Video iz juna ne prikazuje avionsku nesreću u kojoj je poginuo Prigožin

Foto: Raskrinkavanje.ba

 Na Facebooku je 23. avgusta 2023. objavljen snimak na kome se vidi avion u plamenu. Snimak prati opis u kome se navodi da se “u rusiji srušio Wagnerov privatni zrakoplov”.

Kod Tverja, u rusiji, srušio se Wagnerov privatni zrakoplov.
U njemu je, čini se, bio i Jevgenij Prigožin.
S njim je bio i notorni Dmitrij Utkin.
Ne znam da li su pali kroz prozor ili su pali zajedno sa zrakoplovom.
Neki (pro)ruski izvori tvrde da je zrakoplov srušila ruska protuzračna obrana.
No tko zna, izvori govore da je drugi Prigožinov zrakoplov uspješno sletio u moskvu.
Odavno je bilo jasno da je Jajoglav potpisao vlastitu smrtnu presudu kad je, u trenutku pobune, čak i putler pobjegao iz moskve, a Prigožin zaustavio svoje trupe 100 km od moskve i izjavio nešto poput: "Ja sam se samo šalio..."
U svakom slučaju, kakva god da je Prigožinova sudbina, ispao je iz igre.
Doslovno…

Iako se to ne tvrdi eksplicitno u opisu snimka, objavom se implicira da snimak prikazuje upravo pad Wagnerovog aviona.

Ovaj snimak je istog dana objavljen na još jednoj Facebook stranici, ali ovaj put uz eksplicitnu tvrdnju da je u pitanju “Pad Prigožinovog aviona”.

Šta su činjenice?

Mediji su 23. augusta izvijestili o padu aviona u Tverskoj oblasti u Rusiji (1,2). Ruska uprava za civilno vazduhoplovstvo ubrzo je saopštila da je na spisku 10 putnika bio i Jevgenij Prigožin, osnivač plaćeničke grupe Wagner. Wagner je istog dana na svom Telegram kanalu potvrdio da je Prigožin poginuo. Mediji su u nedjelju 27. avgusta izvijestili da je Državni istražni komitet Ruske Federacije potvrdio DNK analizom da je među deset poginulih i Prigožin. U padu aviona je poginuo i komandant Wagnera Dmitrij Utkin. Uzrok pada aviona još uvijek nije utvrđen, no u javnom prostoru prisutne su različite spekulacije. Zvanična Moskva je negirala umiješanost u avionsku nesreću.

 Jevgenij Prigožin je bio osnivač i vođa privatne paravojne grupe Wagner koja je aktivno učestvovala u ratu u Ukrajini. 23. juna 2023. borci Wagnera su izveli pobunu, preuzevši kontrolu nad ruskim gradom Rostov na Donu, i krenuvši u marš ka Moskvi. Prethodno je Prigožin optužio ruskog ministra odbrane Sergeja Šojgua da je naredio raketni napad na Wagnerove terenske kampove u Ukrajini.

Pobuna je okončana uz posredovanje bjeloruskog predsjednika Aleksandra Lukašenka. Tada su iz Kremlja rekli da će krivični postupak protiv Prigožina biti povučen, a on će otići u Bjelorusiju. Tada je saopšteno da borci Wagnera koji su učestvovali u maršu, neće biti krivično gonjeni. Prigožin je nakon toga u više navrata boravio u Rusiji.

Da li snimak prikazuje pad Prigožinovog aviona?

Video identičan onom koji se dijeli na našem govornom području prethodno se dijelio i na drugim jezicima uz tvrdnje da prikazuje pad Prigožinovog aviona. 

Ovaj video objavio je između ostalih i Anton Geraščenko, savjetnik ministra unutrašnjih poslova Ukrajine, uz opis u kome stoji da snimak "navodno prikazuje trenutak pada Prigožinovog aviona”.

Ipak, riječ je o snimku koji je na internetu dostupan još od kraja juna 2023. godine. O tome su već pisali strani mediji i platforme za provjeru činjenica (Snopes, Lead Stories, Facta, DW). Kako se navodi u ovim analizama, snimak se pojavio na internetu 24. juna. 

Lead stories ga je pronašao na YouTube nalogu Activatica, gdje je objavljen uz opis u kome se govori o padu aviona AN-24 u regiji Voronježa, u blizini sela Kantemirovka. Iste tvrdnje uz isti snimak objavljene su tog dana i na nekim ruskim Telegram kanalima.

Međutim, značajan broj izvora na društvenim mrežama pak navodi da se radi o avionu IL 22, koga su oborile snage Wagnera u blizini Voronježa. Ove tvrdnje pronašli smo i na engleskom jeziku, na X nalogu OSINT defender, te u članku Insidera u kome se izvještava o obaranju aviona IL 22 tokom Wagnerove popune. Shayan Sardarizadeh, novinar BBC Verify, je takođe na svom X nalogu  naveo da snimak prikazuje obaranje ruskog aviona Ilyushin Il-22M tokom Wagnerove pobune u junu.

Avion u kome je bio Prigožin, a koji je pao 23. avgusta, je Embraer Legacy 600. Dakle, riječ je o drugačijem modelu od onog sa snimka. Dodatno, budući da je star dva mjeseca, jasno je da snimak ne može prikazivati pad Prigožinovog aviona, sve i da je u pitanju isti model.

Objava u kojoj se tvrdi da snimak nastao u junu prikazuje “pad Prigožinovog aviona”, dobija ocjenu lažna vijest. 

Objavu istog snimka, objavljenog uz informacije o tome da je Prigožin poginuo u avionskoj nesreći, a u kojoj se ne tvrdi eksplicitno da snimak prikazuje Prigožinovu nesreću, ocjenjujemo kao manipulisanje činjenicama.

(Raskrinkavanje.ba)