Foto: Raskrinkavanje.ba
Anonimni portali koji se pokreću pred izbore s ciljem promocije stranaka i pojedinih kandidata/kinja jedna su od odlika medijskog prostora Bosne i Hercegovine.
O primjerima tih portala Raskrinkavanje je pisalo i tokom prethodnih izbornih godina. O fenomenu portala koji se pojavljuju u predizborno vrijeme i služe za političke obračune, različitim primjerima, njihovim karakteristikama i opasnostima koje predstavljaju, pisali smo i u analizi serijala “Rasvjetljavanje”, koju možete čitati na ovom linku.
Najnoviji takav primjer jeste portal Tanjug (.ba), pokrenut neposredno pred ovogodišnje Opšte izbore.
Portal Tanjug (.ba) je anonimni portal na kojem nema impresuma, odnosno podataka o uredničkoj, novinarskoj i vlasničkoj strukturi. Podaci Univerzitetskog teleinformatičkog centra, koji prodaje .ba domene, pokazuju da je domena ovog portala registrovana 13.8.2022. godine.
S ovim portalom povezana je Facebook stranica identičnog naziva, čija najranija objava datira od 4.3.2018. godine (link). U rubrici “Informacije” na ovoj stranici dostupni su e-mail adresa i broj telefona, bez ikakvih drugih podataka. U trenutku pisanja ove analize Facebook stranicu Tanjug prati 627 osoba, a stranica je ostvarila 603 “sviđanja”. Prije postojanja samog portala na Facebook stranici dijelili su se linkovi objava Twitter naloga Tanjug, koji više nisu dostupni (1, 2, 3). Twitter nalog “Tanjug” postoji i duže od Facebook stranice, tačnije od novembra 2017. godine.
Većina “članaka” anonimnog Tanjuga promoviše vladajuću koaliciju
Portal Tanjug ima ukupno osam rubrika (“Politika”, “Društvo”, “Hronika”, “Svijet”, “Show”, “Sport”, “Zanimljivosti” i “Magazin”). U periodu od 7.9, kada je objavljen prvi članak, do 26.9.2022. godine na portalu je objavljeno 35 članaka.
Od ovih osam rubrika, tri (“Zanimljivosti”, “Magazin” i “Show”) su potpuno prazne. U rubrici “Sport” dostupne su trenutno tri objave, u rubrici “Svijet” šest, u rubrici “Hronika” dvije, u rubrici “Društvo” šest te u rubrici “Politika” 18 objava (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18).
Od navedenih 18 tekstova iz rubrike “Politika”, u njih pet (1, 2, 3, 4, 5) izvještava se o Savezu nezavisnih socijaldemokrata (SNSD). Preciznije, dvije od ovih pet objava (1, 2) odnose se na posjetu Moskvi člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika, koji je i kandidat za predsjednika Republike Srpske. Preostale tri tiču se predizbornih aktivnosti i poruka SNSD-ovih kandidata.
U jednoj objavi, pod naslovom “Istraživanje popularnosti političara”, prikazana je tabela s prezimenima dijela kandidata/kinja za člana/icu Predsjedništva BiH. Ovaj vrlo nejasan “članak” zapravo sadrži samo naslov i sliku tabele, bez ijedne jedine riječi teksta. Tabela, osim prezimena dijela kandidata/kinja, prikazuje i mistične postotke. Potpuno je nejasno šta fotografija predstavlja i odakle su preuzeti podaci koji su na njoj prikazani.
U vezi s drugim objavama iz rubrike “Politika” njih sedam su zapravo predizborni spotovi kandidata.
U ovim “člancima”, osim naslova, fotografije i videospota, nema apsolutno nikakvog drugog sadržaja ni napomene o tome da li je riječ o plaćenom, promotivnom oglašavanju.
Jedna takva objava je o Nenadu Nešiću, bivšem koalicionom partneru SNSD-a i aktulenom kandidatu za člana Predsjedništva BiH iz Demokratskog narodnog saveza (DNS).
U dva slučaja (1, 2) radi se o kandidatima iz koalicije Socijalističke Partije (SP) i Narodnog demokratskog pokreta (NDP). Po jedna ovakva objava posvećena je i kandidatu Socijalističke partije Srpske (SPS), kandidatu Narodne partije Srpske (NPS), zatim kandidatu Narodnog Demokratskog Pokreta (NDP) te kandidatu Ujedinjene Srpske (US). Osim objave o kandidatu DNS-a, sve ostale odnose se na partije vladajuće koalicije u RS.
Preostali tekstovi, njih pet, preuzeti su iz drugih izvora, a u jednom slučaju akter članka je kandidat Partije demokratskog progresa (PDP). U drugom slučaju je na ovom portalu prenesena objava s Facebook stranice jednog od članova Socijalističke partije Srpske, i to u prvom licu i bez ikakvih izmjena. Jedna od takvih objava tiče se i Nenada Stevandića iz Ujedinjene Srpske.
Jedan članak na Tanjug (.ba) portalu odnosi se i na prenošenje izjava aktuelnog načelnika Bratunca, koji je član Srpskog narodnog fronta. U jednom slučaju radi se o članku koji je prenijet s portala Faktor magazin, a koji tematizira nepostojanje koalicije PDP-a i SDS-a.
O predizbornim aktivnostima SNSD-a i partija koje također čine vladajuću koaliciju u Republici Srpskoj portal Tanjug je, dakle, izvijestio u 11 od ukupno 18 objava u rubrici “Politika”. Većina tih članaka predstavlja prenošenje predizbornih spotova kandidata/kinja. Opozicione partije u RS (PDP, SDS, DNS, SNF), s druge strane, bile su tema četiri objave. Ipak, tek se u dva slučaja radi o promociji opozicionih kandidata/kinja i njihovih predizbornih spotova (PDP i DNS).
Dvije objave tiču se aktivnosti člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika, dok se jedina autorska objava na ovom portalu u posmatranom periodu odnosi na tabelu s rezultatima navodnog “istraživanja popularnosti političara“.
Na osnovu svega navedenog, jasno je da predizborni portal Tanjug (.ba) nije nastao kako bi čitateljima/kama pružio pravovremene, tačne i objektivne informacije, već je njegov cilj uglavnom promocija kandidata i kandidatkinja vladajuće koalicije u Republici Srpskoj.
(Mladen Lakić, Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)