Foto: Fly Of Swallow Studio, ShutterStock
U "Dnevniku 2" koji se emitovao na Radio-televiziji Republike Srpske 24.6.2023. godine pušten je prilog o kratkotrajnoj pobuni ruske paravojne grupe Wagner protiv ruske vlasti. U prilogu se, između ostalog, navodi da su lideri zapadnih zemalja promijenili retoriku u vezi s ovom grupom:
Lideri zapadnih zemalja prate pomno situaciju naglašavajući da su to unutrašnja pitanja Rusije - i mijenjaju retoriku. Wagner je od ratnih profitera i terorista odjednom postao grupa koja se bori za pravdu.
Slične tvrdnje o navodnom mijenjanju retorike o grupi Wagner u zapadnim medijima i “u svijetu” kružile su proteklih dana i na društvenim mrežama, a iznosili su ih i pojedini javni zvaničnici iz susjednih zemalja.
Šta se dogodilo u Rusiji?
U petak 23.6.2023. godine vođa plaćeničke paravojne grupe Wagner, koja je učestvovala u ratnim dejstvima u Ukrajini uz ruske oružane snage, Jevgenij Prigožin optužio je rusku vojsku da je izvršila napad na njegove borce u Ukrajini. Pripadnici Wagnerove grupe prešli su, potom, iz Ukrajine u Rusiju i zauzeli grad Rostov na jugu zemlje te se počeli kretati ka Moskvi. Dan kasnije, 24. juna, nakon pregovora u kojima je posredovao predsjednik Bjelorusije Aleksandar Lukašenko, Prigožin je obustavio pobunu, naredio svojim vojnicima da se okrenu i, navodno, otišao u Bjelorusiju. Krivični postupak koji je ranije bio pokrenut protiv Prigožina zbog započinjanja oružane pobune odbačen je nakon što je pristao da povuče svoje broce.
Ko je Prigožin i šta je Wagner?
Jevgenij Prigožin rođen je 1961. godine u Rusiji. U mladosti se bavio pljačkama i proveo je deset godina u zatvoru. Nakon što je izašao 1990. godine, prodavao je hot-dogove i nakon nekog vremena postao vlasnik lanaca supermarketa i restorana. U međuvremenu se upoznao s Vladimirom Putinom. Wagner grupa, privatna plaćenička vojska, postoji od 2014. godine. Djelovala je kao podrška proruskim separatistima na istoku Ukrajine, kao i u nekim afričkim zemljama i na Bliskom istoku. Wagner grupa, za koju su zapadni zvaničnici procjenjivali da komanduje sa oko 50.000 vojnika, učestvuje u ratnim dejstvima u Ukrajini od početka ruske invazije na ovu zemlju. Više od 80% njenih članova koji su se nalazili na ukrajinskoj teritoriji regrutovani su iz zatvora. Od jeseni 2022. godine registrovani su kao firma u Rusiji, uprkos činjenici da su plaćeničke vojske ilegalne u toj zemlji. Pripadnici ove grupe optuženi su za niz ratnih zločina u Ukrajini, kao i u Libiji i Centralnoj Afričkoj Republici.
Kako su zapadni zvaničnici/e reagovali na krizu u Rusiji?
Suprotno tvrdnjama s RTRS-a i društvenih mreža, retorika zapadnih zvaničnika/ca i utjecajnih zapadnih medija o Wagner grupi nije se promijenila i nije tačno da ih oni sada opisuju kao “grupu koja se bori za pravdu”, “borce za slobodu” ili bilo šta slično tome. U stvarnim izjavama zapadnih zvaničnika/ca koje su se proteklih dana pojavljivale u medijima nema afirmativnih opisa grupe Wagner.
Državni sekretar Sjedinjenih Američkih Država Anthony Blinken rekao je, recimo, da pobuna “plaćeničke grupe Wagner” predstavlja direktan izazovom Putinovom autoritetu te da su SAD fokusirane na pružanje podrške Ukrajini.
Bivši britanski ambasador pri UN-u Mark Lyall rekao je da Zapad ne želi građanski rat u Rusiji, zemlji koja je najveći vlasnik nuklearnog oružja na svijetu.
Šef NATO-a Jens Stoltenberg rekao je da prate situaciju u Rusiji i da su događaji koji su se odvijali preko vikenda unutarnja stvar te zemlje te da pokazuju da je Putinova invazija na Ukrajinu bila “strateška greška”.
Visoki predstavnik EU za vanjske poslove Josep Borrell nazvao je Wagner “čudovištem koje je kreirao Putin” i koje sada djeluje protiv njega.
U ovim, kao i nizu drugih reakcija zapadnih zvaničnika/ca, nismo uspjeli pronaći nijedan primjer gdje se Wagner grupa predstavlja na pozitivan način niti gdje se nazivaju borcima za slobodu i pravdu. Google pretragom ključnih riječi također nismo uspjeli pronaći nijednu izjavu gdje se takvo nešto tvrdi ili implicira.
Naš partnerski fact-checking portal iz Srbije Fake News Tragač (FNT) ocjenjivao je sličnu tvrdnju koju je u tweetu iznio srbijanski parlamentarac Vladimir Đukanović. Kako bi provjerili tačnost njegove tvrdnje da su zapadni mediji nakon pobune “promijenili narativ o Wagneru”, FNT je analizirao sadržaj 30 zapadnih medija i ustanovio da ni u jednom od analiziranih medija nije zabilježen afirmativan ton u odnosu na Wagner grupu.
Shodno činjenicama, tvrdnju da su zapadni lideri/ke promijenili/e retoriku kada je riječ o Wagner grupi te da je sada predstavljaju kao borce za pravdu, prvobitno objavljenu na RTRS-u, ocjenjujemo kao lažnu vijest.
(Raskrinkavanje.ba)