Foto: Freepik
Na Facebook profilu na kojem se često objavljuju teorije zavjere, 10. marta 2024. godine podijeljen je status potaknut slučajem Ane Mihaljice, majke iz Novog Sada kojoj su privremeno oduzeta djeca. Ovaj slučaj stavljen je u kontekst navodne zavjere protiv “tradicionalne porodice” i uloge oca u njoj, za koju su okrivljeni “feminizam”, aktivizam za ženska prava, novi zakoni koji se navodno donose s ciljem “uklanjanja muškarca iz porodice” i slično.
👉Deca se OTIMAJU samo tamo gde nema muškarca, oca...‼️
👉I ovo sa Anom Mihaljicom.....
👉👉.....majka sama...
👉Svi zakoni poslednjih godina se donose samo u cilju uklanjanja muškarca iz porodice..
👉Tome služe i feminizam, 8. mart i ostale idiotarije......
👉Da se razumemo, nisu ni mnogi muškarci cvećke tj mnogi su problematični....
👉Deluje đavo i na muškarca, reklamira se ono što ne valja...
....ne reklamira se porodičan čovek i eto problema....
👉Ogoljena porodica i đavo to onda dokusuri lagano......
Dva dana kasnije, 12. marta, na istom profilu objavljena je fotografija srbijanske političarke Ane Brnabić i njene partnerice uz status u kojem se tvrdi da se “oteta djeca” prodaju istospolnim parovima i da je pjevačica Marija Šerifović “kupila dijete”.
Ove dvije objave ostvarile su 599, odnosno 276 interakcija, a podijeljene su na još nekoliko Facebook profila i stranica (1, 2, 3).
Slučaj Ane Mihaljice
Ana Mihaljica je žena iz Novog Sada protiv koje se pred Osnovnim javnim tužilaštvom u Novom Sadu po krivičnoj prijavi policije vodio postupak zbog sumnje da je odgovorna za zapuštanje i zlostavljanje djece. Naime, Mihaljici je u novembru 2023. godine oduzeto troje maloljetne djece (3, 6 i 10 godina). Grupa građana/ki je 8. marta organizovala protest podrške Mihaljici u dvorištu Centra za socijalni rad u Novom Sadu, zahtijevajući da se djeca vrate u majčinu skrb. Još jedan protest održan je nekoliko dana kasnije.
Kako je 8. marta prenio N1, iz Centra za socijalni rad kazali su da majka nije ispunila propisane uslove kako bi se djeca vratila u biološku porodicu. Također su objasnili zbog čega su joj djeca oduzeta.
Grubo zanemarivanje roditeljskih dužnosti, koje je utvrdio CSR, ogleda se u: „Nemaru da se obezbede adekvatni životni uslovi, a u okviru razumno raspoloživih sredstava porodice i to u sledećim oblastima: zdravlja (higijenskog zapuštanja, nevakcinisanja dece po obaveznom kalendaru vakcinacije, nepostupanje u skladu sa preporukama lekara) ostavljanje dece bez nadzora, obrazovanja (nepohađanje obaveznog predškolskog programa u cilju socijalizacije dece i pripreme za školu) emocionalnog razvoja, ishrane, smeštaja (potpuno nehigijenski uslovi u kojima i najmanji požar predstavlja opasnost po opštu bezbednost dece), što narušava, ili može sa velikom verovatnoćom narušiti dečiji fizički, mentalni, duhovni, moralni ili društveni razvoj“.
Iz Centra za socijalni rad su na pres-konferenciji održanoj nakon protesta također kazali da slučaj ove porodice prate još od 2015. godine te da je i sud na osnovu dokaza utvrdio da postoje elementi zlostavljanja i zanemarivanja. N1 je prenio riječi direktorice Centra Jelene Zorić.
„Centar za socijalni rad ne oduzima decu, nego izmešta jer po Porodičnom zakonu i Konvenciji o zaštiti prava dece kad postoji osnova sumnje u zanemarivanje dece, i Centar ne da ima pravo nego je to njegova zakonska obaveza da postupa“, rečeno je na konferenciji. Ovoga puta, objasnili su, Centar je izašao na teren po pozivu policije, koju su građani pozvali jer je izbio požar u stanu u kom je živela porodica.
„Razmere su bile takve da su mogle ozbiljno ugroze zdravlje i bezbednost dece, zbog vrlo nehigijenskih uslova koji su tada konstatovani. Ne govorimo o tome da su to niži nehigijenski uslovi koje imamo u većini porodici. Govorimo o izrazito nehigijenskim uslovima koje ja neću opisivati upravo zbog dece i zaštite njihovog dostojanstva. Ali to su uslovi u kojima nije dostojno da živi odrasla osoba, a ne maloletna deca. To su uslovi koji ne samo da ugrožavaju bezbednost već i zdravlje dece, zbog čega su deca bila često kod lekara i hospitalizovana“, navela je direktorka Centra za socijalni rad Jelena Zorić.
Iz Centra su također kazali da majka nije pokazala saradnju i odbija da prihvati nedostatke u svojim dužnostima.
Ana Mihajlica negirala je tvrdnje o zanemarivanju i zlostavljanju, tvrdeći da su joj djeca “oteta” te da sumnja da im se, dok su van njene skrbi, daju psihoaktivne supstance.
Centar za socijalni rad Novi Sad vratio je djecu u skrb majke 19. marta ove godine, nakon što je Mihaljica dopustila inspekciju novog stana u kojem će živjeti s djecom. Centar je saopštio da će nastaviti pratiti porodicu prema Planu za korektivni nadzor, a protiv Mihaljičinog advokata Milana Bosike podnijeta je krivična prijava i prijava Advokatskoj komori zbog navodnog izazivanja panike i nereda i iznošenja osjetljivih podataka o djeci.
Feminizmom protiv porodice?
Autor analiziranih Facebook objava za navodno otimanje djece krivi feminizam i tvrdi da služi da bi se muškarci “uklonili iz porodice” koja bez njih postaje ranjiva. Riječ je o tvrdnjama iz šireg narativa o navodnim naporima da se unište “tradicionalna porodica” ili “tradicionalni brak”. Grupe i pojedinci/ke koji promovišu ovaj narativ protive se inicijativama i sistemima vrijednosti koje zagovaraju prava žena i rodnih i seksualnih manjina, uključujući i feminizam.
Prema širokoj definiciji, feminizam predstavlja vjerovanje u socijalnu, ekonomsku i političku ravnopravnost među spolovima. Ono što danas nazivamo feminizmom korijene ima u pokretu za ženska prava s kraja 19. i početka 20. vijeka, uglavnom u Sjevernoj Americi i Evropi, iako postoje dokazi da su žene i ranije u historiji u više navrata pružale otpor patrijarhatu. Nakon stoljeća potčinjenosti u ovim društvima, u kojima žene nisu imale prava posjedovati imovinu, pristupati obrazovanju ili učestvovati u javnom životu, te u pojedinim državama, gdje je muževima i na samom kraju 19. vijeka bilo zakonski dozvoljeno prodati svoje supruge, sufražetkinje širom Evrope i Sjeverne Amerike počele su zagovarati spolnu ravnopravnost i boriti se za pravo žena da glasaju. Međunarodni dan žena, koji se slavi 8. marta, veže se najčešće za ženske pokrete tokom ruske revolucije 1917. godine, ali i za događaje i pokrete u drugim državama, poput SAD-a.
Riječ je, dakle, o sistemu vrijednosti i pokretu koji se po definiciji zalaže za ravnopravnost spolova, a ne “uklanjanje muškaraca iz porodice”. Prema Porodičnom zakonu Republike Srbije, sud ima pravo da liši roditelje starateljstva nad djetetom, djelimično ili u potpunosti, ukoliko roditelj djecu zlostavlja ili grubo zanemaruje, odnosno ako je izuzimanje djeteta iz roditeljske brige u njegovom najboljem interesu. Roditeljsko pravo može se vratiti roditelju ukoliko razlozi zbog kojih je oduzeto nestanu. Dakle, oduzimanje djeteta zakonski nema nikakve veze s tim da li otac živi s djetetom ili ne.
Prisutnost ili odsutnost muškarca u porodici nije nužno presuđujući faktor u radu centara za socijalni rad ni u praksi, uzimajući u obzir činjenicu da se djeca nekad oduzimaju i roditeljima koji žive zajedno u bračnoj ili vanbračnoj zajednici, kao i samohranim očevima u slučajevima kada se smatra da je to u najboljem interesu djeteta (1, 2, 3).
Osim što je neutemeljena, tvrdnja da je feminizam nekakvo “sredstvo za uklanjanje muškaraca iz porodice” i “otimanje djece” koja se poslije “prodaju” i zlonamjerna je. Opisuje pokret koji se bori za prava žena, odnosno za ravnopravnost žena u društvu kao nešto što je inherentno maliciozno, zlo i ima za cilj uništenje porodice i zlostavljanje djece. Žene koje se identifikuju kao feministkinje, bave se aktivizmom ili se prosto zalažu za sebe i svoja prava, na taj se način predstavljaju ili kao pijuni, ili kao saučesnici/e u nekoj zavjeri protiv čovječanstva.
Širenje ovakvih teorija zavjere, na neki način, posramljuje žene zbog zalaganja za vlastita prava i obeshrabruje ih da učestvuju u javnom životu.
Kako istospolni parovi postaju roditelji?
Istospolni parovi koji žele imati djecu danas ih mogu dobiti na više načina: usvajanjem i hraniteljstvom, vantjelesnom oplodnjom, surogat-majčinstvom i slično. Kada je riječ o premijerki Srbije Ani Brnabić, ona je sa višegodišnjom partnerkom Milicom Đurđić 2019. godine dobila sina. Rodila ga je Đurđić, a zatrudnjela je uz pomoć vantjelesne oplodnje. S obzirom na to da u Srbiji zakon ne prepoznaje istospolne brakove, Brnabić nema zakonsko roditeljstvo nad djetetom i Đurđić je po zakonu samohrana majka.
One, dakle, nisu “kupile” dijete niti je neko od djece koje je Centar za socijalni rad oduzeo biološkim roditeljima završilo kod njih. Dječak kojeg Brnabić i Đurđić odgajaju biološki je sin Milice Đurđić.
Pjevačica Marija Šerifović sina je dobila uz pomoć surogat-majke nakon što je sama u više navrata bezuspješno pokušala iznijeti trudnoću. Uprkos učešću surogat-majke, Šerifović je biološka majka sina Marija.
Iako je istospolnim parovima zakonski dozvoljeno usvojiti dijete u mnogim državama, to nije slučaj u Srbiji, kao ni u zemljama regiona (1, 2, 3, 4).
Shodno činjenicama, tvrdnju da je svrha feminizma i borbe za ženska prava uopće “uklanjanje” muškaraca iz porodice, a potom i “otimanje” djece od roditelja, ocjenjujemo kao teoriju zavjere. Istu ocjenu dajemo i tvrdnji da socijalne službe oduzimaju djecu da bi bila “prodana” istospolnim parovima.
(Raskrinkavanje.ba)