Na društvenoj mreži Twitter dijeli se fotografija na kojoj se vidi ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski koji drži dres ukrajinske fudbalske reprezentacije. Na zadnjoj strani dresa, ispod njegovog prezimena, nalazi se stilizovana svastika.
Prvo pojavljivanje ove fotografije pronašli smo u komentaru Twitter korisnika Michela Chevaliera, gdje je objavljena 28. februara 2022. godine kao odgovor na tweet drugog korisnika.
Identična fotografija je 4. marta objavljena na Twitter profilima Žana Živaljević i nikola tesla prvi.
Fotografija Zelenskog koji drži dres sa svastikom se na Twitteru dijeli i kao dio kolaža sa još dvije fotografije na kojima grupe muškaraca pokazuju zastave sa nacističkim obilježjima. Ovaj kolaž pronašli smo u komentaru korisnika Marcus Berger, gdje je objavljen 1. marta 2022. godine kao odgovor na tweet drugog korisnika.
Kolaž su na svojim profilima objavili Twitter korisnici @vojvoda_1389, Boban Miletić Bapsi, Srbin bez granica i Warriors01. U nekim od ovih tweetova opravdava se napad Rusije na Ukrajinu.
Šta su činjenice?
Neosnovane tvrdnje o “denacifikaciji” Ukrajine pravdaju se na društvenim mrežama fotografijama krajnje desničarskih i neonacističkih pokreta iz ove zemlje, a na pojedinima se nalaze nacistički simboli. Neke od ovih fotografija su autentične, no fotografija ukrajinskog predsjednika sa dresom na kojem je svastika nije. Na originalnoj fotografiji, na dresu se zapravo nalazi broj 95.
Zelenski je fotografiju sa dresom objavio 8. juna 2021. godine na svom Instagramu. On je komentarisao izgled dresa fudbalske reprezentacije Ukrajine za Euro 2020:
“Novi dres ukrajinske fudbalske reprezentacije (...) nosi nekoliko važnih simbola koji ujedinjuju Ukrajince od Luganska do Užgoroda, od Černihiva do Sevastopolja. Naša država - jedna i nedjeljiva. Krim je Ukrajina”.
Dres ukrajinske reprezentacije imao je obrise teritorije Ukrajine, koja obuhvata i Krim, i slogan “Slava Ukrajini”, navodi se u članku Radija Slobodna Evropa, koji je objavljen 7. juna 2021. godine.
Fotografiju Zelenskog sa dresom na kome se vidi broj 95 objavili su brojni mediji (1, 2, 3).
Da je fotografija Zelenskog sa dresom na kome se vidi svastika izmijenjena, ukazali su korisnici/e Twittera u svojim komentarima analiziranih objava. Neki od njih objavili su originalnu fotografiju.
Fotografija Volodimira Zelenskog sa dresom na kome se vidi svastika prethodno se dijelila i na drugim jezicima, o čemu su pisale strane fact-checking platforme Maldita, AFP Factual, a na našem govornom području Fake news tragač.
Izmijenjenu fotografiju ukrajinskog predsjednika sa nacističkim obilježjem, objavljenu u tweetu korisnika Michela Chevaliera, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Ostale objave ove fotografije dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Raskrinkavanje.ba)
Napomena
8.9.2023: Jedna od objava sa društvene mreže X (link) koja je ocijenjena u ovoj analizi naknadno je povezana sa analizom zbog tehničkih razloga.