Foto: Raskrinkavanje.ba
Opozicione partije u Republici Srpskoj (RS) organizovale su proteste zbog navodne krađe glasova na Opštim izborima ove godine.
U izbornoj noći 2.10.2022. kandidatkinja za poziciju predsjednice RS Jelena Trivić (PDP) objavila je pobjedu. Jutro nakon izbora preliminarni podaci Centralne izborne komisije BiH (CIK BiH) pokazali su da prednost ima njen protivkandidat Milorad Dodik (SNSD).
PDP i opozicione stranke u RS koje su podržale Trivić kao kandidatkinju (Srpska demokratska stranka, Za pravdu i red – lista Nebojše Vukanovića) održali su 6. i 9. oktobra dva protestna skupa u Banjaluci zahtijevajući ponovno prebrojavanje glasova za poziciju predsjednika/ce RS. U konačnici, CIK je odlučio da će se glasovi za ovaj nivo ponovo brojati.
O protestima u Banjaluci su 6.10.2022, a potom i 9.10.2022, izvijestili brojni domaći i regionalni mediji. U ovoj analizi bavimo se izvještavanjem Radio-televizije Republike Srpske (RTRS) i Novinske agencije Republike Srpske (Srna), dva medija u javnom vlasništvu u RS, te izvještavanjem dva medija u privatnom vlasništvu, Alternativne televizije (ATV) i Radio-televizije BN (RTVBN).
RTRS je od 6.10.2022, kada su održani prvi protesti, do 10.10.2022. godine na svom portalu objavio ukupno 27 članaka u vezi s ovom temom, Srna je u istom periodu objavila ukupno 20 tekstova, ATV 34, a RTVBN ukupno 17 članaka.
Izvještavanje RTRS-a
Od ukupno 27 vijesti u vezi s protestima, RTRS je u 17 objava (1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17) izvijestio o reakcijama visokopozicioniranih članova/ica SNSD-a. Zajedničko svim ovim člancima jeste da se o protestima govori kao o nečem što je nepotrebno jer je SNSD pobjednička partija na izborima, pa je time pobjednik i njen kandidat za predsjednika RS Milorad Dodik. Manje ili više, direktno se govori o tome da protesti mogu izazvati sukobe u RS, koje je potrebno izbjeći.
U četiri članka (1, 2, 3, 4) preneseni su stavovi univerzitetskih profesora. Ova četiri članka imanju ton sličan izjavama zvaničnika/ca SNSD o tome da je protest opozicije preuranjen i da su zahtjevi za ponovnim brojanjem glasova neutemeljeni.
U dva članka (1, 2) prenesene su izjave članova/ica opozicionih partija u RS. U jednom članku navode se zahtjevi opozicije za ponovnim brojanjem glasova, a u drugom se izvještava o najavi drugog protestnog skupa.
U ukupno četiri članka izvještava se direktno o protestima (1, 2, 3, 4). Osim dvije vijesti o tome da je “opozicija održala proteste” u Banjaluci (1, 2), RTRS je objavio saopštenje Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP RS) o aktivnostima MUP-a na obezbjeđenju skupa (1).
Objavljen je i prilog iz centralne informativne emisije Dnevnik 2, u kojem se izvještava o “stvarnim kreatorima protesta” (1). U ovoj objavi citiraju se dva univerzitetska profesora, Milorad Dodik, Željka Cvijanović i Radovan Višković – s već poznatim stavovima o nepotrebnosti protesta i navodima o “stranom faktoru” koji je u vezi s njima.
Šest od ukupno 27 članaka su autorski, dok je 21 preuzet sa Srne.
Izvještavanje Srne
U periodu od 6.10. do 10.10.2022. godine Srna je objavila ukupno 20 članaka u vezi s protestima u Banjaluci. Većina članaka, njih 16, odnosi se na izjave i reakcije dužnosnika/ca SNSD-a u vezi s protestima (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16).
U tri članka prenesena su mišljenja univerzitetskih profesora koji imaju slične stavove kao dužnosnici/ce SNSD-a (1, 2, 3). U jednoj objavi (1) Srna je direktno izvijestila o protestima u Banjaluci. Riječ je o izvještaju s drugog protesta, koji je održan 9.10.2022. godine. Članak je objavljen pod naslovom “POLICIJA PREDUZIMA SVE POTREBNE MJERE, NA SKUPU OKO 2.000 LJUDI” i u njemu se, prema onome što je dostupno na stranici agencije, ne navode detalji sa skupa osim da se u Banjaluci okupilo “oko 2.000 učesnika”. O izjavama i/ili reakcijama opozicije Srna nije izvijestila.
Izvještavanje ATV-a
ATV je u navedenom periodu izvijestio o protestima u 34 članka. Dvadeset ih se odnosi na stavove dužnosnika/ca SNSD-a (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20). Tri se odnose na stavove univerzitetskih profesora, kao što je objašnjeno na primjerima Srne i RTRS-a (1, 2, 3).
U četiri članka ATV je izvijestio o opoziciji u RS (1, 2, 3, 4), od kojih se u tri kritički izvještava o njoj. Članak s naslovom “Šta radi opozicija” propituje da li opozicija “kasni” s protestima te šta je radila proteklih osam godina. U jednom se članku izvještava o tome da se na društvenim mrežama piše da se opozicija “bruka”. Jedan članak propituje šansu da član SDS-a Milan Radović postane predsjednik strane, uz isticanje da je osvojio “samo 6.000 glasova podrške”, dok se u drugom članku, pak, o opoziciji izvještava neutralno, i to na temu stvaranja “koncetracione vlade” RS, koju bi mogao činiti i PDP.
U sedam članaka izvještava se direktno o protestima (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7). Tri su fokusirana na broj okupljenih na protestima (1, 2, 3). Zanimljivo, vijesti s protesta 6. i 9.oktobra objavljene su sa skoro istim naslovom. Skup održan 6.10. popraćen je člankom s naslovom “Mali broj okupljenih na protestu opozicije”, a naslov članka o skupu održanom 9.10.2022. glasi: “Manji broj ljudi prisustvuje skupu opozicije”.
U trećem članku koji se odnosi na broj učesnika protesta tematizira se izjava Branislava Borenovića da je na skupu 6.10. bilo prisutno 30.000 ljudi, dok zvanični podaci policije govore da je skupu prisustvovalo 2.500 ljudi.
Jedna vijest je izvještaj neutralnog tona o protestima u Banjaluci (1), a druga je o izvještaju MUP-a RS o aktivnostima u vezi s obezbjeđivanjem skupa (1). ATV je izvijestio i o tome da je reporter ovog medija verbalno napadnut (1). Vijest o najavi opozicije da će održati proteste 9.10. takođe je neutralnog tona (1).
Izvještavanje RTVBN
Na portalu RTVBN je od 6.10. do 10.10.2022. godine objavljeno ukupno 17 članaka. Od ovih 17 objava, 11 se odnosi direktno na oba održana protesta (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11). RTVBN je u svojim izvještajima objavljivao detalje sa samih protesta te informacije o aktivnostima koje je MUP RS provodio, kao što su legitimisanja ljudi i zaustavljanje i kontrola vozila. U svojim izvještajima RTVBN koristi termine “Dodikova policija”. U šest objava (1, 2, 3, 4, 5, 6) izvještava se o izjavama opozicionih političara, njihovim pozivima na proteste i/ili izjavama za medije o protestima. Reakcije SNSD-a, vladajuće partije u RS, ovaj medij nije objavljivao.
Monitoring objava ova četiri medija pokazuje da su Srna i RTRS prednost u svojim izvještajima dali stavovima SNSD-a, dok su o samim protestima izvijestili u manjem broju članaka. Identičan pristup imao je i ATV. Ova tri medija izvijestila su o dva protesta u ukupno 12 članaka, a stavovi vladajućeg SNSD-a zastupljeni su u ukupno 53 članka.
S druge strane, RTVBN posvetio je 11 članaka samim protestima te pet članaka stavovima opozicionih političara/ki – bez ijedne objave o reakcijama vladajuće partije na proteste.
Pregled broja članaka ukazuje na to da su sva četiri analizirana medija pristrasna. Srna, RTRS i ATV jasnu su prednost dali stavovima SNSD-a, dok je RTVBN prednost dao PDP-u i SDS-u.
Ton objava koje su u direktnoj vezi s protestima negativan je ili neutralan kada je riječ o Srni, RTRS-u i ATV-u. RTRS i Srna su u ukupno pet članaka imali neutralan ton, s izuzetkom objave na RTRS-u o “stvarnim kreatorima protesta”, kojom se nastoji publiku navesti na mišljenje da su protesti dio šire zavjere protiv vladajuće partije u RS. ATV u tri objave direktno vezane za proteste (od ukupno sedam) naglašavala “mali broj” prisutnih, što je jasan negativni ton koji je i Srna koristila u svom jedinom izvještaju s protesta.
RTVBN je u naslovima članaka s protesta koristio fraze opozicionih lidera/ki sa njihovog obraćanja na protestima. Naslovi izvještaja sadrže formulacije kao što su “nećemo odustati”, “narod Srpske pokazao” i naš narod je ponosno pokazao volju”. Primjetno je i korištenje opisa “Dodikova policija” u naslovima o aktivnostima MUP-a RS, što jasno upućuje na negativan ton u izvještavanju kad je u pitanju vladajuća partija u RS, a u korist opozicionih partija.
(Raskrinkavanje.ba)