Foto: Freepik.com
Brojni portali u regionu objavili su 16.10.2022. članke u kojima su naveli da je Ambasada Republike Srbije u Ukrajini zatvorena ili da treba da se zatvori. Ova “vijest” je u pojedinim medijima objavljena na različite načine, a dio članaka je do vremena pisanja ove analize izmijenjen ili obrisan.
Tako je u vrijeme pisanja ovog teksta dostupno 14 članaka objavljenih 16.10. u kojima mediji tvrde da je “danas” Ambasada objavila obavještenje o zatvaranju. Najranije objavljen, u vrijeme pisanja ove analize dostupan članak koji sadrži takvu tvrdnju, potiče s portala Webtribune. Ovaj portal kao svoj izvor navodi B92, ali na stranici ovog medija takav članak više nije moguće pronaći. Webtribune u svom članku, između ostalog, navodi:
Šta se sprema? – Srbija zatvara ambasadu u Ukrajini
Ambasada Republike Srbije u Ukrajini privremeno je zatvorena iz bezbednosnih razloga, saopštilo je danas ministarstvo spoljnih poslova.
Pojedini portali o zatvaranju Ambasade pisali su, uz razlike u formulacijama, kao o nečemu što će biti provedeno u budućnosti. Tako je u vrijeme pisanja ove analize bilo dostupno 16 članaka u kojima se tvrdi da se Ambasada u Ukrajini “zatvara” ili da će “biti zatvorena”.
Veliki broj portala, njih 22, objavilo je članke u kojima su, bez navođenja bilo kakve vremenske odrednice, ustvrdili da je Ambasada Republike Srbije u Ukrajini “zatvorena”. Najraniji još uvijek dostupan takav članak objavljen je na portalu Kurir 16.10. U ovim člancima ističe se da je Ambasada zatvorena i da se to ”navodi na sajtu ambasade u Kijevu”. U potpunosti je izostavljena informacija o tome kada se to desilo.
Šta su činjenice?
Mediji se u svim pomenutim člancima u kojima tvrde da je Ambasada Republike Srbije u Ukrajini zatvorena ili da se treba zatvoriti pozivaju na obavještenje koje se nalazi na zvaničnoj stranici Ambasade. Naime, već se na početnoj stranici zaista navodi da je Ambasada “iz razloga zaštite bezbednosti osoblja, privremeno zatvorena”.
Ipak, ovo se obavještenje na toj stranici nalazi od 4. marta 2022. godine.
Ukoliko se na stranici Ambasade otvori “Verzija za štampu” ovog obavještenja, dostupna na njegovom dnu, otvara se saopštenje na čijem se vrhu jasno navodi da je ono objavljeno 4. marta.
Isto obavještenje o zatvaranju srbijanske ambasade u Ukrajini objavljeno je i dan ranije, 3.3.2022, na stranici Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije. Tada su i brojni mediji u regionu izvijestili da je Ambasada privremeno zatvorena (1, 2).
Da se obavještenje o zatvaranju Ambasade na njenoj zvaničnoj stranici nalazilo i prije 16. oktobra, kada su domaći mediji objavili navedene članke, pokazuju i arhive početne stranice Ambasade dostupne na stranici Wayback Machine. Isto obavještenje tako se vidi i u arhivi od 19.3.2022, kao i onoj od 18.6.2022.
Na zvaničnom Twitter nalogu Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije, MFA Serbia, 16.10, nakon pisanja medija, objavljeno je obavještenje u kom se ističe:
Povodom informacije objavljene danas u pojedinim medijima da je Ambasada Republike Srbije u Ukrajini privremeno zatvorena, podsećamo da je to vest iz marta ove godine i da otad nije bilo promena
Nakon što je Ministarstvo potvrdilo da je riječ o staroj vijesti, brojni mediji su svoje članke izbrisali ili ispravili (1, 2).
Jasno je, dakle, da je Ambasada Republike Srbije u Ukrajini zatvorena u martu 2022. godine, nešto manje od dvije sedmice nakon početka ruske agresije na Ukrajinu 24.2.2022. godine.
Ipak, 52 medija iz regije vijest o zatvaranju Ambasade iz marta objavila su sedam mjeseci kasnije, te je u različitim formama i oblicima učinili neaktuelnom i dezinformativnom. Pojedini su tako u oktobru objavili da je Ambasada zatvorena, bez ikakve vremenske odrednice, neki su naveli da je saopštenje objavljeno “danas”, a neki da Ambasada tek treba da se zatvori.
Stoga tvrdnju da je Ambasada Republike Srbije u Ukrajini “danas” saopštila vijest o zatvaranju, objavljenu 16. oktobra na mnogim portalima, ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti, budući da sada nije moguće utvrditi koji je portal prvi to objavio. Istu ocjenu dajemo i člancima objavljenim istoga dana, u kojima se tvrdi da se Ambasada “zatvara” ili da će “biti zatvorena”.
Članke u kojima je objavljena informacija o tome da je Ambasada zatvorena, bez navođenja ikakve vremenske odrednice, čime su čitatelji/ke navedeni/e na pogrešan zaključak da je riječ o aktuelnom događaju, dobijaju ocjenu manipulisanje činjenicama.
Napomena:
20.10.2022: Portali Radio Sarajevo, Kurir, Dnevnik (.hr), BN TV i Dnevnik (.ba) ispravili su netačne tvrdnje u svojim člancima te dobijaju i ocjenu ispravljeno.
21.10.2022: Oslobođenje, BL Portal i Source ispravili su netačne navode u svojim člancima te dobijaju i ocjenu ispravljeno.
24.10.2022: Portal Banjaluka (.net) ispravio je netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
25.10.2022: Portal Cafe ispravio je netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
26.10.2022: Portal Srpska info ispravio je netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
27.10.2022: Portal Večernji list ispravio je netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
15.12.2022: Portal Adria ispravio je netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
29.12.2022: Portal Nezavisne novine ispravio je netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
24.4.2023: Portal Mondo je ispravio netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
15.12.2023: Portal Banjaluka (.com) je ispravio netačne navode u svom članku te dobija i ocjenu ispravljeno.
(Raskrinkavanje.ba)