Foto: Vanilica/Wikimedia Commons
Društvenim mrežama dijeli se videosnimak kolone, uglavnom muškaraca obučenih u tamnu jednoobraznu odjeću, s ispisanim “upozorenjem” da prikazuje “postrojavanje četnika” na Palama u avgustu 2024. Najranija dostupna objava snimka na platformi X je od 14. augusta 2024. godine.
Snimak u trajanju od 2:20 minuta prikazuje kolonu koja prolazi pored spomenika. Spomenik se vidi samo dijelom. Do vremena pisanja ove analize snimak je ostvario 26.800 pregleda.
Nešto duža verzija ovog snimka dijelila se takođe na platformi X, ali i na Facebooku (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ). U ovoj verziji vide se i trobojke i crne zastave koje učesnici kolone nose.
Šta su činjenice?
Neki od muškaraca u tamnim uniformama na snimku nose kape s kokardom, odnosno okruglom značkom. Na snimku se takođe vide crne zastave na kojima su mrtvačka glava i slogan ispisan na ćirilici: “Sa verom u Boga, sloboda ili smrt”.
Ova obilježja koriste sljedbenici ravnogorskih četničkih udruženja na okupljanjima u Srbiji i u Bosni i Hercegovini, o čemu je, između ostalih, pisao Detektor (1, 2). Kako se u analizama ovog portala navodi, za ova okupljanja karakteristično je da učesnici nose tamne ili crne uniforme, i crne zastave na kojima je lobanja sa porukom “Sa verom u Boga, sloboda ili smrt”.
Kako je naveo Balkan Insight u analizi iz 2021. godine, četnički pokret nastao je u ravnogorskom planinskom području Srbije 1941. godine (otud naziv “ravnogorski”) i činile su ga srpske nacionalističke i rojalističke snage u okupiranoj Jugoslaviji. Pokret je sarađivao s okupatorima i bio je zabranjen nakon Drugog svjetskog rata. Vođa pokreta Dragoljub Draža Mihailović je 1946. godine pogubljen zbog saradnje s okupatorima, ali Viši sud u Beogradu rehabilitovao ga je 2015. godine.
Pristalice moderne verzije pokreta danas zagovaraju revizionističku tezu da su četnici pružali otpor njemačkim okupatorima.
Na Ravnoj gori, visoravni u zapadnoj Srbiji, svake se godine u maju organizuje višednevno okupljanje pristalica ovog pokreta.
Snimak za koji se tvrdi da prikazuje “okupljanje četnika” na Palama u avgustu ove godine zapravo je nastao na jednom od tih okupljanja u Srbiji. Objavljen je na YouTubeu 9. maja 2016. godine s naslovom “8. maj 2016. god. Ravna Gora! Silan je ravnogorski pokret”. Na početku snimka iz 2016. vidi se fotograf koji slika kolonu.
Isti kadar vidi se i na dužoj verziji snimka koji se dijeli s tvrdnjom da prikazuje “postrojavanje četnika” na Palama 2024. godine.
Kadar kojim počinje kraća verzija snimka, objavljena na platformi X, vidi se na 1:21 minuti snimka iz 2016. godine.
Osim toga, pejzaž na snimcima jasno upućuje na to da nije nastao na Palama, nego na Ravnoj gori. Vidi se tamošnji spomenik Draži Mihailoviću, crkva i objekat s crnim krovom.
U avgustu 2024. godine nije zabilježeno okupljanje pripadnika/ca ovog pokreta na Palama.
Dakle, analizirani snimak prikazuje okupljanje pripadnika/ca Ravnogorskog četničkog pokreta. Međutim, suprotno natpisu na snimku, nije nastao na Palama u avgustu 2024. godine. Nastao je 2016. godine na okupljanju na Ravnoj gori u Srbiji. Shodno navedenim činjenicama, najraniju objavu snimka s tvrdnjom da prikazuje okupljanje četnika na Palama u avgustu 2024. godine ocjenjujemo kao lažnu vijest. Druge objave dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Raskrinkavanje.ba)