Foto: Freepik
Na Facebooku se tokom novembra ponovo počelo dijeliti navodno pismo slavnog fizičara Alberta Einsteina, koje je, kako se tvrdi, upućeno njegovo kćerki Lieserl (link, link). U pismu Einstein navodno govori o ljubavi kao “univerzalnoj sili” kojoj “nauka nije našla formalno objašnjenje”, a koja upravlja svim drugim i “stoji iza svakog fenomena koji djeluje u univerzumu”.
(...)
Ljubav je Svjetlost koja obasjava i one koji je daju i one koji je primaju.
Ljubav je gravitacija, jer čini da se neki ljudi osjećaju privlačnije drugima.
Ljubav je snaga, jer umnožava ono najbolje što imamo i dozvoljava da se čovječanstvo ne ugasi u sljepilu svoje sebičnosti.
Ljubav se pojavi i otkriva sebe. Za Ljubav živimo i umiremo.
Bog je Ljubav i Ljubav je Bog
Ova sila sve objašnjava i daje smisao životu .Ovu silu smo predugo ignorisali,možda zato što se plašimo ljubavi jer je to jedina sila u univerzumu sa kojom čovjek nije naučio da upravlja po svojoj volji.
Kada su naučnici tražili ujedinjenu teoriju univerzuma, zaboravili su najmoćniju silu.
Da bi pružio vidljivost ljubavi, napravio sam jednostavnu zamjenu u mojoj poznatoj teoriji. Ako umjesto E=mc2,prihvatimo da se ljekovita energija svijeta može dobiti kroz ljubav umnoženu brzinom svjetlosti na kvadrat, zaključujemo da je ljubav najmoćnija sila koja postoji, jer nema granica.
U opisu se tvrdi da je pismo poslao osamdesetih godina prošlog vijeka te da ga je Einsteinova kćerka Lieserl, s brojnim drugim pismima, poklonila Hebrejskom univerzitetu.
Krajem '80-tih, Liserl, kćerka čuvenog genija,poklonila je 1.400 pisama koje je Ajnštajn napisao Hebrejskom univerzitetu, uz nalog da se sadržaj ne objavljuje do nekog određenog vremena.
Ovo navodno pismo odranije je prisutno na našem govornom području. Portal Tris ga je objavio još 2016. godine, uz napomenu da niz dokaza upućuje na zaključak da pismo nije napisao Albert Einstein. Na nekim drugim stranicama, poput portala Book, gdje je objavljeno 2020. godine (link), tvrdi se da je poznati fizičar autor pisma iako postoji napomena u kojoj se donekle ukazuje na upitnu autentičnost pisma.
Šta su činjenice?
Autentičnost ovog pisma osporena je odmah po njegovom pojavljivanju. U tekstu objavljenom na blogu Katharine Rose 2015. godine prenesen je odgovor Diane Kormos-Buchwald na pitanje o tome da li je pismo napisao Einstein. Kormos-Buchwald je profesorica fizike i istorije nauke na Kalifornijskom institutu za tehnologiju (Caltech) i direktorica i urednica projekta izgradnje digitalnog “Zbornika radova Alberta Einsteina” – Einstein Papers. Buchwald je rekla:
“Ovaj dokument nije Einsteinov. Porodična pisma predata Hebrejskom univerzitetu – koja se spominju u ovoj glasini – nije poklonila Lieserl, već Margot Einstein, koja je bila pastorka Alberta Einsteina. Mnoga od tih pisama objavljena su u 10. tomu ‘Zbornika radova Alberta Einsteina’ 2006. i u narednim tomovima, hronološkim redom.”
O navodnom Einsteinovom pismu kćerki Lieserl, koje se dijelilo na engleskom i njemačkom jeziku, pisali su i fact-checking portali Snopes 2015. godine i Mimikama 2018. godine.
Za postojanje Lieserl Einstein, kćerke Alberta Einsteina i njegove prve supruge Mileve Marić, nije se znalo sve do 1986. godine, kada je Einsteinova unuka Evelyn objelodanila oko 50 pisama razmijenjenih između Einstein i Marić. Nekoliko godina kasnije ova pisma objavljena su u knjizi “Ljubavna pisma”.
Snopes navodi da su pisma otkrila da su Albert Einstein i Mileva Marić u januaru 1902, godinu prije nego što su se vjenčali, dobili kćerku Lieserl, koja je rođena u današnjoj Srbiji. On je u to vrijeme radio u Švajcarskoj, dok je Marić bila u Srbiji.
Lieserl se spominje u nekoliko pisama, posljednji put u pismu od 19. septembra 1903, kada je naučnik izrazio zabrinutost što ima šarlah. Nakon toga, ona se više ne spominje u Einsteinovoj sačuvanoj prepisci. Snopes navodi i da ne postoji nijedno sačuvano Einsteinovo pismo upućeno Lieserl.
Osim tih nekoliko intrigantnih tragova, što god da se dogodilo Lieserl ostaje daleko više stvar nagađanja nego činjenica. U svojoj knjizi iz 1999. “Einsteinova kći: Potraga za Lieserl” autorica Michele Zackheim pročešljala je dostupne dokaze i došla do zaključka da je Lieserl rođena s teškim mentalnim nedostatkom i da je umrla od šarlaha koji je njezin otac spominjao u pismu iz 1903. (kada je Lieserl imala samo 21 mjesec). Robert Schulmann iz Einstein Papers Projecta iznio je teoriju da je Lieserl (koja je bila slijepa od djetinjstva) usvojila Helena Savíc, Milevina bliska prijateljica, te da je doživjela devetu deceniju pod imenom Zorka Savíc. (Milan Popovíc, Helenin unuk, opovrgnuo je ovu tvrdnju u svojoj knjizi iz 2003. “U Albertovoj sjeni: Život i pisma Mileve Maríc, Einsteinove prve supruge”, navodeći da također vjeruje da je Lieserl umrla od šarlaha 1903).
Snopes navodi da nije moguće da je Lieserl donirala 1.400 pisama Hebrejskom univerzitetu, budući da nije izvjesno ni da je preživjela svoje djetinjstvo.
Ovaj portal za provjeru činjenica odbacuje i mogućnost da je pismo napisao Einstein, ukazujući na nekoliko detalja:
To pismo je veoma različito, kako po tonu, tako i po sadržaju, od bilo koje druge postojeće prepiske ili pisanja slavnog naučnika, posebno u drugom dijelu njegovog života. (Pozivanje na Einsteinovu poznatu jednačinu masa/energija E = mc2 značilo bi da je pismo napisano najranije 1946. godine, budući da je tada Einstein prvi put izrazio ovu jednačinu u tom obliku).
Pretraga resursa kao što su “Arhiv Alberta Einsteina” i “Zbornik radova Alberta Einsteina” ne nalazi nikakva podudaranja s nekom karakterističnom frazom iz pisma, čak i kada se uzmu u obzir moguće specifičnosti prevoda (u pismima koja su pisana na njemačkom, a ne na engleskom jeziku).
Nismo pronašli nikakvo pojavljivanje niti referencu na ovo navodno pismo u štampi ili na internetu prije njegovog naizgled iznenadnog pojavljivanja na internetu u aprilu 2015.
Dakle, ne postoje nikakvi dokazi o postojanju pisma koje je predmet ove analize niti se ono nalazi među “1.400 pisama predatih Hebrejskom univerzitetu”. Pored toga, tvrdnja da je Einsteinova pisma donirala njegova kćerka Lieserl potvrđeno je netačna.
Tvrdnju da je Einstein autor pisma i da ga je Hebrejskom univerzitetu ustupila njegova kćerka Lieserl, s ostalim porodičnim pismima, ocjenjujemo kao lažnu vijest.
(Raskrinkavanje.ba)