Inicijativa za prijevremeno puštanje nekih vakcinisanih prijestupnika/ca predstavljena kao “oslobađanje zatvorenika u Francuskoj”

Na portalu Logično 20. augusta 2021. godine objavljen je članak o navodnom smanjenju kazne za zatvorenike/ce u Francuskoj koji/e se vakcinišu protiv Covid-19. Članak je opremljen naslovom:

EU LUDILO: U Francuskoj žele oslobađati zatvorenike koji prihvate cijepiti se

U članku se navodi da Uprava istražnog centra Sarreguemines u Moselleu zatvorenicima/ama “želi smanjiti kazne ako pristanu na cijepljenje protiv Covid-19”. 

Cijepiti se u zamjenu za smanjenje kazne? Ovo nudi istražni centar Sarreguemines u Moselleu za neke svoje zatočenike, izvještava Le Républicain Lorrain.

Prema unutarnjem izvoru iz ustanove, “ovaj postupak omogućio bi svakoj zatvorenoj osobi, koja treba napustiti zatvor u narednim mjesecima, a želi se cijepiti, prijevremeni izlazak iz zatvora – nekoliko dana do najviše petnaest dana”.

Pojedinci zatočeni zbog “seksualnih zločina, nasilja nad maloljetnicima i nasilja u obitelji ili unutar obitelji bili bi zapravo isključeni, kao i zatvorenici koji čekaju suđenje”, precizira isti izvor.

Na kraju članka izvodi se sarkastični zaključak da su nevakcinisani/e “gori nego zatvorenici”.

Sve ste razumijeli. Necijepljeni su gori nego zatvorenici. Predlažemo odgovornim da puste sve zatvorenike kako bi pratili i “molili” građane da se cijepe. Kada propaganda i “lijepa” riječ nisu dale rezultat, kriminalci bi sigurno to odradili temeljito.

Odgovorite nam na jednostavno pitanje: da li je Zapad (Francuska, Njemačka, Nizozemska, Velika Britanija, Italija, Španjolska, Sjedinjene Američke Države,…) normalan?

Članak identičnog sadržaja pronašli smo i na portalu BiHnews, gdje je objavljen  29. augusta 2021. godine. Prema analizi Facebookovog alata CrowdTangle, ova dva članka zajedno su ostvarila više od 600 interakcija na toj društvenoj mreži.

Šta su činjenice?

Članak portala Logično poziva se na francuski medij Le Républicain Lorrain. Na ovom portalu su o temi eventualnih beneficija za vakcinisane zatvorenike/ce objavljena dva članka, 19.8.2021. i 20.8.2021. godine. Članci su naslovljeni:

Covid-19: smanjenje kazni za zatvorenike/ce vakcinisane u istražnom centru Sarreguemines?

Smanjenje kazni za vakcinisane zatvorenike/ce? „Slučaj po slučaj“, upozorava Ministarstvo pravde

Dakle, niti jedan od ova dva članka nema senzacionalistički naslov o “oslobađanju” zatvorenika/ca, kao što je to slučaj sa portalima Logično i BiHnews, niti se u člancima nalazi pomenuti zaključak. 

Činjenice o inicijativi Istražnog centra Sarreguemines, navedene i u člancima portal Logično i BiHnews, ukazuju na to da se ne radi ni o kakvom “oslobađanju zatvorenika”, već o mogućnosti budućeg smanjenja trajanja kazne. Istražni centar Sarreguemines klasifikovan je kao pritvor.

Prema inicijativi, mogućnost da se na ovaj način umanji trajanje zatvorske kazne ne bi bila dostupna za sve zatvorenike/ce. Kako se u članku francuskog portala 20 minutes, iz 19. augusta, navodi:

U "dopisu zatvorenicima u kampanji vakcinacije protiv Covid-19 i dobijanju smanjenje kazne", od 10. avgusta 2021. godine, potpredsjednik zadužen za izvršenje sankcija objašnjava da je "odlučio, u dogovoru sa [...] javnim tužilocem, da će svi/e zatvorenici/e koji se vakcinišu protiv Covid-19 od komisije za izvršenje sankcija po automatizmu, u njihovom dosijeu za 2021. godinu svih potencijalnih dodatnih umanjenja kazne, dobiti najviše dva mjeseca dodatnog umanjenja kazne.

„Zatvorenici/e koji/e su primili/e dvije doze vakcine moraju odmah poslati potvrdu o vakcinaciji koju im je izdala zdravstvena jedinica u registar pritvorskog centra kako bi se razmatrala na sljedećoj sjednici komisije za izvršenje sankcija” navodi se u dopisu ustanove u kojoj se nalaze okrivljeni koji čekaju suđenje ili pritvorenici sa kaznom zatvora manjom od dvije godine.

Napominje se, kao i u člancima portala Logično i BiHnews, da određeni/e zatvorenici/e ne bi imali/e mogućnost skraćenja kazne jer su se vakcinisali protiv Covid-19. Riječ je o prijestupnicima/ama osuđenim za porodično i seksualno nasilje. 

Ipak, riječ je inicijativi koja, za sada, nije doživjela realizaciju. Kako 20 minutes navodi, tužilaštvo Sarregueminesa odlučilo je istupiti iz ove inicijative:

U kontaktu sa 20 minuta, tužilaštvo Sarregueminesa ukazuje da će se „povući iz ove odluke zbog dodatne pravne analize, koja se dogodila od prvobitne podjele sudijske bilješke (...)

Kako se u drugom članku portala 20 minutes navodi, sama vakcinacija ne može biti jedini elemenat koji bi sudovi uzeli u obzir prilikom razmatranja smanjenja kazne zatvorenicima/ama:

I Ministarstvo pravde podsjetilo je na pravni okvir za svaku mjeru slobode pritvorenika: „Samo sudija/tkinja za izvršenje sankcija može odobriti umanjenje, izmjenu kazne ili dozvolu za izlazak i to na osnovu kriterija utvrđenih zakonom. On/a ima suverenu moć procjene i uzima u obzir činjenice koje su mu/joj predstavljene: činjenicu da je pritvorenik/ca vakcinisan/a, sudija/tkinja može uzeti u obzir, ali među mnogim ostalima, ona ne može biti jedina ili odlučujuća činjenica njegove odluke, otuda i nespretnost ovog dokumenta.

Dakle, riječ je zapravo o još uvijek nerealiziranoj inicijativi jednog istražnog centra u Francuskoj o eventualnom skraćenju kazni za pojedine zatvorenike/ce ukoliko su vakcinisani protiv Covid-19. Vakcinalni status bi se u ovom slučaju mogao uzeti u obzir u razmatranju skraćenja kazne za lakše prijestupnike/ce čija kazna uskoro ističe. 

Tužilaštvo francuske komune Sarreguemines, u okviru čijeg istražnog centra je dopis podijeljen, povuklo se iz ovakve odluke. Dodatno, Ministarstvo pravde istaklo je da eventualna vakcinacija protiv Covid-19 ne može biti jedini uslov koji bi se razmatrao u apelaciji za smanjenje kazni zatvorenicima/ama. 

Shodno navedenom, tvrdnja iz naslova portala Logično i BiHnews da “u Francuskoj žele oslobađati zatvorenike koji prihvate cijepiti se” dobija ocjenu manipulisanje činjenicama.

Tvrdnju da istražni centar Sarreguemines “nudi” vakcinaciju “u zamjenu za smanjenje kazne” ocjenjujemo kao dezinformaciju, budući da se ova inicijativa još uvijek ne provodi. 

(Marija Ćosić i Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)