Foto: Raskrinkavanje.ba
Na društvenoj mreži X 11. decembra 2023. objavljen je videosnimak na kome desetine osoba u bijeloj odjeći kleče na zemlji, a okolo njih stoje drugi. Snimak je objavljen uz opis u kome se tvrdi da prikazuje “pijacu žena robinja u Africi”.
PIJACA ŽENA ROBINJA
U Africi. Ima ih i u Aziji
I niko o tome ne priča,
a kamoli da zabrani.
Žene se na tim pijacama prodaju uglavnom kao robinje i sluškinje, ređe za brak.
U kom svetu mi živimo..
Snimak se i ranije dijelio na društvenim mrežama sa sličnim opisima. Najranije objave koje smo pronašli su od 24. avgusta 2023. godine (1, 2). U njima se navodi: “Ovako izgleda prava ‘pijaca robinja’. Ovako prodaju žene širom Afrike. Ovo se dešava u Čadu, Mauritaniji itd”. U objavi Facebook stranice HSGO-Hrvatska Stranka Građanskog Otpora, takođe iz avgusta, snimak je objavljen uz tvrdnje da prikazuje “tržnicu ženskog roblja” u Mauritaniji.
Snimak je i u septembru dijeljen na Facebooku i Instagramu (1, 2, 3).
Šta su činjenice?
Snimak “pijace robinja” dijelio se i van našeg govornog područja (1, 2, 3). U nekim od ovih objava tvrdilo se da je nastao u Etiopiji. Navode da se na snimku vidi prodaja žena u Africi već su opovrgli The Observers, The quint, Factly i Africa Check. Snimak, ustvari, prikazuje dječake tokom obreda inicijacije u Senegalu.
Pomenute platforme za provjeru činjenica pronašle su na internetu više sličnih snimaka koji, kako se čini, prikazuju isti događaj (1, 2, 3, 4). U objavi (arhivirano) sa YouTube kanala Simal TV na francuskom jeziku navodi se da prikazuje “Povratak iniciranih u Djilass 26.12.2022”. U objavi (arhivirano) YouTube kanala NDINDY FALL TV od 26. decembra 2022. navodi se da prikazuje “ndut” u Djilassu. I u ovoj TikTok objavi (arhivirano) se navodi da prikazuje “Ndut” u Djilassu 2022.
Kako Africa Check navodi, Djilass je selo u zapadnom Senegalu, a Ndut obred inicijacije koji prakticiraju Sereri, etnička zajednica koja živi u ovoj afričkoj zemlji, ali i u Gambiji i Mauritaniji. Factly u analizi objašnjava da je svrha ovog obreda označiti prelaz iz djetinjstva u odraslu dob te da obred inicijacije uključuje obrezivanje kod dječaka, a kod djevojčica tetoviranje desni. Kako navodi Factly, muškarci koji se podvrgnu obrezivanju u obredima inicijacije Ndut nazivaju se “njuli”.
Kadrovi iz ovih snimaka pokazuju da su nastali na istoj lokaciji kao onaj za koji se tvrdi da prikazuje “pijacu robinja”. Drugi detalji sa snimaka, kao što je odjeća prisutnih, takođe upućuju na zaključak da je riječ o istom događaju, odnosno da snimak koji je predmet ove analize prikazuje obred Ndut.
Foto: Screenshot/Twitter
Foto: Screenshot/YouTube kanal NDINDY FALL TV
Foto: Screenshot/Twitter
Foto: Screenshot/Tik Tok lang.simal.tv
Otac jednog dječaka koji je učestvovao u obredu potvrdio je za The Observers da je snimak načinjen 26. decembra 2022. u Djilassu.
Razgovarali smo s dvoje ljudi u Facebook grupi posvećenoj zajednici Serer. Obojica su potvrdila da je jezik koji se koristi u snimku serer, koji se uglavnom govori u Senegalu i Gambiji. Audio, međutim, nije dovoljno jasan da bi se razaznalo šta je rečeno.
Došli smo i do oca dječaka koji je učestvovao u obredu. Rekao je da je snimak nastao 26. decembra 2022. u Djilassu, selu u zapadnom Senegalu. Videozapisi pokazuju kako mladići na seoskom trgu slijede tradicionalni obred prelaska prije nego što se vrate svojim porodicama.
Novinarka iRadio Sénégal i ekspertica za serer kulturu potvrdila je za The Observers da kadrovi iz ovih snimaka prikazuju obred inicijacije.
Dakle, na snimku su dječaci koji učestvuju u obredu inicijacije u Senegalu. Stoga prvo pojavljivanje tvrdnje da snimak prikazuje “pijacu robinja” ocjenjujemo kao lažnu vijest. Ostala pojavljivanja dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Raskrinkavanje.ba)