Foto: Facebook stranica Jelena Trivic
Tvrdnje o navodnoj povezanosti kandidatkinje za predsjednicu Republike Srpske Jelene Trivić sa Sjedinjenim Američkim Državama i drugim zemljama Zapada pojedini mediji i političari/ke koriste za izgradnju narativa o Trivić kao stranoj “agentkinji” koja navodno “ruši RS”.
Brojni mediji i političari/ke su tako tvrdili da je Trivić za svoju kampanju dobila gotovo 20 miliona KM od Sjedinjenih Američkih Država. Ove tvrdnje zasnovali su na dokumentu koji je netačno pripisivan američkim službama, a koji je bio prepun različitih grašaka i logičkih nedosljednosti. Iz američke ambasade u Sarajevu za Raskrinkavanje su potvrdili da je riječ o falsifikovanom dokumentu i da su navedene tvrdnje “zasnovane na lažima”. Više detalja o ovoj temi možete pročitati u analizi ovdje.
Objavi ovog dokumenta u pojedinim medijima prethodila je objava još jednog dokumenta koji je takođe pripisan zvaničnim službama SAD-a.
Naime, na Twitter nalogu @diplomatijaRS 13. septembra 2022. godine objavljena je slika navodnog dokumenta Agencije za nacionalnu bezbjednost SAD-a o Jeleni Trivić. Iako je slika objavljena na anonimnom Twitter nalogu sa svega devet pratitelja/ki, na kom nema dostupnih objava koje datiraju iz perioda prije 24.8.2022, ona je našla svoj put do pojedinih medija.
Foto: Screenshot/Twitter
Ovaj “dokument” objavljen je prvo na portalu Patriote Srpske 14.9.2022, a onda i na portalima ATV, Faktor magazin, Prijedor24h i Glas naroda.
U članku portala Patriote Srpske navodi se:
PDP produžena ruka stranih agentura; Jelena Trivić pijun Zapada? (FOTO)
Agencija za nacionalnu bezbjednost SAD-a u zvaničnom dopisu jasno je obrazložila kako PDP-ovog kandidata za predsjednika Republike Srpske Jelenu Trivić vidi kao antiruskog i potpuno zapadno orijentisanog političara.
(...)
S obzirom na navode u medijima, kao i tvrdnje zvaničnika Srpske kako opozicija, a u prvom redu Jelena Trivić blisko sarađuje sa stranim agenturama, ovim dopisom se pomenuto potvrdilo po ko zna koji put.
(...)
U dopisu je crno na bijelo izneseno da opoziciju, tačnije PDP finansira vlada SAD-a i Britanije.
Između ostalog, pored finansijske podrške, na retoriku PDP-a direktno utiču centri moći Zapada.
Jelena Trivić, kao kandidat za predsjednika Srpske, propagirajući lažni patriotizam, obavezala se da neće izdati tihu podršku diplomatije SAD-a, dok te iste Sjedinjene Američke Države uvode sankcije sadašnjem rukovodstvu Srpske.
U članku je objavljena i slika dokumenta s pomenutog Twitter profila. Na samom dokumentu nalazi se logo Ministarstva odbrane SAD-a (Department of Defense), a potpisuje ga George Davis, za kog se navodi da je pomoćnik direktora za politike i evidenciju (Associate Director for Policy and Records) pri Agenciji za nacionalnu bezbjednost.
Ovaj dokument i njegov prevod na naš jezik pronašli smo i u još nekoliko objava na društvenim mrežama (1, 2).
Šta su činjenice?
Ambasadu Sjedinjenih Američkih Država u Bosni i Hercegovini kontaktirali smo upitom u vezi s autentičnosti ovog dokumenta. Kao i u prethodnom slučaju, iz Ureda za odnose s javnošću Ambasade SAD-a rekli su nam da je riječ o falsifikatu:
Ovaj dokument najobičniji je falsifikat baš kao i dokument za koji ste nas pitali prošle sedmice. Građani širom BiH su to odmah prepoznali. Ove amaterske krivotvorine pokazatelj su političkog očaja. Birači u BiH zaslužuju bolje; oni zaslužuju političke stranke i kandidate koji nude pozitivnu viziju za sigurniju, prosperitetnu i demokratsku BiH, a ne laži i falsifikate.
Na ovom dokumentu takođe je moguće uočiti određene greške. Rečenica koja na engleskom jeziku glasi “Could be effectively used in transition Republika Srpska Government in trending problems creating for BiH authorities” nije ispravno napisana. Formulisana na ovaj način, ona gotovo da nema nikakvo razumljivo značenje. Malo je vjerovatno da bi se takva greška našla u službenom dokumentu Sjedinjenih Američkih Država.
Dokument potpisuje George Davis koji navodno obnaša funkciju pomoćnika direktora za politike i evidenciju pri Agenciji za nacionalnu bezbjednost (National Security Agency - NSA) SAD-a. Ipak, pretraga zvanične stranice NSA-a za ime “George Davis”, kao i za poziciju “Associate Director for Policy and Records”, ne daje rezultate koji potvrđuju da oni postoje u ovoj agenciji.
I u ovom slučaju je, dakle, riječ o lažnom dokumentu netačno pripisanom službama Sjedinjenih Američkih Država. Iako je objavljen na izvjesnom marginalnom Twitter profilu, mediji koji su ga objavili predstavili su ga kao činjenicu, a da nisu njegovu autentičnost uopšte doveli u pitanje.
Shodno činjenicama, prvu objavu lažnog dokumenta na Twitter nalogu @diplomatijaRS ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Prvu objavu ovog dokumenta u medijima, na portalu Patriote Srpske, uz tvrdnje da je “Agencija za nacionalnu bezbjednost SAD-a u zvaničnom dopisu” Jelenu Trivić opisala kao “antiruskog i potpuno zapadno orijentisanog političara”, ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Druge objave iste tvrdnje dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Raskrinkavanje.ba)