Foto: tan4ikk, Freepik
Na Facebook nalogu ljekara Milutina Miloševića, odranije poznatog po širenju zdravstvenih dezinformacija (1, 2), 22. decembra 2024. godine objavljena je slika na kojoj se vidi bočica vitamina K. Na njoj je, između ostalog, na engleskom jeziku napisano: “Ne sadrži više od 100 mcg/L aluminija”. Ovo je podvučeno na slici. Slika je objavljena uz sljedeći opis:
Aluminijum u organizmu bebe je gotovo izvestan način da dete oboli od trajnih neuroloških oboljenja, nezavisno od doze. Ako se i jedan jedini atom nađe među nervnim ćelijama, to može biti uzrok, npr. epilepsije ali i drugih neuroloških oboljenja. Nikakvo ubrizgavanje teških i obojenih metala nije bezbedno!
Foto: Screenshot/Facebook
Objava je podijeljena skoro devedest puta do vremena pisanja ove analize. Iste tvrdnje dijelili/e su i drugi/e korisnici/e Facebooka, ali i društvene mreže X.
Šta su činjenice?
Na stranici američkih Centara za kontrolu i prevenciju bolesti ( CDC) navodi se da vitamin K u tijelu ima važnu ulogu za zaustavljanje krvarenja. Budući da se bebe rađaju s vrlo malo vitamina K, ne mogu stvarati ugruške koji bi zaustavili krvarenje. Kao posljedica, može se javiti hemoragijska bolest, odnosno VKDB (eng. Vitamin K deficiency bleeding – krvarenje uslijed nedostatka vitamina K). CDC navodi da je VKDB ozbiljan uzrok krvarenja i potencijalno opasan po život kod novorođenčadi do šest mjeseci života.
Prema CDC-u, injekcija vitamina K pri rođenju najbolji je način da se spriječe nizak nivo vitamina K i VKDB, a novorođenčad koja ne dobiju injekciju imaju 81 put veću vjerovatnoću da će razviti ozbiljno krvarenje od onih koji su primili injekciju. Isti izvor navodi da su krvarenja kod novorođenčadi rijetka upravo zbog injekcija vitamina K, ali kada se dese, često imaju fatalne ishode.
Jedna od pet beba s VKDB-om umre. Od dojenčadi koja imaju kasni VKDB, oko polovina ima krvarenje u mozgu, što može dovesti do trajnog oštećenja mozga. Druga imaju krvarenje u želucu ili crijevima, ili u drugim dijelovima tijela. Mnoga odojčad moraju primiti transfuziju krvi, a neka moraju biti i operisana.
Američka akademija pedijatara preporučuje davanje injekcije vitamina K novorođenčadi od 1961. godine. Preporučuje se davanje pojedinačne intramuskularne doze od 1 mg vitamina K novorođenčadima težine 1.500 g ili više u prvih šest sati po rođenju, dok prijevremeno rođene i/ili bebe težine do 1.500 g na isti način dobijaju doze od 0,3 do 0,5 mg/kg.
U Bosni i Hercegovini se novorođenčadi intramuskularno daju injekcije vitamina K1 u dozi od 1 mg za djecu rođenu u terminu, odnosno 0,5 mg za prijevremeno rođenu djecu. Na stranici Udruženja pedijatara u BiH navodi se da ova profilaksa ne prevenira pojavu kasne hemoragijske bolesti novorođenčeta budući da se prosječna koncentracija vitamina K značajno smanjuje 15 dana od rođenja. Zbog rizika kasne bolesti, preporučuje se i produžena oralna profilaksa do kraja trećeg mjeseca života.
Aluminij u injekcijama vitamina K
Na slici bočice vitamina K koja se dijeli na društvenim mrežama na engleskom jeziku je ispisano da “ne sadrži više od 100 mcg/L aluminija”. Dakle, nema više od 100 mikrograma ovog metala u jednom litru sadržaja. Doze koje novorođenčad dobijaju injekcijom daleko su manje od litra.
Platforma za provjeru činjenica Science Feedback navodi da američka Agencija za hranu i lijekove (FDA) preporučuje da ukupna dopuštena izloženost aluminiju intravenskim putem ne prelazi pet mikrograma po kilogramu tjelesne težine dnevno, što znači da bi dopuštena izloženost aluminiju za bebu prosječne težine pri rođenju (tri kilograma) bila 15 mikrograma dnevno. Kako objašnjava Science Feedback, injekcijama vitamina K unose se manje količine.
Uputstva u pakovanjima za bočice vitamina K navode da ne sadrže više od 100 mikrograma aluminija po litru. Ova uputstva, kao i izvor informacija o vakcinama Vaxopedia, ukazuju na to da novorođenčad dobijaju samo 0,5 mililitara rastvora vitamina K. To znači da primaju samo 0,05 mikrograma aluminija putem injekcije vitamina K, ako i toliko. Dakle, jedna doza vitamina K sadrži samo 0,33% ukupne dopuštene dnevne količine aluminija.
Stranica Vaxopedia objašnjava zašto je aluminij naveden na bočicama vitamina K.
Imajte na umu da aluminij nije čak ni naveden kao sastojak vitamina K. Ali prema pravilima FDA, “podnosioci zahtjeva i proizvođači moraju koristiti validirane metode ispitivanja za određivanje sadržaja aluminija u parenteralnim lijekovima”.
Kao mnoge druge intravenske tečnosti, jedan sastojak vitamina K, 5%-na šećerna voda, često sadrži nešto aluminija – oko 17,3 mcg/L. Ove male količine aluminija prisutne su “jer praktično svi materijali koji se koriste za proizvodnju posuda za lijekove sadrže Al”. Od aluminijevog oksida u staklenim komponentama do aluminija koji se koristi kao katalizator za izradu plastike – teško ga je izbjeći. Ali nakon saznanja da prijevremeno rođene bebe mogu dobijati potpunu parenteralnu prehranu tokom dužeg razdoblja i biti previše izložene aluminiju, FDA je poduzela korake da ograniči tu izloženost.
Dezinformacijama o opasnosti aluminija u injekcijama vitamina K koje se daju novorođenčadima bavile su se i platforme za provjeru činjenica USA Today i AFP Fact Check. Raskrinkavanje se ranije bavilo tvrdnjama da vitamin K povećava rizik od leukemije i izaziva žuticu te da predstavlja nepotreban rizik za djecu.
Protivnici/e vakcinacije često tvrde da je upotreba aluminija u vakcinama štetna po zdravlje. Raskrinkavanje je u više navrata pisalo o netačnim tvrdnjama o štetnosti aluminija u vakcinama (1, 2). Jelena Kalinić, naučna novinarka i biologinja, u članku iz 2018. godine navodi da se u vakcinama uglavnom koriste dva spoja aluminija – aluminij-fosfat i aluminij-hidroksid – te da oni imaju funkciju adjuvanata. Riječ je o tvarima koje pomažu da organizam reaguje na uneseni antigen i pomažu u stvaranju imunog odgovora organizma.
Količina aluminijevih soli u vakcinama iznosi oko 2 mg, a samog aluminijuma oko 1 mg, a to nisu ni približne potencijalno toksične količine. Ako se beba hrani formulama, može ingestirati 38 mg aluminijuma, a preko hrane bazirane na soji čak 117 mg aluminijuma (oba broja se odnose na prvih 6 mjeseci života). DTaP vakcina po dozi sadrži < 0.33 do < 0.625 mg aluminijuma, a DTaP/IPV/Hib vakcina manje od 0.35 mg aluminijuma po dozi.
Na stranici Dječije bolnice u Philadelphiji navodi se da dojenčad dobivaju oko 4,4 miligrama aluminija u prvih šest mjeseci života putem vakcina i da više od toga dobijaju prehranom.
“Dojena djeca unesu oko sedam miligrama, dojenčad hranjena formulom oko 38 miligrama, a dojenčad koja se hrani sojinom formulom unose gotovo 117 miligrama aluminija tokom prvih šest mjeseci života”.
Iz Evropske agencije za lijekove i medicinska sredstva (EMA) za Faktograf su rekli da “do danas nema znanstvenih dokaza da male količine aluminija korištene u trenutno odobrenim cjepivima u EU mogu uzrokovati neurotoksičnost nakon cijepljenja”.
Na stranici Dječije bolnice u Philadelphiji navodi se da aluminija ima u biljkama, tlu, vodi i zraku, ali i hrani i piću (voću i povrću, pivu i vinu, brašnu, žitaricama, orašastim plodovima, mliječnim proizvodima, medu). Odrasle osobe obično unose 7 do 9 miligrama aluminija dnevno.
U informativnom letku američke Agencije za registar otrovnih tvari i bolesti navodi se da izloženost aluminiju obično nije štetna, ali u visokim količinama može uticati na zdravlje.
Radnici koji udišu velike količine aluminijske prašine mogu imati problema s plućima, kao što su kašalj ili abnormalni rendgenski snimci grudnog koša. Neki radnici koji udišu aluminijsku prašinu ili aluminijska isparenja imaju smanjene performanse u nekim testovima koji mjere funkcije nervnog sistema.
Neki ljudi s bubrežnom bolesti pohranjuju puno aluminija u svojim tijelima i ponekad razviju bolesti kostiju ili mozga koje mogu biti uzrokovane viškom aluminija. Neke studije pokazuju da ljudi izloženi visokim nivoima aluminija mogu razviti Alzheimerovu bolest, ali druge studije nisu to utvrdile. Ne znamo sa sigurnošću uzrokuje li aluminij Alzheimerovu bolest.
Dakle, ne postoje nikakvi dokazi da injekcije vitamina K sadrže aluminij koji je opasan po zdravlje novorođenčadi. Naprotiv, ove injekcije mogu spriječiti ozbiljne komplikacije. Shodno navedenom, tvrdnju da su količine aluminija u injekcijama vitamina K opasne ocjenjujemo kao manipulisanje činjenicama i pseudonauku.
(Raskrinkavanje.ba)