Na Facebook profilu Marija Stojaković 14.5.2021. godine objavljen je video televizijskog priloga iz emisije Sharri, australske novinarke Sharri Markson:
ŠTA SE ZAISTA DESILO U VUHANU - Sharri Markson
Video počinje objašnjenjem o knjizi koju su 2015. godine objavili kineski vojni naučnici, a u kojoj se govori o “naoružavanju SARS korona virusa”, odnosno, o korištenju ovog virusa kao biološkog oružja. U titlovima se navodi sljedeće:
Večeras prvo govorimo o dokumentu kineskih vojnih naučnika gde diskutuju o naoružavanju SARS korona virusa pet godine pre početka pandemije. Knjigu su napisali naučnici PLA-a (Narodnooslobodilačka vojska) i visoki službenici zdravstva u 2015. godini. Za SARS korona viruse kažu da najavljuju, citiram: “Novu eru genetskog oružja”. Piše da mogu da se veštački manipulišu u novi virus ljudske bolesti koji se naoružava i pušta na način koji se nikada ranije nije radjen.
Da bi “dokazala” kredibilitet naučnika koji su učestvovali u pisanju navedene knjige, autorica reportaže je dala i opsežnu biografiju jednog od autora:
Jedan od autora ove knjige je bivsi zamenik direktora kineskog biroa za prevenciju epidemija Li Feng, a glavni urednik je Zhu Dezhong koji je bio vodja stucne grupe za analizu Sars epidemije pod upravom kineskog Ministarstva zdravlja. Izvestavao je najviše rukovodstvo kineske vojne komisije i Ministarstvo zdravlja tokom SARS krize 2003. godine. Davao je izvestaje 24 puta. Takodje je pripremio tri izvestaja za kancelariju Centralnog komiteta komunisticke partije i za kancelariju Državnog veća. Dao je dva velika intervjua za kinesku državnu televiziju, i pojavio u 6 članaka. On je bio odgovoran za 16 nacionalnih i vojnih tema.
U videu se ne precizira o kojem Sars virusu je riječ, pa se stvara dojam da Markson govori o virusu Sars-CoV-2, uzročniku pandemije bolesti Covid-19. Virus naziva “Sars” se u titlovima videa spominje u kontekstu biološkog oružja:
Značaj ovog rada je zato što pruža niz uvida uto kako naučnici jednog od najistaknutijeg PLA vojnog univerziteta gde se provodi visok nivo istraživanja, vrše biološka istraživanja. Ovaj dokument na kineskom se naziva “Neprirodno poreklo SARS-a: Nova vrsta veštačkih virusa kao genetsko oružje”. To je naziv.
I tu piše: Prateći razvoj u drugim naučnim poljima, doslo je do velikog napretka u dobijanju bioloških agensa.
Pored prepričavanja dijelova iz knjige u kojima se opisuju najoptimalniji načini i uslovi za izvršavanje biološkog napada, Sharri Markson u prilogu spominje i dijelove iz knjige u kojima se govori o posljedicama takvog napada kad su u pitanju priliv pacijenata, kolaps medicinskog sistema, te potrebe za karantinom i izolacijom. S obzirom na to da spomenuti događaji nedvosmisleno podsjećaju na situaciju kojoj smo svjedočili tokom više od godinu duge pandemije, ovakvim izvještavanjem jasno se aludira na to da je još uvijek aktuelna pandemija ništa drugo nego rezultat upotrebe biološkog oružja.
U knjizi takodje pišu kako nagli priliv pacijenata kojima je potrebna hospitalizacija tokom napada biološkim oružjem i ovo je citat: “Može kod neprijatelja da uzrokuje kolaps medicinskog sistema.” I onda nastavljaju da govore o potrebi za izolacijom i karantinom.
Nakon dijela priloga u kojem Markson ukazuje na psihološke posljedice bioloških napada koje su opisane u knjizi, što također podsjeća na posljedice trenutne pandemije, ona pažnju skreće zapravo na svoju knjigu koju izdaje u septembru ove godine. Prema njezinim riječima, knjiga “otkriva” sve o ovoj knjizi, kao i “još mnogo toga” o kineskom programu istraživanja biološkog oružja.
Otkrivanje svega o ovom dokumentu i još mnogo toga o kineskom programu istraživanja biološkog oružja imate u knjizi koju sam napisala sa naslovom “Šta se zaista desilo u Vuhanu”. Knjigu izdaje Harper Collins u septembru ove godine. Možete već sada da naručite preko sajta Booktopia. Ako želite da je kupite, što vam naravno i predlažem, link je na vrhu moje Tviter stranice. A ako niste na Tviteru, što je mudra odluka, onda na Guglu potražite “Sta se zaista desilo u Vuhanu” i Booktopia
U vrijeme pisanja ove analize, objava na Facebook profilu Marija Stojaković je imala 3.200 interakcija, a sam video preko 36 hiljada pregleda.
Osim na Facebooku, ovaj video objavljen je na libry.tv profilu @MarijaS i VK profilu Marija Stojaković, oba u vlasništvu istoimene osobe.
Činjenice o knjizi
Knjiga koju Sharri Markson spominje u svojoj emisiji nosi naslov “Neprirodno porijeklo SARS-a i nove vrste vještačkih virusa kao genetičko biološko oružje” (The Unnatural Origin of SARS and New Species of Man-Made Viruses as Genetic Bioweapons) i objavljena je 2015. godine. Kako je navedeno u članku australijskog lista The Sydney Morning Harold (SMH) iz maja ove godine, autori knjige su zaista lica iz kineskog vojno-naučnog miljea, ali knjigu su odmah diskreditovali kineski naučnici. Knjiga govori o teoriji da je virus Sars-CoV, uzročnik epidemije bolesti Sars iz 2002. i 2003. godine, vještačkog porijekla (na što i sam naziv knjige upućuje) te da je iskorišten kao oružje u navodnom biološkom napadu stranih zemalja na Kinu 2002. godine.
U vrijeme objave ove knjige, tim kineskih naučnika je provodio pravo istraživanje porijekla ovog virusa (dakle, ne virusa Sars-CoV-2, kako se može pogrešno zaključiti), što je rezultiralo studijom objavljenom 2017. godine. Naučnici su tada identifikovali virus kod šišmiša u pećini u kineskoj Yunnan provinciji, što, između ostalog, upućuje na zaključak o prirodnom porijeklu.
Tvrdnja je objavljena u knjizi iz 2015 - “Neprirodno porijeklo SARS-a i nove vrste vještačkih virusa kao genetičko biološko oružje”, koju su napisali vojno-univerzitetski i civilni istraživači.
Ova teorija zavjere je privukla malo pažnje i bila je diskreditovale su je strane legitimne naučne zajednice u Kini.
(...)
Istraživačica Vicky Xiuzhong Xu, čiji je rad otkrio suzbijanje ljudskih prava u Xinjiangu, kazala je da nema dokaza da je knjiga ikada imala bilo kakvu zvaničnu podršku. “Knjiga je bila negativno recenzirana u Kini, ismijana, a teorije iznesene u njoj raskrinkali su strani kineski naučnici/ce,” rekla je Xu na Twitteru.
Suprotno navodima Sharri Markson, ova knjiga nije nikakvo ekskluzivno otkriće, budući da ju je moguće kupiti u verziji na kineskom jeziku na Amazonu. Kako navodi australijski SMH, ova knjiga je jedna od ključnih referenci korištenih kao “dokaz” teorije zavjere o “curenju virusa” iz laboratorija u Wuhanu kao vidu biološkog rata.
Zaista, knjiga je jedna od ključnih referenci za teoriju o laboratoriji u Wuhanu i biološkom ratu, koja kaže da nakon što su strane sile proizvele Sars i ubacile ga u Kinu 2002. godine, Peking je razvio tu tehnologiju kao biooružje koje je slučajno ili namjerno pušteno 2019. godine, inficirajući do sada 159 miliona i ubivši 3,3 miliona ljudi širom svijeta.
Cijena ove knjige, koja je prvobitno bila oko deset dolara, nakon izbijanja pandemije se povećala deset puta, navodi SMH, a potražnja je bila velika među pristalicama teorija zavjera koji su je koristili kao dokaz da Kina, u vidu epidemije Sarsa, uzvraća udarac za isto tako izmišljeni biološki napad na ovu zemlju,
Šta znamo o porijeklu Sars virusa?
Kada je riječ o virusu spomenutom u citiranoj knjizi, Sars-CoV, kako je i ranije navedeno, naučni konsenzus, podržan studijom iz 2017. godine, jeste da je ovaj virus prirodnog porijekla.
Kada je riječ o novom koronavirusu, ne postoje definitivni zaključci, no konsenzus naučne zajednice je da je on prirodnog porijekla, što je potkrijepljeno sa, sada već nekoliko studija (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7), zajedničkom izjavom naučnika za ugledni naučni časopis The Lancet (februar 2020.), ali i nekoliko novinskih izvještaja u kojima naučnici zadržavaju raniji stav (1, 2, 3).
Ekspertski tim Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) je početkom godine boravio u Kini kako bi istražio moguće porijeklo virusa Sars-CoV-2. Uprkos brojnim opstrukcijama istraživanja od kineskih vlasti, u izvještaju o porijeklu virusa, objavljenom 30.3.2021. godine, navedeno je da je mogućnost curenja virusa iz laboratorije u Wuhanu ekstremno mala.
Preciznije rečeno, na Likertovoj ljestvici, koja je korištena za procjenu vjerovatnosti, ukupno četiri hipoteze o porijeklu virusa (pored teze o “curenju” iz laboratorija, u obzir su uzeti direktan prelazak sa šišmiša na čovjeka, prelazak sa životinje “domaćina” na čovjeka te prenošenje virusa zamrznutom hranom), teza da je virus “procurio” iz laboratorija ocijenjena je krajnjom vrijednosti nemogućnosti - “krajnje malo vjerovatno”.
Međutim, i sama SZO pozvala je na dodatne studije o porijeklu virusa Sars-CoV-2. Nezadovoljni količinom pažnje posvećenoj teoriji o “curenju” virusa u navedenom izvještaju SZO-a, grupa od 18 eksperata je 14.5.2021. u uglednom naučnom časopisu Science objavila poziv na daljnje istraživanje porijekla virusa Sars-CoV-2.
Špekulacije o mogućem “curenju” virusa iz laboratorije u Wuhanu ponovo su aktuelizirane nedavno objavljenim detaljima iz prethodno klasifikovanog izvještaja američkih tajnih službi. U izvještaju se navodi da su u novembru 2019. godine tri radnika laboratorije u Wuhanu tražila bolničko liječenje, što je gotovo mjesec prije nego su zabilježeni prvi slučajevi tada još nepoznate bolesti. Ovi podaci ne govore da li su radnici bili oboljeli od Covid-19 ili sezonske gripe, niti predstavljaju dokaze da je virus “procurio” iz laboratorije u Wuhanu, no ipak su pokrenuli diskusije o potrebama za detaljnim istraživanjima porijekla virusa Sars-CoV-2.
Iako, dakle, teza o “curenju” virusa iz laboratorije nije potpuno odbačena, australski ekspert za Kinu John Fitzgerald za SMH napominje da ona ipak ne može biti dovedena u vezu sa biološkim oružjem:
Profesor emeritus i ekspert za Kinu sa Swinburne univerziteta John Fitzgerald rekao je da se ne može isključiti teorija da je Covid-19 slučajno procurio iz laboratorija u Wuhanu, ali da to ne treba miješati sa biološkim ratovanjem.
Teorije zavjere: SAD krive za epidemiju Sarsa, Kina za pandemiju Covid
Knjiga sa teorijama zavjere iz 2015. godine, čiji su autori iz kineskog vojno-naučnog miljea, nije novitet u Kini, s obzirom na to da su se u ovoj zemlji objavljivale “zavjerološke” publikacije koje je često podržavala kineska vlada, navodi SMH.
U Kini se redovno objavljuju teorije zavjere, uključujući i one povezane s vladom. Kineski istraživači koje je finansirala vlada tvrdili su 2000-ih da je nauka o klimatskim promjenama zavjera razvijenih nacija. U 2007. godini, najprodavanija knjiga u Kini tvrdila je da su Sjedinjene Američke Države namjerno napravile azijsku finansijsku krizu. Ponekad se te teorije zavjere pojavljuju organski u online prostoru, baš kao i u drugim zemljama, a ponekad ih podržava vladina dezinformativna kampanja ili nagli porast nacionalističkog izdavaštva.
Činjenica da su autori knjige kineski vojni službenici ne znači da je ono što je u njima izneseno zvanična kineska politika, navedeno je u članku SMH-a:
"Kinesko vojno osoblje objavljuje svakakve knjige različite kvalitete", rekao je Adam Ni iz Kineskog političkog centra (China Policy Centre). “Neki kineski vojni službenici zagovaraju potapanje američkog nosača aviona, naprimjer, ili invaziju Tajvana. To ne znači da je to zvanična politika.”
Profesor John Fitzgerald navodi i to da se u ovoj knjizi tvrdi kako je američka vojska kriva za epidemiju Sarsa. Na osnovu te knjige, sada se pravi nova teorija u kojoj je kineska vojska kriva za trenutnu pandemiju.
“Kineska vlada nije pomogla zabranjivanjem bilo kakve ozbiljne istrage SZO-a ili vlastitih znanstvenika o teoriji laboratorijskog podrijetla”, rekao je Fitzgerald. “Ali ni teorije zavjere ne pomažu. Čini se da originalni izvor [knjiga iz 2015.] tvrdi da je američka vojska odgovorna za izbijanje Sarsa. Druga zavjera, koja se temelji na tome, jeste da je kineska vojska odgovorna za trenutno izbijanje Covida”.
Uloga Sharri Markson
Cijela priča o kineskom istraživanju biološkog oružja nadovezuje se na članak objavljen u australskom tabloidu The Daily Telegraph 4.5.2021. godine, u kojem se govori o 15 stranica dugom istraživačkom dokumentu kojeg su sastavile “zabrinute zapadne vlade”, a koji navodno donosi “osnovu za slučaj protiv Kine”, odnosno da se Kina može optužiti za nemar, s obzirom na to da je virus “procurio” iz laboratorije u Wuhanu.
Potom je 7.5.2021. Sherri Markson objavila tekst o detaljima iz kineske knjige u listu The Weekend Australian, za koju je tvrdila da “daje uvid u to kako najprominentniji univerziteti u sklopu Narodnooslobodilačke vojske Kine razmišljaju o razvoju biološkog istraživanja”.
Već 9.5.2021. emitovana je emisija “Sherri” televizije Sky News, čije je isječke Marija Stojaković prevela i objavila na svojim profilima, uz opis koji je, ustvari, naslov knjige ove voditeljice, odnosno “Šta se zaista desilo u Wuhanu”.
Podsjećanja radi, bivši američki predsjednik Donald Trump je bio prominentan promotor teorije zavjere da je virus “procurio” iz laboratorije u Wuhanu, te da je Kina kriva za pandemiju. Stoga ne čudi da je Steve Bannon, bivši Trumpov savjetnik, 10.5.2021. ugostio Sherri Markson u svom podcastu War Room, u kojem je ona rekla da je apsurdno da se teorija o “curenju” virusa iz laboratorije u Wuhanu smatra zavjerom.
S druge strane, Sky News Australija je medijska kuća koja, pored spomenutih The Daily Telegrapha i The Weekend Australiana, posluje u okviru korporacije News Corp Australia. Njezin, pak, vlasnik je australsko-američki biznismen Rupert Murdoch, koji je ujedno i osnivač korporacije Fox Broadcasting Company. U sklopu ove korporacije posluje i Fox News, konzervativni američki TV kanal poznat po pristrasnosti prema Republikanskoj stranci u Americi, ali i širenju neutemeljenih i lažnih vijesti, “desničarskih” teorija zavjera i narativa koji su odgovarali bivšem američkom predsjedniku Donaldu Trumpu.
S obzirom na to da je u videu objavljenom na profilima Marije Stojaković knjiga iz 2015. godine predstavljena na način iz kojeg nije moguće razlučiti o kojem tipu Sars virusa se govori, isti ocjenjujemo kao dezinformaciju i manipulisanje činjenicama. Ova knjiga, koja je u videu predstavljena kao relevantan izvor, sadrži teorije zavjere o biološkom napadu na Kinu virusom Sars-CoV-1 i od naučne zajednice je diskreditovana odmah po objavljivanju. Izostavljanjem tih ključnih detalja stvara se dojam da knjiga iz 2015. godine predstavlja plan za trenutnu pandemiju, tj. biološki napad o kojem govori video.
S druge strane, ista knjiga poslužila je Sherri Markson da zaključi kako Kina razmišlja o razvoju biološkog oružja koristeći Sars virus(e), te da implicira tezu da je trenutna pandemija Covid-19 rezultat kineske upotrebe virusa Sars-CoV-2 kao biološkog oružja. Nekredibilnim izvorima nemoguće je potvrditi nedokazane teorije. Zbog toga, ovom videu dajemo i ocjenu teorija zavjere.
Bitno je napomenuti da se objave ovog videa dešavaju u vrijeme kada sve više glasova iz naučne zajednice poziva na detaljnu istragu teze o “curenju” virusa iz laboratorije u Wuhanu, iako većina naučnika i danas smatra da je virus prirodnog porijekla, te da je na čovjeka prešao sa šišmiša ili neke druge životinje domaćina.
(Amar Karađuz i Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)