjedinjenih Američkih Država. Cilj misije, kojoj su doprinijeli i četnici Draže Mihailovića, bio je spasiti više od 500 vazduhoplovaca iz oborenih savezničkih aviona koji su u ljeto 1944. godine bili iza neprijateljskih linija u okupiranoj Srbiji.

Dan nakon prezentacije filma, 16. avgusta, organizatori Sarajevo Film Festivala objavili su saopštenje u kojem je objašnjeno da film nije prikazan na SFF-u, već da je najavljen uz prezentaciju tri isječka materijala snimljenog za film.

Sporni film nije prikazan na Sarajevo Film Festivalu. 

U okviru biznis prezentacije kompanije Telekom Srbije na poslovnom forumu Festivala, najavljen je između njihovih ostalih novih projekata, i film koji je još uvijek u postprodukciji - „Heroji Halijarda“. Date su osnovne informacije o projektu i prikazana tri inserta snimljenog materijala pred oko 70 prisutnih učesnika. Sadržaj prezentacije je bio isključiva odgovornost Telekoma Srbije.

U originalnom rasporedu projekcija, film “Heroji Halijarda” (eng. Heroes of Halyard) nije uvršten za prikazivanje na ovogodišnjem Sarajevo Film Festivalu. Nema ga ni u rasporedu koji je izmijenjen zbog otkazivanja projekcija nakon proglašenja Dana žalosti 15. avgusta u Federaciji BiH, nakon višestrukog ubistva u Gradačcu.

Dezinformacije o “prikazivanju” filma 

Istog dana kada je održana prezentacija, u objavama na društvenim mrežama i u pojedinim medijima tvrdilo se da je film “prikazan” u sklopu Sarajevo Film Festivala. Portal Faktor je 15. avgusta, pozivajući se na status novinara Al Jazeere Adnana Rondića na Facebooku, objavio članak o tome da je prikazivanje filma izazvalo buru u javnosti.

Prikazivanje filma "Heroji Halijarda" izazvao buru: Četnička drama Radoša Bajića usred Sarajeva

Prikazivanje srbijanskog filma "Heroji Halijarda" reditelja Radoša Bajića na Sarajevo Film Festivalu izazvao je buru i niz kritika u javnosti.

Novinar i voditelj na Al Jazeerai Balkans Adnan Rondić istakao je da je usred Sarajeva prikazan film koji je pročetnički.

U članku je citiran Rondićev Facebook status, u kojem je navedena tvrdnja o prikazivanju filma.

Sad će iz SFF -a da nam objašnjavaju da ne znamo šta je filmska umjetnost. Možda ne znamo. No, ono što sigurno znamo, jeste da je danas, usred Sarajeva, prikazan film - ljudi koji, eto, nisu Bošnjaci, a u čiji sud ne sumnjam, kažu da je pročetnički - redatelja Radoša Bajića. E taj Bajić, u zvijezde okiva zločinca, četničkog komandanta Dražu Mihajlovića, nazivajući ga "srpskim velikomučenikom".

(...)

I ne, ja zaista ne mislim da je neko ko je odlučio da se ovaj film emitira na SFF-u, to uradio namjerno. 

U vrijeme pisanja ove analize Facebook status ovog novinara bio je izmijenjen, pa je umjesto riječi “prikazan”, navedeno “promoviran”, a umjesto riječi “emitira”, riječ “promovira”. Međutim, iz historije uređivanja statusa može se vidjeti da se u njemu prvobitno nalazila tvrdnja koju je prenio Faktor.

Tvrdnje o prikazivanju filma prenijeli su portali Novi Konjic i Mahalla te Facebook stranica Gradačački glas. Osvrćući se na Facebook statuse novinara Dragana Bursaća i Adnana Rondića, koji nisu eksplicitno ustvrdili da je film prikazan (1, 2), portal Stav također je 15. avgusta objavio članak u kojem se tvrdi upravo da jeste.

Ravnogorci usred Saraja: Skandalozno prikazivanje "četničke drame" na SFF-u

Film prikazan na SFF-u uprizoruje četnike koji zajedno sa svojim vođom Dražom Mihajlovićem "velikodušno" spašavaju 508 američkih vojnika (odnedavno dio srpske mitomanije), a simptomatično je i ko su sponzori. 

Portal Tuzlanski je, koristeći se Bursaćevim statusom, u naslovu ustvrdio da je ovaj novinar bio izrevoltiran “prikazivanjem filma na SFF-u”:

Bursać revoltiran zbog prikazivanja filma s četnicima kao pozitivcima na SFF-u: Ljudi jeste li vi normalni? 

U članku je, pak, dosljedno citirana Bursaćeva izjava povodom prezentacije inserata iz filma: 

Ljudi, jeste li vi normalni? Dopustili ste prezentaciju četničke serije i filma na Sarajevo Film Festivalu. Za one koji ne znaju “Heroji Halijarda” je četnička drama Radoša Bajića. Hoću da vjerujem kako je ovo neistina 

Tvrdnje da je film prikazan objavljivane su i u člancima u kojima su prenesene reakcije stranaka i političkih aktera na činjenicu da je u sklopu festivala prezentovan film. Takve članke objavili su portali Crna hronika, Press, Raport i Etto, a objavljeni su dan nakon prvih navoda o “prikazivanju filma” na SFF-u. Pored navedenih portala, u člancima Hrvatskog medijskog servisa (15.8), Stava (16.8), FACE-a (16.8), Slobodne Bosne (16.8), Avaza (16.8, 1, 2) i portala Istok (15.8) također se nalaze navodi o prikazivanju filma. 

Pored tvrdnji o prikazivanju filma na SFF-u, portali Analiziraj i Bosna info u istim su člancima, objavljenim 16. avgusta, prenijeli i saopštenje organizatora u kojem se opovrgavaju takvi navodi. Kao izvor u članku portala Analiziraj naveden je N1, no na ovom portalu nismo pronašli identičan tekst. 

Faktor, Crna hronika, Avaz, Raport, Press, Etto i FACE naknadno su u objavljenim člancima prenijeli i saopštenje s informacijom da film nije prikazan na Sarajevo Film Festivalu. 

Shodno navedenom, tvrdnju da je film “Heroji Halijarda” prikazan na Sarajevo Film Festivalu ocjenjujemo kao dezinformaciju. 

Naslove članaka u kojima se tvrdi da je film prikazan na SFF-u, bez takve tvrdnje u samim člancima, dodatno ocjenjujemo i kao klikbejt. 

Napomena

18.8.2023: Portali Raport, Press,FACE i Crna hronika su ispravili članke ocijenjene u ovoj analizi, pa im je u skladu s tim dodana i ocjena ispravljeno.

8.9.2023: Portal Slobodna Bosna je ispravio netačne tvrdnje u članku koji je ocijenjen u ovoj analizi, pa mu je dodana i ocjena ispravljeno.

 

(Raskrinkavanje.ba)