Foto: Jelena Trivić, Facebook stranica
Na anonimnom blogu Autentično 12.10.2022. godine objavljen je spisak koraka koje opozicija u Republici Srpskoj (RS) navodno planira poduzeti da bi nasilno preuzela vlast nakon Opštih izbora ove godine.
Autentično” otkriva plan SDS-a, PDP-a i stranaca za nasilnu promjenu vlasti
U članku se ne preciziraju detalji o izvoru za ove tvrdnje. Navedeno je tek da "portal Autenticno iz izvora bliskih opoziciji otkriva” navodni plan.
Sam “plan”, prema kojem bi opozicione partije u RS, prije svega Partija demokratskog progresa (PDP) i Srpska demokratska stranka (SDS), uz pomoć “stranaca” preuzele vlast u RS, predstavljen je u 20 tačaka.
U prvih 10 tačaka ovog “plana” navodi se da će prilikom ponovnog brojanja glasova mediji bliski opoziciji izvještavati tendenciozno, posmatrači će pokušavati da prekinu prebrojavanje, te će nakon 30% prebrojanih glasova opozicija pozvati “narod na ulicu”. Sve to će, prema ovim navodima, dovesti do masovnih protesta i proglašenja Jelene Trivić predsjednicom RS.
1) U toku prebrojavanja glasova mediji bliski opoziciji će tendeciozno, lažno izvještavati
2) Posmatrači opozicije će više puta pokušati prekinuti prebrojavanje
3) Preko medija pozvati narod da sa Trga krajine prate prebrojavanje
4) Poslije 30 posto prebrojanih glasova posmatrači opozicije će demonstrativno napustiti centar za prebrojavanje
5) Mediji opozicije CIK proglašavaju kupljenom i režimskom
6) Press opozicije ispred centra za prebrojavanje
7) Pozivanje naroda na ulicu
8) Pozivanje Milorada Dodika da prizna izbornu krađu
9) Pozivanje na masovne proteste u petak na Trgu Krajine
10) Proglašavanje Jelene Trivić predsjednikom Republike Srpske
U drugoj polovini ovog “plana” objašnjeno je u kratkim crtama šta će se navodno dešavati nakon što Trivić bude “proglašena” za predsjednicu RS.
Prema ovim navodima, Trivić će imenovati entitetskog premijera i “vladu nacionalnog spasa”. Milan Radović, funkcioner SDS-a, prema ovim navodima, trebao bi biti “na čelu” te vlade. Nakon zauzimanja zgrada Radio-televizije Republike Srpske (RTRS) i Palate predsjednika RS u Banjaluci, nova vlast tražila bi hapšenja svih članova aktuelnog saziva Vlade RS.
11) Jelena Trivic na Trgu imenuje premijera i vladu nacionalnog spasa
12) Milan Radivić na čelu vlade nacionalnog spasa
3) Pozivanje policije da stanu na njihovu stranu
14) Krenuti u zauzimanje palate predsjednika Republike Srpske
15) Zauzeti zgradu RTRS-a
16) Ukoliko se policija suprostavi bacati petarde, baklje i kamenice
17) Pozvati narod na „ustanak“
18) Pozvati međunarodne faktore da priznaju Jelenu Trivic za predsjednika Republike Srpske
19) Tažiti hapšenje svih članova vlade Republike Srpske
20) Pozvati poslanike vladajuće većine da um se pridruže
Istog dana anonimni portal Banjalučke priče objavio je ovaj blog u formi članka, uz izmjenu naslova u kojem je navedeno i kada će se “plan” opozicije u RS sprovesti.
Opozicija u četvrtak planira izazvati nerede i nasilnim putem preuzeti vlast u Republici Srpskoj!
Banjalučka ATV prenijela je ovaj članak s naslovom:
Opozicija ima plan nasilnog preuzimanja vlasti: Bez obzira na rezultate "kontrolnog brojanja"
Kao izvor naveden je portal Banjalučke priče. Nakon objave na ATV-u, članak je prenijelo još 17 portala, uz identičan naslov.
Šta su činjenice?
Blog Autentično i portal Banjalučke priče su anonimni. Na njihovim stranicama ne postoje nikakvi podaci o tome ko čini urednički i novinarski tim niti ikakvi podaci o vlasničkoj strukturi.
Uprkos tome, ATV i 17 drugih medija prenijeli su nevjerovatni “plan opozicije” za nasilnu promjenu vlasti, koji je objavljen na ovim anonimnim platformama.
Podsjetimo, u izbornoj noći 2.10.2022. kandidatkinja za poziciju predsjednice RS Jelena Trivić (PDP) objavila je pobjedu. Jutro nakon izbora, preliminarni podaci Centralne izborne komisije BiH (CIK BiH) pokazali su da prednost ima njen protivkandidat Milorad Dodik (SNSD).
PDP i opozicione stranke u RS koje su podržale Trivić kao kandidatkinju (Srpska demokratska stranka, Za pravdu i red – lista Nebojše Vukanovića) imale su 6. i 9. oktobra dva protestna skupa u Banjaluci, zahtijevajući ponovno prebrojavanje glasova za poziciju predsjednika/ce RS.
CIK je odlučio da će se glasovi za ovaj nivo ponovo brojati.
Tokom predizbornje kampanje za Opšte izbore 2022. godine mediji i političari/ke iz Republike Srpske širili su različite “dokaze” za narativ u kojem se kandidatkinja za predsjednicu Republike Srpske Jelena Trivić predstavlja kao strana plaćenica.
Taj narativ, u kojem je Trivić strana “agentkinja” koja navodno “ruši Republiku Srpsku”, postao je jedan od najvidljivijih tokom kampanje pred Opšte izbore 2022. godine.
Na osnovu krivotvorenog dokumenta tvrdilo se da je Trivić za svoju kampanju dobila gotovo 20 miliona KM od Sjedinjenih Američkih Država. Detaljnije o tome kako je dokument krivotvoren čitajte u analizi Raskrinkavanja na ovom linku.
Sličan, takođe krivotvoren, dokument pojavio se u javnosti kao “dokaz” da je Agencija za nacionalnu bezbjednost SAD-a “podržala” Trivić. Detaljnije čitajte u analizi Raskrinkavanja na ovom linku.
Narativ prema kojem “Zapad” utiče na izborne procese u BiH, a posebno kada je riječ o poziciji predsjednika/ce RS, svojevrsni nastavak dobio je u tekstu anonimnog bloga. Bez ikakvih dokaza i bez ikakvih detalja o izvorima napisano je da opozicija planira nasilno preuzimanje vlasti u RS.
Jedan od aktera pomenutih u “planu” opozicije, Milan Radović, nazvao je ove navode “sci-fi” djelom. Na svojoj zvaničnoj Facebook stranici Radović je 13.10.2022. godine objavio da je riječ o “glupostima i lažima”.
Trivić, PDP i SDS nisu komentarisali navode bloga Autentično do vremena pisanja ove analize.
Tvrdnju iz naslova anonimnog portala Banjalučke priče da “opozicija u četvrtak planira izazvati nerede” demantovalo je i samo vrijeme. Članak je objavljen u srijedu, 12.10. U četvrtak nije bilo nikakvih nereda u RS.
Naprosto, za tvrdnje da opozicija u RS planira nasilne proteste kako bi preuzela vlast ne postoje nikakvi dokazi. Tvrdnja je objavljena na blogu, izvor nije imenovan i tek je navedeno da je “blizak opoziciji”. Ovakvi tekstovi naprosto nisu kredibilni izvori za medijske izvještaje.
Upotreba anonimnih izvora, koja uz određene uslove jeste legitimna medijska praksa, objašnjena je na stranici Medijska pismenost.
Novinari/ke mogu koristiti anonimne izvore u situacijama u kojima bi otkrivanje njihovog identiteta predstavljalo rizik za osobu koja daje takve informacije. To su, recimo, slučajevi kada se izvještava o aktivnostima izrazito represivnih političkih režima, o korupciji, kriminalu, ratnim zločinima i sličnim temama. Osoba koja daje informacije može, naravno, tražiti da ostane anonimna i iz drugih razloga i novinari/ke su dužni/e da takav zahtjev poštuju. Međutim, čak i u takvim situacijama informacije dobijene od anonimnog izvora morale bi biti potkrijepljene ili materijalnim dokazima ili potvrdom njihove istinitosti od drugih izvora. U suprotnom, ne postoji nikakva garancija da su izjave koje su date novinaru/ki istinite.
Pozivanje na “dobro obaviješten izvor”, “izvor poznat redakciji”, izvor koji je nekome “blizak” ili se “kreće u određenim krugovima” najčešće je samo pokriće za izmišljene priče ili za objavljivanje neprovjerenih tračeva i glasina, koje se u medijskom izvještaju predstave kao vijesti.
Shodno navedenim činjenicama, tvrdnju da opozicija planira nasilne proteste kako bi preuzela vlast u RS i proglasila “vladu nacionalnog” spasa uz nedefinisanu pomoć “stranaca”, objavljenu na blogu Autentično, ocjenjujemo kao teoriju zavjere i lažnu vijest.
Sve kasnije objave ovih tvrdnji ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti i teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)