Na Facebook profilu Marko Kraljevic 22.4.2021. godine objavljen je video opisan sljedećim tvrdnjama:
ZAPRAŠIVANJE u MARKETU!!!!
Dobro se zaštitio - SKAFANDER i OZBILJNA MASKA!
Za OZBILJNE OTROVE treba i DOBRA OPREMA!!!
gledajte, DELITE!!!!
Na snimku se vidi osoba zaštitnom odijelu dok, po svemu sudeći, vrši neki vid dezinfekcije polica i pultova u prodavnici. Međutim, u opisu ove objave navodi se da muškarac vrši “zaprašivanje ozbiljnim otrovima u marketu” te da nosi “skafander i ozbiljnu masku” kako bi se od njih zaštitio.
Video je u vrijeme pisanja ove analize imao preko 5.100 pregleda, uz preko 400 ostvarenih interakcija.
Šta se zapravo dešava na snimku?
Videosnimak sa Facebook profila Marko Kraljevic objavljen je dan ranije, 21.4.2021. godine, na Facebook stranici Samu-News. Originalnu objavu ovog videa, kao i objašnjenje situacije koja je snimljena, ipak nismo nismo uspjeli pronaći. Međutim, uspjeli smo pronaći uređaj korišten za “zaprašivanje” u videu. Naime, u 26. sekundi snimka, na kadru je vidljiv napis Novaltec na uređaju. Novaltec je italijanski brend aparata za čišćenje pomoću vodene pare.
Lijevo: Screenshot iz videa sa Facebooka; Desno: Identičan aparat/parni čistač brenda Novaltec, fotografisan u drugom položaju (izvor: Novaltec)
Radi se o parnom čistaču (model Black Hawk R) koji se, prema podacima sa web stranice ovog proizvoda, može koristiti i za dezinfekciju, s obzirom na to da temperatura pare dostiže 175 stepeni Celzija. U videu kompanije Novaltec Group, na kojem se prikazuje proces dezinfekcije drugog supermarketa istim uređajima, navedeno je da se dezinfekcija tog objekta vršila kombinacijom vrele pare i antiviralnog dezinficijensa.
U članku magazina Sanita24 od 30.9.2020. godine navodi se da je sistem za dezinfekciju, kojeg je razvila kompanija Novaltec, certificiralo italijansko ministarstvo zdravstva, a netoksični dezificijens, koji se pored pare koristi u aparatu, na bazi je persirćetne kiseline i hidrogen-peroksida.
Dakle, ono što se na videosnimku raspršuje nisu nikakvi “ozbiljni otrovi”, već kombinacija vrele vodene pare i netoksičnog dezinficijensa. Oprema koju osoba na snimku nosi (maska i “skafander”) je uobičajena oprema koju nose radnici zaduženi za dezinfekciju. Svrha ove opreme je zaštita radnika/ice, ali ne od dezinficijensa, koji je bezopasan, nego od kontakta sa potencijalnim patogenom ili bilo čime drugim što se može nalaziti u prostoru koji se dezinfikuje, a što može biti opasno po zdravlje.
Besmisleno, besmislenije, bizarno
Besmislice o “zaprašivanju” dio su narativa teorije o tzv. chemtrailsima. Pod pojmom “chemtrails” pristalice ove teorije zavjere podrazumijevaju kondenzacijske tragove na nebu koje ostavljaju mlazni motori aviona, a koji su, prema njihovom ubjeđenju, zapravo hemikalije i otrovi kojima se iz zraka namjerno “zaprašuje” stanovništvo.
Ovakva interpretacija “chemtrails” teorije zavjere je naročitu popularnost stekla u vremenu pandemije Covid-19. Brojni “zavjerolozi” tvrde da Covid-19 nije infekcija virusom Sars-CoV-2, nego bolest koja nastaje usljed kontakta sa otrovnim hemikalijama iz “chemtrailsa”.
Tvrdnje da se “zaprašivanje” sada dešava na zemlji, u zatvorenom prostoru, čine ionako besmislenu teoriju o “chemtrailsima” bizarnom. U jednoj od ranijih analiza pisali smo o sličnim nelogičnostima u objavi na još jednom Facebook profilu sa nazivom Kraljevic Marko. U ovoj objavi se tvrdilo da prizemljeni avion ispušta “chemtrailse” i “otrove”.
“Marko Kraljevic” je zapravo “alternativni profil” osobe koja stoji iza Facebook profila Kraljevic Marko III. Raskrinkavanje je ranije ocjenjivalo objave na ovom profilu zbog tvrdnji o “chemtrailsima”, ali i kao izvor drugih neistina vezanih za Covid-19 pandemiju. Kako se u jednom od postova navodi, profil Marko Kraljevic služi za objavljivanje dok je “glavni” profil “blokiran”, to jest kad Facebook onemogućuje dijeljenje sadržaja na ovom profilu.
Screenshot objave sa profila Kraljevic Marko III
Budući da se na videosnimku iz prodavnice ne dešava nikakvo “zaprašivanje ozbiljnim otrovima”, objavu na Facebook profilu Marko Kraljevic ocjenjujemo kao lažnu vijest. Objavi dajemo i ocjenu teorija zavjere, s obzirom na to da su ovakve tvrdnje dio narativa teorije o tzv. chemtrailsima.
(Amar Karađuz i Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)