Na Facebook profilu Kraljevic Marko III 8.4.2021. godine objavljen je videosnimak zadnjeg dijela trupa aviona koji stoji na pisti i iza kojeg izlazi gust dim, uz tvrdnju da se radi o “kemtrejlersima” (sic!):
KEMTREJLERSI - - - - ISPUSTIO OTROV na AERODROMU!!!
PILOT pogrešio ILI je namerno to uradio?
gledajte, DELITE!!!!
Objava je u momentu pisanja analize imala preko 2.000 interakcija, a video je zabilježio više od 43.000 pregleda.
Uz navođenje Facebook profila Kraljevic Marko III kao izvora, isti video je objavljen i na YouTube kanalu Tv Podrum, također 8.4.2021. godine, sa sljedećim naslovom:
AVION NA AERODROMU ISPUŠTA... NEŠTO?
Iako u naslovu videa nema tvrdnje o “chemtrailsima” ili otrovima, hastagovi uz koje je ovaj video objavljen su upravo “#kemtrejls”, “#chemtrails”, “#trovanje”, pa je nesporno da je i ovaj video objavljen u istom kontekstu kao i onaj na profilu Kraljevic Marko III.
Šta su “chemtrailsi” i šta se dešava na snimku?
Ključna tvrdnja pristaša teorije zavjere o “chemtrailsima” je da su tragovi koje mlazni motor aviona ostavlja prilikom preleta, zapravo, tragovi hemijskih supstanci kojima se “zaprašuje stanovništvo”. Otuda i naziv “chemtrail” (skraćeno od “chemical trails” - hemijski tragovi).
“Chemtrails”, ili “kemtrejls”, kako ih često zovu “zavjerolozi” iz regije, ne postoje. Ova teorija zavjere je postala naročito popularna u vremenu pandemije, s obzirom na to da oni koji istu propagiraju tvrde da Covid-19 nije virusno oboljenje, već bolest do koje dolazi nakon kontakta sa “otrovima” koji se navodno ispuštaju iz aviona.
O različitim objavama dijeljenim u kontekstu ove teorije zavjere pisali smo u više navrata, a neke od najsvježijih primjera možete pročitati na linkovima ispod:
Stari prilog o “chemtrailsima” sa javnog servisa ponovo na društvenim mrežama
“Chemtrailsi” ne postoje ni u Sarajevu, ni u Banja Luci, Tuzli, Olovu, Kladuši ili Visokom
“Chemtrailsi” i dalje ne postoje, a UN i NASA nisu priznali da nas “zaprašuju”
Neobičan snimak kondenzacijskih tragova aviona u Rusiji iskorišten za promicanje besmislica o “chemtrailsima”
Ono što se na ovom snimku vidi definitivno nije “trag” nečega u zraku, s obzirom na to da je avion prizemljen, što dodatno obesmišljava ove već besmislene tvrdnje.
Uzrok dima na snimku je zapravo izgaranje ostataka ulja u pomoćnoj pogonskoj jedinici (eng. auxiliary power unit - APU) aviona kompanije Japan Airlines. Snimak je 4. 8. 2020. godine objavljen na YouTube kanalu 737 Aviation i u njegovom opisu je navedeno sljedeće objašnjenje prikazanog događaja:
Kratki video koji pokazuje kako APU sagorijeva ulje. Do ovoga može doći nakon strukturalnog pregleda [eng. heavy maintenance], kada u APU ostane ulja (isto se može desiti i sa motorom) i kada se pokrene prvi put nakon radova.
APU je uređaj (odnosno, mali mlazni motor) koji se najčešće nalazi na samom kraju trupa aviona i služi za snabdijevanje sistema električnom strujom dok je avion još na zemlji. Pored ove funkcije, APU služi još za klimatizaciju i pokretanje glavnih motora aviona. Kako je u opisu videa navedeno, do prikazane situacije može doći prilikom prvog paljenja APU jedinice nakon tzv. strukturalnog pregleda aviona (eng. heavy maintenance), tokom kojeg su u tom uređaju ostale određene količine ulja.
Dakle, na snimku nisu prikazani nikakvi “chemstrailsi”, to jest, “ispuštanje otrova” na aerodromu.
Objavu sa Facebook profila Kraljevic Marko III ocjenjujemo kao lažnu vijest, a video sa YouTube kanala Tv Podrum kao prenošenje lažnih vijesti. Obje objave dobijaju i ocjenu teorija zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)
Napomena:
28.2.2023: Videosnimak na kojem se vidi izgaranje ostataka ulja na avionu kompanije Japan Airlines objavljen je na Twitter nalogu 18.2.2023. godine uz netačan opis da je “pilot slučajno aktivirao ispuštanje hemikalija pre poletanja aviona”. U skladu s činjenicama navedenim u analizi, i ovu objavu ocjenjujemo kao lažnu vijest i teoriju zavjere.
8.11.2021: Videosnimak koji prikazuje izgaranje ostataka ulja u pomoćnoj pogonskoj jedinici aviona kompanije Japan Airlines ponovo se dijeli Facebookom, uz neutemelje tvrdnje o “trovanju”. Na Facebook profilu Sonja Gabelić snimak je objavljen 20. oktobra 2021. godine uz opis:
“ne prskaju nas kao komarce sa neba.
to su samo tragovi aviona.
jadni mali lakoverni stvorovi.
evo šta se dešava kad pilot greškom krene da šprica pre nego poleti”.
Shodno činjenicama i ovu objavu ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti i teoriju zavjere.