Foto: luis_molinero, freepik
11. septembra 2001. godine napadači samoubice oteli su četiri američka putnička aviona. Dva aviona udarila su u tornjeve Svjetskog trgovinskog centra u New Yorku, treći je uništio zapadno krilo zgrade Pentagona, a četvrti avion srušio se u polje u Pensilvaniji. U napadima je stradalo 2.977 ljudi (ne računajući 19 otmičara). Odgovornost za terorističke napade preuzela je teroristička organizacija Al-Kaida.
Napadi su bili opravdanje za administraciju američkog predsjednika Georgea W. Busha da pokrene “rat protiv terorizma”, čiji je značajan dio bila invazija Afganistana.
Dvije decenije nakon ovoga događaja i dalje su aktualne različite teorije zavjere. U nekima je riječ o insceniranim napadima; neki teoretičari/ke zavjere tvrde da je američka vlada znala za napade i dopustila ih; neki tvrde da je napade organizovala izraelska vlada. Na društvenim mrežama ove tvrdnje “ožive” na godišnjicu napada. Tako je bilo i ove godine.
Na Facebooku su 11. septembra 2023. godine objavljene tvrdnje da je na dan napada 4.000 “Izraelaca”, odnosno Jevreja zaposlenih u firmama s kancelarijama u Svjetskom trgovinskom centru, bilo upozoreno da će se napad desiti.
Četiri tisuće Izraelaca zaposlenih u tvrtkama smještenim u Svjetskom trgovačkom centru ostalo je 11. rujna s posla kod kuće.
Unaprijed su bili upozoreni na predstojeći napad na Svjetski trgovački centar.
Ova je objava na Facebooku zabilježila značajan broj interakcija, od čega oko 60 podjela.
Šta su činjenice?
Tvrdnje o Jevrejima koji nisu došli na posao na dan napada jer su navodno bili upozoreni dio su “zavjerološkog” narativa prema kome je izraelska vlada znala za ove napade ili ih čak organizovala kako bi Sjedinjene Američke Države uvukla u rat s neprijateljima ove zemlje.
Ove su tvrdnje stare preko dvije decenije. O njima su pisali američka platforma za provjeru činjenica Snopes i BBC.
Prema Snopesu, ove tvrdnje imaju izvor u članku Jerusalem Posta od 12. septembra 2001, u kome se navodi da je “Ministarstvo vanjskih poslova u Jerusalimu dobilo imena 4.000 Izraelaca za koje se vjeruje da su bili u i oko Svjetskog trgovinskog centra i Pentagona u vrijeme napada”.
Brojka od 4.000 očigledno potječe iz članka pod naslovom "Stotine Izraelaca nestalih u napadu na WTC" koji se pojavio u internet-izdanju Jerusalem Posta od 12. septembra. U njemu se navodi: "Ministarstvo vanjskih poslova u Jerusalemu do sada je primilo imena 4.000 Izraelaca za koje se vjeruje da su bili u i oko Svjetskog trgovinskog centra i Pentagona u vrijeme napada."
Nepoznati teoretičari zavjere očigledno su se uhvatili za cifru od 4.000, pretvarajući je u lažnu tvrdnju da se 4.000 Jevreja nije pojavilo na poslu u Svjetskom trgovinskom centru 11. septembra.
Nastanku i širenju teorije zavjere o 4.000 Izraelaca koji nisu došli na posao doprinijeli su mediji s Bliskog istoka. Ove su tvrdnje, međutim, neosnovane, budući da postoje brojni dokazi da je među stradalima u napadima 11. septembra bilo i Jevreja.
Snopes navodi različite procjene o broju stradalih Jevreja 11. septembra, koje pokazuju da je njihov udio sličan udjelu u opštoj populaciji koja živi na području grada New York.
Prema članku Wall Street Journala od 11. oktobra 2001. godine, otprilike 1.700 ljudi navelo je vjeru osoba nestalih u napadima na WTC; otprilike 10% bili su Jevreji. U kasnijem članku Jewish Weeka, od 5. septembra 2002, navodi se "na osnovu liste imena, biografskih podataka koje je sastavio The New York Times i podataka iz evidencije Kancelarije patologa, za najmanje 400 žrtava je ili potvrđeno ili se snažno vjeruje da su Jevreji." To bi bilo otprilike 15% od ukupnih žrtava napada na WTC.
(...)
Ova procjena od 10 do 15% stradalih Jevreja usko je povezana s procentom Jevreja koji žive u oblasti New Yorka. Prema Američkom jevrejskom godišnjaku iz 2002. godine, 9% stanovništva savezne države New York, gdje je živjelo 64% žrtava WTC-a, jesu Jevreji. Studija iz 2002. godine procijenila je da stanovništvo grada New Yorka čini 12% Jevreja. Četrdeset tri posto žrtava WTC-a živjelo je u gradu New Yorku. Dakle, broj jevrejskih žrtava je u bliskoj korelaciji s brojem jevrejskih stanovnika u New Yorku. Da se 4.000 Jevreja nije javilo na posao 11. septembra, broj jevrejskih žrtava bio bi mnogo manji od 10 do 15%
BBC u članku iz septembra 2021. godine navodi sljedeće procjene.
Ali od 2.071 žrtve 11. septembra koje su radile u Svjetskom trgovinskom centru, 119 su potvrđene kao Jevreji, a smatra se da ih je bilo još najmanje 72.
To bi činilo 9,2 odsto žrtava, prema istraživanju BBC-jevog dokumentarca “Dosjei o zavjeri”, što je okvirno u skladu sa 9,7 odsto tadašnje zaposlenog jevrejskog stanovništva u New Yorku koji su putovali na posao.
A neki procjenjuju da je toga dana moglo da strada čak 400 Jevreja.
Snopes navodi i primjere medijskih izvještaja nakon terorističkog napada koji potvrđuju da su Jevreji i Izraelci stradali u Svjetskim trgovinskom centru (link, link).
Dakle, u napadima 11. septembra stradali su i Jevreji, za što postoje brojni dokazi. Odgovornost za napade preuzela je Al-Kaida, a kako navodi BBC, opsežni izvještaji komisije američkih vladinih agencija i stručnih grupa pobili su postojanje bilo kakve skrivene zavjere.
Stoga tvrdnju da 4.000 Izraelaca zaposlenih u firmama smještenim u Svjetskom trgovinskom centru nije došlo na posao jer su bili upozoreni na napad ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)