Savjet bezbjednosti UN-a nije glasao o rezoluciji koja bi proglasila narod genocidnim

Foto: Savjet bezbjednosti UN/sjednica

Na portalu Vidovdan u martu ove godine objavljen je članak o glasanju u Savjetu bezbjednosti Ujedinjenih nacija (UN) o rezoluciji kojom se osuđuje genocid u Srebrenici. Glasanje se desilo 2015. godine. Članak je opremljen naslovom:

Ruka odbrane srpskog naroda od najstrašnije optužbe koja je ikad u istoriji izneta za neki narod—da smo genocidni narod

U članku se navodi:

8. jula 2015. godine, Velika Britanija je, uz podršku Sjedinjenih država i većine zemalja EU, podnela Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija predlog rezolucije povodom 20-ogodišnjice zločina u Srebrenici. Tom rezolucijom, po prvi put u istoriji ljudskog roda se jedan narod (srpski narod) zvanično proglašavao za „genocidan“.

U članku se opisuje i da je Vitalij Čurkin, tadašnji stalni predstavnik Rusije u Savjetu bezbjednosti UN-a, izjavio da će ova zemlja iskoristiti pravo veta na rezoluciju.

Sve države su ćutale uz dozu odobravanja. Zapadne države su entuzijastično branile teze iznete u takvoj rezoluciji, a u celu priču su se uključili čak ministri spoljnih poslova.
Samo se u sali odjednom pročuo glas na ruskom jeziku:
„Britanski nacrt nije konstruktivan i izaziva sukobe, optužuje samo jedan narod. Takav pristup je politički motivisan i nije legitiman“, zapretivši da ako se taj predlog stavi na glasanje, Rusija će uložiti veto. To je bio glas ruskog ambasadora u UN Vitalija Čurkina.

Navodi se i komentar o tome da se “mnogi pitaju šta je Rusija uradila za nas” te da se ovim potezom “upisala u zlatne stranice istorije Srba”.

Članak su u martu prenijeli portali Nacionalist i Patriot. Riječ je o neznatno kraćim verzijama članka (1, 2) sa identičnim naslovima.

Tvrdnje o usvajanju rezolucije u Savjetu bezbjednosti UN-u kojom bi se “srpski narod proglasio genocidnim” bile su viralne i na Facebooku u martu, aprilu i oktobru 2022. godine (1, 2, 3) te u decembru.

Među “najviralnijim” koje smo pronašli u decembru jeste objava sa Facebook stranice Srpska istorija (1) sa 3.700 reakcija te 214 komentara i 405 dijeljenja.

Šta su činjenice o prijedlogu rezolucije Savjeta bezbjednosti UN-a?

Velika Britanija je uoči obilježavanja dvadesete godišnjice genocida u Srebrenici predložila usvajanje rezolucije u Savjetu bezbjednosti UN-a sa još nekoliko zemalja članica UN-a, u kojoj se osuđuje zločin genocida počinjen u Srebrenici onako kako je ustanovljeno u sudskim presudama i u kojoj se izražava razumijevanje da je prihvatanje tragičnih događaja iz 1995. godine kao genocida uslov za pomirenje.

Pozivaju se politički lideri na svim stranama da prihvate činjenice iz sudskih presuda i osuđuje se poricanje genocida jer ometa pomirenje i vrijeđa žrtve, stoji u prijedlogu rezolucije. Tekst Nacrta rezolucije na različitim jezicima dostupan je za preuzimanje ovdje.

Radio Slobodna Evropa jedan je od medija koji je objavio prevod Nacrta rezolucije na jezicima domaćeg govornog područja (1).

Glasanje u Savjetu bezbjednosti UN-a o Nacrtu rezolucije održano je 8.7.2015. godine. Rusija je tokom glasanja uložila veto na Nacrt. Prema brojnim izvještajima svjetskih medija (1), ruski ambasador Vitalij Čurkin je prilikom ulaganja veta izjavio da bi “usvajanje rezolucije bilo kontraproduktivno i vodilo bi dodatnim tenzijama”. Transkript zasjedanja Savjeta bezbjednosti UN-a u cijelosti je dostupan na ovom linku.

Je li cilj rezolucije bio proglasiti narod genocidnim?

Genocid u Srebrenici je ratni zločin koji se dogodio u julu 1995. godine, kada je u okolini ovog grada ubijeno više od 8.000 muškaraca i dječaka. Presude kojima je ovaj zločin kvalifikovan kao genocid donesene su u Međunarodnom sudu pravde, Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju i Sudu Bosne i Hercegovine. 

Prema podacima s web stranice Memorijalnog centra Potočari, za zločine u Srebrenici do sada je osuđeno više od 50 osoba na ukupno 700 godina zatvora, a od 20 presuda Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju za zločine u Srebrenici sedam uključuje presude za genocid.

U Nacrtu rezolucije koju je Velika Britanija podnijela Savjetu bezbjednosti UN-a navodi se da ovo tijelo najstrožije osuđuje zločin genocida u Srebrenici, kao što je utvrđeno presudama Međunarodnog tribunala i Međunarodnog suda pravde, i sve druge dokazane ratne zločine i zločine protiv čovječnosti počinjene tokom rata u BiH na svim stranama. 

U tački 3 ističe se potreba da se prihvati termin “genocid” kao preduslov pomirenja.

[Savjet bezbjednosti UN] slaže se da prihvatanje tragičnih događaja u Srebrenici kao genocida predstavlja preduslov za pomirenje, poziva političke lidere na svim stranama da priznaju i prihvate činjenice o dokazanim zločinima koje su utvrdili sudovi i u tom smislu osuđuje poricanje genocida koje ometa napore za pomirenje, te priznaje da kontinuirano poricanje duboko potresa žrtve.

U Nacrtu rezolucije termin “narod” ili “nacija” ne upotrebljava su ni u kontekstu srpskog niti bilo kog drugog naroda. Nacrt rezolucije poziva se na sudske presude o genocidu u Srebrenici. U tim presudama ne navode se nikakve tvrdnje o kolektivnoj krivici, nego se jasno i nedvosmisleno ističu pojedinci koji služe kazne za utvrđene ratne zločine i genocid.

Dakle, posve je izmišljen i netačan navod da se ovom rezolucijom “prvi put u istoriji jedan narod pokušao proglasiti genocidnim”. Namjera rezolucije bila je zaustaviti praksu negiranja da su zločini počinjeni 1995. u Srebrenici genocid.

Shodno navedenim činjenicama, tvrdnju iz članka portala Vidovdan da je Velika Britanija podnijela Savjetu bezbjednosti UN-a rezoluciju kojom bi se Srbi kao narod proglasili genocidnim ocjenjujemo kao lažnu vijest. U Nacrtu se nije pominjalo ništa slično.
 

Sve kasnije objave ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti.

(Emir Zulejhić, Mladen Lakić, Raskrinkavanje.ba)