Foto: Freepik
Na jednom kanalu na društvenoj mreži Telegram 15. maja 2023. godine objavljen je snimak najave fudbalskih utakmica, koji je navodno objavio Fudbalski savez Ukrajine. Snimak je objavljen uz opis u kom se, između ostalog, navodi:
Kijevski fudbalski savez je nehotice odao „tajnu“, najavljujući fudbalske utakmice u znak sećanja na 300.000 poginulih u ukro-rajhu.
Nadalje se u objavi navodi da je ukrajinski sekretar za nacionalnu bezbjednost i odbranu Aleksij Danilov ranije odbacio navode da je od početka ruske invazije stradalo 100.000 ukrajinskih vojnika/inja.
Foto: Screenshot
Objavljeni videozapis u trajanju od 19 sekundi izgleda kao snimak ekrana drugog videozapisa, koji je na platformi YouTube u formi Shorts videa navodno objavio kanal naziva @uafukraine. Na snimku se smjenjuju ispisi na ukrajinskom jeziku, a u njima se navodi da će se najavljena tri meča ukrajinskih klubova u junu ove godine igrati pred praznim tribinama, ”za 300 hiljada heroja palih za Ukrajinu”. Isti snimak je uz iste tvrdnje objavljen 15. maja 2023. i na drugim društvenim mrežama (1, 2, 3).
Šta su činjenice?
U pomenutim objavama tvrdi se da je ovaj snimak objavio “Kijevski fudbalski savez”. Takav savez ne postoji, ali se u objavama pod “kijevski” vjerovatno misli na ukrajinski fudbalski savez. YouTube kanal Fudbalskog saveza Ukrajine (Ukrainskaja assotsiatsija futbola - UAF) ima isti naziv i sliku kanala kao i kanal koji je navodno objavio sporni snimak (@uafukraine).
Na zvaničnom kanalu Fudbalskog saveza Ukrajine, ipak, u vrijeme pisanja ove analize nije bio dostupan snimak takvog sadržaja. Takav snimak nije moguće pronaći ni na zvaničnoj internet-stranici Saveza ni na društvenim mrežama koje Fudbalski savez Ukrajine koristi (1, 2, 3). Dodatno, na ovim stranicama nije moguće pronaći ni bilo kakvu drugu najavu mečeva koji će se igrati pred praznim tribinama u čast stradalih boraca/kinja.
Tvrdnjom da je Fudbalski savez Ukrajine objavio pomenuti snimak, u kom se najavljuju utakmice pred praznim tribinama u čast 300.000 preminulih vojnika/inja, bavio se ukrajinski portal za provjeru činjenica StopFake u analizi objavljenoj 17.5.2023. godine. Kako se u analizi objašnjava, ta tvrdnja nije tačna. To je za StopFake potvrđeno i iz samog saveza.
Upit smo uputili i Fudbalskom savezu Ukrajine, gdje smo zvanično dobili negiranje izvještaja ruskih medija o “najavi utakmica u znak sjećanja na 300.000 poginulih vojnika/inja”.
“Ovo je lažna informacija, koja ne odgovara stvarnosti, ruska je provokacija. Nije objavljen ni na jednom zvaničnom izvoru UAF-a“, saopšto je Savez
U analizi portala StopFake ističe se i da riječ “palih”, korištena u snimku, nije uobičajena za korištenje u tom kontekstu u ukrajinskom jeziku. Kako naglašavaju, datumi koji se u snimku navode kao datumi odigravanja tri najavljena meča nisu u skladu sa zvaničnim rasporedom utakmica u Ukrajinskoj premier ligi. Jedna od utakmica, kako napominju, već je odigrana i ti se timovi ne bi trebali sastajati više tokom ove sezone, dok su druge dvije zakazane za druge datume, a ne one navedene na snimku.
Na kraju, ne postoje zvanične potvrde o tome koliko je vojnika/inja, ali i civilnih žrtava, stradalo u Ukrajini od početka potpune ruske invazije (1, 2).
Shodno činjenicama, prvu objavu tvrdnje da je Fudbalski savez Ukrajine ili Kijeva najavio utakmice “u znak sjećanja na 300.000 poginulih u ukro-rajhu” ocjenjujemo kao lažnu vijest. Druge objave iste tvrdnje dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Marija Ćosić i Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)