Foto: Raskrinkavanje.ba
Na društvenim mrežama dijeli se fotografija temelja građevine u plićaku uslikanih iz vazduha, uz tvrdnje da prikazuje temelje “srpske crkve” koji su otkriveni u Cavtatu, u blizini Dubrovnika. U najranijoj dostupnoj objavi na Facebooku od 28. aprila 2024. godine ispod fotografije ostataka ispisano je:
U Cavtatu nevreme povuklo pesak i otkrilo temelje srBske crkve iz 2. veka. Ulaz okrenut ka istoku. Hrvati vešto kriju otkriće.
Identične navode dijelili/e su i drugi/e korisnici/e Facebooka na svojim profilima (1, 2, 3, 4, 5, 6), u grupama na ovoj mreži (1, 2), ali i na platformi X (1, 2, 3).
Šta zaista prikazuje fotografija iskopina u vodi?
Obrnuta pretraga fotografije pokazuje da su na njoj zaista ostaci hrama. Međutim, ti ostaci nisu pronađeni u Cavtatu, kako se tvrdi u analiziranim objavama, nego u Turskoj.
Naime, kako se navodi u članku koji je objavio Hurriyet daily news 28. januara 2014. godine, u jezeru Iznik na zapadu Turske nađeni su te godine ostaci građevine za koju se vjeruje da je bila vizantijska bazilika. Procjenjuje se da su ostaci stari 1.600 godina. Članak ovog portala opremljen je fotografijom ostataka hrama u jezeru Iznik. Kao izvor te fotografije navedena je Doğan, novinska agencija iz Turske.
Foto: Screenshot članka portala Hurriyet daily news
U istom članku citiran je Mustafa Şahin, profesor arheologije na Bursa Uludag Univerzitetu, koji je objasnio da prve procjene ukazuju na to da je riječ o hramu iz petog vijeka nove ere te da je do otkrića došlo prilikom snimanja grada iz zraka kako bi se popisali istorijski i kulturni artefakti. Procjenjuje se, kako je i navedeno u citiranom članku, da je uslijed snažnog zemljotresa ova bazilika srušena te da je tako završila pod vodom.
U avgustu 2023. godine mediji su izvijestili da se radi na tome da ostaci bazilike iz rimskog perioda na dubini i do dva metra u jezeru Iznik budu “dostupni” za posjetitelje/ke putem korištenja virtuelne tehnologije (VR).
Internet-pretraga ne daje rezultate koji bi potvrdili da su u Cavtatu ikada pronađeni ostaci hrama u vodi. Srpska pravoslavna crkva (SPC) stekla je samostalnost 1.219 godine.
Dakle, tvrdnja da fotografija iz analiziranih objava prikazuje temelje “srpske” crkve iz drugog vijeka u Cavtatu je netačna. Fotografija prikazuje ostatke hrama iz jezera Iznik, na zapadu Turske. Shodno tome, najraniju objavu fotografije sa opisom da je riječ o ostacima hrama u Cavtatu ocjenjujemo kao lažnu vijest. Sve kasnije objave ove tvrdnje dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Raskrinkavanje.ba)