Foto: Raskrinkavanje.ba

Na društvenoj mreži Twitter 31. marta 2023. godine objavljena je fotografija na kojoj se navodno nalazi osnivač Wikileaksa, urednik i novinar Julian Assange:

Procurila poslednja Asanžova fotografija😭
Nije li te sramota, svete?
@JulianAssange_

Ovaj tweet je u vrijeme pisanja analize imao više od 1.700 interakcija, od čega 1.410 lajkova. Objave s identičnim tvrdnjama pronašli smo i na drugim Twitter nalozima (1, 2) te na Facebook profilima (1, 2, 3). Da je u pitanju stvarna fotografija, u članku objavljenom 1.4.2023. naveo je i portal Epoha.

Šta su činjenice?

Fotografija je napravljena uz pomoć tehnologije vještačke inteligencije (AI). Analizom netačnih tvrdnji da je fotografija stvarna bavili su se strani fact-checking portali Full Fact i AP, kao i naš partnerski portal Faktograf iz Hrvatske. 

Fotografija se prvi put pojavila 30. marta 2023. godine na Twitter nalogu The Errant Friend. Ona je objavljena uz apel da se oslobodi Julian Assange – koji je trenutno u londonskom zatvoru HMP Belmarsh.

Korisnik/ca ovog Twitter naloga za Associated Press potvrdio/la je da nije riječ o stvarnoj fotografiji. Identitet nije htio/la otkriti zbog sigurnosnih razloga, no kazao/la je da je fotografija napravljena uz pomoć 5. verzije AI alata Midjourney. 

Riječ je o AI programu koji generiše fotografije na osnovu tekstualnog opisa koje korisnik/ca treba da upiše, navodi Full Fact. Korištenje ovog programa korisnik/ca ranije spomenutog Twitter naloga potvrdio/la je i u intervjuu povodom objave Assangeove fotografije za njemački tabloid Bild.

Povod za pravljenje i objavu fotografije je, prema riječima korisnika/ce Twitter naloga, podizanje svijesti javnosti o slučaju Juliana Assangea, kojem je nakon hapšenja “bilo praktički zabranjeno pojavljivanje u javnosti”. Javnost je time ostala uskraćena za vizuelno svjedočenje o njegovom psihičkom i fizičkom propadanju. Fotografija je navodno nastala na osnovu “dokumentovanih događaja” u vezi s Julianom.

Kako izvještava AP, Assange je u londonskom zatvoru od 2019. godine zbog niza optužbi povezanih s Wikileaksovim objavljivanjem čitavog spektra povjerljivih američkih dokumenata prije više od deset godina.

Tužioci iz Sjedinjenih Američkih Država, koji od britanskih vlasti traže izručivanje Australca, “naveli su da je on pomogao obavještajnoj analitičarki američke vojske Chelseai Manning u krađi povjerljivih diplomatskih depeša i vojnih dosjea koje je Wikileaks kasnije objavio, dovodeći živote u opasnost”, opisuje AP. 

U junu 2022. godine britanska vlada naredila je njegovo izručenje, no Assangeov pravni tim žalio se na odluku Visokom sudu Ujedinjenog Kraljevstva u augustu iste godine.

Fotografije kreirane uz pomoć AI tehnologije postale su popularne na društvenim mrežama. Iako one ne prikazuju stvarne situacije, često se objavljuju uz opise koji sugerišu da je riječ o autentičnim fotografijama. U nedavnoj analizi bavili smo se sugestivnim tvrdnjama da tako generisane fotografije pokazuju hapšenja političara/ki iz Sjedinjenih Američkih Država. 

Najraniju objavu tvrdnje da je procurila nedavna fotografija Juliana Assangea, a koja se odnosi na fotografiju koja je nastala upotrebom vještačke inteligencije, ocjenjujemo kao lažnu vijest.

Članak portala Epoha dobija ocjenu prenošenje lažnih vijesti.

(Raskrinkavanje.ba)