Foto: Marco Versch, Ccnull.de
Nakon što je Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) proglasila širenje majmunskih boginja javnozdravstvenim rizikom od međunarodnog značaja 14. augusta 2024. godine, ova bolest postala je predmet medijskog izvještavanja i polemika na društvenim mrežama.
Na društvenim mrežama mogu se pronaći razna “zavjerološka” tumačenja aktuelnog širenja majmunskih boginja u svijetu, kao i niz dezinformacija o ovoj bolesti. Jedna od teorija zavjere koja kruži na društvenim mrežama jeste i ona da migranti/kinje donose bolest u Evropu, uz tvrdnje da su se majmunske boginje pojavile kad i migranti/kinje (1, 2, 3). U sada već nedostupnoj objavi na X-u, tvrdilo se da su oni namjerno “dovedeni” sa svrhom da zaraze lokalno stanovništvo.
U članku objavljenom na portalu Istinom protiv laži 6. augusta 2024. godine tvrdi se da je širenje majmunskih boginja “osmišljeno” kako bi se što veći broj stanovništva vakcinisao, a da se migranti, za koje se tvrdi da su teroristi, “dovode” kako bi primorali nevakcinisane građane/ke da borave u “sabirnim logorima”.
Šta su majmunske boginje?
Majmunske boginje su bolest koju uzrokuje istoimeni virus iz porodice ortopoksvirusa. Otkriven je 1957. godine kod majmuna koji su se koristili za naučna istraživanja, a prvi slučaj kod ljudi otkriven je 1970. godine u Demokratskoj Republici Kongo. Bolest je endemska i česta u zemljama centralne i zapadne Afrike, te se prije 2022. godine u drugim dijelovima svijeta javljala iznimno rijetko.
Simptomi bolesti uključuju osip, povišenu tjelesnu temperaturu, groznicu, glavobolju, bolove u mišićima i leđima i otečene limfne čvorove. Prenosi se bliskim kontaktom, odnosno kontaktom s respiratornim ili tjelesnim tekućinama i lezijama zaražene osobe, kao i kontaktom s kontaminiranim predmetima.
Dakle, ova bolest nije se “pojavila” kada i migranti/kinje. Postoji već decenijama. Ako pratimo njeno širenje proteklih godina, teško da ćemo pronaći poveznice s tzv. migrantskom krizom u Evropi, koja je okvirno počela 2015. godine.
Majmunske boginje prvi su se put značajno proširile van afričkog kontinenta 2022. godine, a njihovo širenje nije bilo povezano s migrantskim kretanjima.
Štaviše, Google pretragama na našem i engleskom jeziku pronašli smo samo jedan dokumentovan slučaj širenja ove bolesti u migrantskim zajednicama 2022. godine. Riječ je o slučaju iz septembra 2022, nekoliko mjeseci nakon što su majmunske boginje “ušle” u BiH, a zaražen je bio muškarac u izbjegličkom kampu u Blažuju nadomak Sarajeva.
Naučni članak objavljen u časopisu Putnička medicina i zarazne bolesti 2022. godine objašnjava kako izbjeglice, azilanti/kinje i migranti/kinje mogu biti izloženi većem riziku od obolijevanja i prenošenja zaraznih bolesti, uključujući i majmunske boginje, jer često žive u lošim uslovima i nemaju pristup medicinskoj skrbi. Članak zagovara pružanje boljeg pristupa zdravstvenoj zaštiti za ovu populaciju, ali ne sugeriše da su migranti/kinje “krivi/e” za širenje majmunskih boginja.
Dakle, činjenice ne idu u prilog tvrdnjama da je kretanje migranata/kinja uzrok širenja majmunskih boginja u Evropi.
Ksenofobna teorija zavjere za svaki scenarij
Tvrdnje da migranti “donose” majmunske boginje u region, kao i tvrdnja da su oni “dovedeni” kako bi domaće stanovništvo zatvarali u sabirne centre, imaju korijene u teoriji zavjere o “velikoj zamjeni”, o kojoj je Raskrinkavanje već pisalo ovdje i ovdje.
Riječ je o ekstremno desničarskoj teoriji zavjere u kojoj se tvrdi da globalistička elita “šalje” migrante/kinje i izbjeglice iz Afrike i Azije u zapadne zemlje kako bi zamijenili/e bijelo stanovništvo i uništili/e zapadnu kulturu. Teorija zavjere o “velikoj zamjeni” popularizovana je 2011. godine nakon objave istoimene knjige francuskog autora Renauda Camusa, a neki njeni aspekti postali su dio narativa koji promovišu desničarske političke partije u Evropi.
Kako je objašnjeno u analizi Raskrinkavanja objavljenoj 19. novembra 2022. godine, ne postoje apsolutno nikakvi dokazi da su migranti/kinje i izbjeglice koji dolaze u Evropu dio neke zavjere protiv bijelaca. Ipak, ova teorija zavjere često se koristi kao “izgovor” za iznošenje rasističkih i ksenofobnih stavova, a nerijetko i za podsticanje nasilja prema migrantskoj populaciji. Pozivajući se na podatke iz članka Guardiana od 8. juna 2022. godine, u toj analizi naveli smo sljedeće:
Mnogobrojni nasilni napadi radikalnih pobornika/ca ove teorije zavjere na pojedine grupe koje se smatraju prijetnjom “očuvanju bijele rase” svjedoče tome da nije riječ o bezopasnim tvrdnjama. Oružani napad na pripadnike afroameričke zajednice u gradu Buffalo u junu ove godine, teroristički napad u Oslu u Norveškoj 2011, pucnjava na džamiju u Novom Zelandu 2019. i napad na sinagogu u Pensilvaniji 2018. godine samo su neki napadi koje su izvršili poklonici ove radikalno desničarske teorije zavjere, a koje je nabrojao Guardian.
Ne postoje dokazi o tajnom planu globalnih elita da zamijene bijelo stanovništvo u Evropi i SAD-u niti o tome da su migranti/kinje koji/e dolaze iz Azije i Afrike “dovedeni/e” kao dio tog plana.
Moglo bi se zaključiti da čitava teorija zavjere služi kao pokušaj “opravdanja” za diskriminaciju i rasistički motivisano nasilje prema migrantima/kinjama i manjinama iz Azije i Afrike.
Neosnovano dovođenje migranata/tkinja u vezu sa širenjem majmunskih boginja u Evropi predstavlja najnoviju verziju starog narativa u kojem se ova grupa predstavlja kao maliciozna i pogubna za bijelo stanovništvo. Rasizam i ksenofobija koji se kriju iza takvih optužbi bolno su očigledni u komentarima ispod objava u kojima se one iznose.
Za razliku od insinuacija da migranti/kinje u Evropu dolaze kako bi donijeli/e nesreću i bolest domaćem stanovništvu, koje su uočljive u ovim objavama, članak portala Istinom protiv laži vrlo je eksplicitan u predstavljanju migranata/tkinja kao saučesnika/ca u nekoj zavjeri. U njemu se, bez ikakvog dokaza, migranti/kinje otvoreno nazivaju teroristima koji će domaće nevakcinisano stanovništvo tjerati u logore.
Shodno činjenicama, tvrdnju da se majmunske boginje šire u Evropi zbog migranata/kinja, odnosno da su ih migranti/kinje “donijeli/e” na ovaj kontinent, ocjenjujemo kao dezinformaciju i teoriju zavjere.
Ocjenu teorija zavjere dajemo i tvrdnji da se migranti/kinje “dovode” u Evropu kako bi nevakcinisano stanovništvo odvodili u sabirne centre.
(Raskrinkavanje.ba)