Tabloid Alo je 15. februara 2020. godine u svom štampanom izdanju objavio članak sa naslovom:
Otimaju zemlju od Srba i naseljavaju migrante!
Članak je potom objavljen i na portalu lista Alo, uz nešto drugačiji naslov:
BAKIR DOVODI TERORISTE IZ SIRIJE I ARAPSKIH ZEMALJA Srbima sprema veliko zlo! Brojka je ogromna, čak 94.000!
Iako bi se iz naslova moglo zaključiti da se broj 94.000 odnosi na “teroriste iz Sirije i arapskih zemalja,” koje Bakir Izetbegović “dovodi”, radi se, zapravo, o hektarima zemljišta koje je navodno oduzeto Republici Srpskoj:
Opasan plan! Ustavni Sud Bih oduzeo je 94.000 hektara zemljišta Republici Srpskoj, praktično pogazivši sve dogovoreno u Dejtonu, a iza te odluke krije se namjera Bakira Izetbegovića da na tom prostoru naseli izbeglice iz Sirije, ali i radikalne islamiste, teroriste povratnike, koji po povratku u BiH dobijaju minimalne zatvorske kazne…
Citirana tvrdnja iznesena je na osnovu izjava koje su za Alo dali sagovornici Dževad Galijašević, koji je predstavljen kao “stručnjak za bezbednost”; te Stefan Stamenkovski, predstavljen kao “predsednik Zavetnika”.
Galijašević u članku kaže:
Stručnjak za bezbednost Dževad Galijašević za “Alo” navodi da se iza odluke pomenutog suda, između ostalog, zaista i krije takva namera Sarajeva da RS preplavi migrantima. “Taj samozvani ustavni sud u kojem sede dva bivša generalna sekretara SDA, kao i tri stranca, doneo je odluku kojom želi da sruši RS. Ovo je praktično i objava rata, pa ne sumnjam da Sarajevo namerava da tu zemlju dodeli Arapima, nastani migrante i teroriste iz Sirije, ali postoji i ambicija da se nakon ovoga preuzmu i vojni objekti u RS. Drugo, kakva je poruka Srbima, ali i Hrvatima, da imate zemlju koja ne računa na dva konstitutivna naroda? Ovde je reč o nekompetentnom sudu koji ruši Dejtonski sporazum - navodi na kraju Galijašević i upozorava da bi migranti upravo mogli da budu iskorišćeni i za izazivanja incidenata u RS ukoliko uz pomoć oružanih snaga BiH budu naseljavani na zemljištu koje je oduzeo Ustavni sud.
Slične stavove iznio je i Stamenkovski:
Stefan Stamenkovski predsednik Zavetnika, za naš list navodi da pomenuta odluka Suda predstavlja nastavak etničkog čišćenja Srba. Namera vladajuće strukture Federacije BiH da protivno zakonu i međunarodno priznatim standardima podržavi imovinu Srba, prognanih sa svojih vekovnih ognjišta stavila bi tačku na etničko čišćenje započeto u devedesetim.
Odluka Ustavnog suda BiH koja se pominje u članku je najnovija odluka ovog suda, od 6. februara ove godine. Sud je odlučivao po zahtjevu 7 delegata Vijeća naroda Narodne Skupštine Republike Srpske, koji su u oktobru 2019. zatražili ocjenu ustavnosti člana 53. Zakona o poljoprivrednom zemljištu Republike Srpske.
Izmjenama zakona koje su usvojene 16.7.2019. član 53. je promijenjen tako da, između ostalog, propisuje da poljoprivredno zemljište sa nerazriješenim vlasničkim statusom postaje svojina entiteta:
(1) Poljoprivredno zemljište na teritoriji Republike upisano u javnim evidencijama kao opštenarodna imovina, bez upisanog prava korišćenja, upravljanja ili raspolaganja, društvena, odnosno državna svojina sa pravom korišćenja, upravljanja ili raspolaganja u korist preduzeća koja su bila predmet privatizacije ili je upisano kao posjed tih preduzeća, stupanjem na snagu ovog zakona, po sili zakona, postaje svojina i posjed Republike.
(2) Poljoprivredno zemljište na teritoriji Republike upisano u javnim evidencijama kao opštenarodna imovina, bez upisanog prava korišćenja, upravljanja ili raspolaganja, društvena, odnosno državna svojina sa pravom korišćenja, upravljanja ili raspolaganja ili kao posjed bivših društveno-pravnih lica sa sjedištem van teritorije Republike, stupanjem na snagu ovog zakona, po sili zakona, postaje svojina i posjed Republike.
(3) Organ uprave nadležan za vođenje javnih evidencija o nepokretnostima upisuje pravo svojine i posjeda na nepokretnostima iz st. 1. i 2. ovog člana na zahtjev Pravobranilaštva Republike Srpske.
U odluci Suda, koja je u cjelosti dostupna na ovom linku, navodi se da član 53. nije u skladu sa Ustavom BiH. Naime, Ustavni sud je naveo kako je u BiH na snazi Zakon o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom koji je donio Visoki predstavnik za BiH. Pomenuti zakon zabranjuje raspolaganje državnom imovinom sve dok zemlja ne usvoji zakon o državnoj imovini, koji BiH još uvijek nema.
Sud u svojoj odluci takođe precizira:
41. Činjenica da zakon o državnoj imovini još uvijek nije donesen ne znači po ocjeni Ustavnog suda da entiteti mogu regulisati pitanje svojine na državnoj imovini koja još uvijek nije definisana na nivou BiH, svojim zakonima. Također, Predmet broj: U-8/19 17 Odluka o dopustivosti i meritumu Ustavni sud ponavlja da odluka u ovom predmetu ne prejudicira pitanje budućeg zakonskog reguliranja pitanja državne imovine pa tako i poljoprivrednog zemljišta od strane BiH, Republike Srpske, Federacije BiH i Brčko Dstrikta BiH.
42. Imajući u vidu odredbe člana I/1, člana III/3.b) i člana IV/4.e) Ustava BiH kojima je utvrđen pravni kontinuitet države BiH, da je shodno tome država Bosna i Hercegovina titular imovine pravnih prethodnika, da BiH ima isključivo pravo nastaviti da regulira državnu imovinu čiji je ona titular, Ustavni sud zaključuje da osporena odredba koja je propisala da predmetno poljoprivredno zemljište po sili zakona postaje svojina i posjed Republike Srpske nije u saglasnosti sa članom I/1, članom III/3.b) i članom IV/4.e) Ustava Bosne i Hercegovine.
Dakle, Ustavni sud je neustavnim proglasio jedan član zakona zbog toga što se zemljište upisuje kao posjed i svojina RS, iako su na snazi važeći zakoni o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom. Ovom odlukom sud nije “oduzeo” zemljište RS, nego je ustanovio da taj entitet nema pravo da zemljište upisuje kao svoju imovinu dok se pitanje državne imovine ne riješi dogovorom između entitetskih i državnog nivoa. U skladu sa tim, “oduzimanje” bilo kakve imovine, u ovom slučaju zemljišta, kojeg je sud definisao kao državnu svojinu, nije moguće. Štaviše, sud je čak naglasio da odluka u ovom predmetu “ne prejudicira pitanje budućeg zakonskog reguliranja pitanja državne imovine” kad se za to steknu uslovi, odnosno kad BiH donese zakon o državnoj imovini.
Uz tvrdnju o “oduzimanju” zemljišta RS, Dževad Galijašević je iznio i tvrdnju da “Sarajevo namjerava da tu zemlju dodijeli Arapima, nastani migrante i teroriste iz Sirije”. Raskrinkavanje je kontaktiralo Galijaševića sa upitom o tome na osnovu kojih informacija je iznio navedene tvrdnje. Galijašević je rekao da je naseljavanje migranata na „oduzeti prostor“ u Republici Srpskoj samo “mogućnost”, i da zapravo ne posjeduje nikakva konkretna saznanja o takvim planovima. Galijašević je u razgovoru sa novinarom Raskrinkavanja dodao da postoje “nastojanja zapadnih obavještajnih službi” da nađu prostor u BiH za naseljavanje migranata, koji su po njemu sigurnosni problem jer su većina njih “samci muškarci koji su se borili na sirijskom ratištu”. Ni za jednu od ovih tvrdnji ne postoje dokazi, a slične tvrdnje su se pojavljivale i ranije i Raskrinkavanje se bavilo njima. Tvrdnja da su migranti većinom pripadnici ISIL-a je bila predmet analize koju možete pročitati ovdje.
Raskrinkavanje je i ranije pisalo o Galijaševiću kao “ekspertu” za teorije zavjera od kojih mediji nerijetko prave vijesti kako je to bilo i u ovom slučaju gdje je njegovo mišljenje, za koje nam je objasnio da je bazirano na “mogućnosti”, predstavljeno kao činjenica. Njegovim tvrdnjama koje su mahom neprovjerene i/ili netačne smo se bavili više puta, što možete pročitati ovdje i ovdje.
RTRS, Sputnik i “eksperti” za teorije zavjera
Slično Galijaševiću i drugi sagovornik tabloida Alo, Stefan Stamenkovski, pored neutemeljenih tvrdnji o “naseljavanju terorista” koje navodno planira Bakir Izetbegović, iznio i tvrdnju da takve planove ima i - Evropska Unija.
Ono što dodatno zabrinjava jesu planovi Evropske unije da veliki broj migranata sa Bliskog istoka i Severa Afrike trajno naseli na Balkanu. To bi značajno promenilo etničku i konfesionalnu sliku Bosne i Hercegovine na štetu srpskog naroda
Raskrinkavanje je kontaktiralo i Stamenkovskog, sa upitom o njegovim izvorima za tvrdnju da Evropska Unija namjerava da trajno naseli veliki broj migranata na Balkanu i da je za te svrhe spremno milijarde eura iz evropskih fondova, ali njegov komentar do objavljivanja ove analize nismo dobili.
Raskrinkavanje je kontaktiralo Delegaciju EU u BiH sa upitom za komentar tvrdnji iz članka koji je objavio tabloid Alo o “planovima za naseljavanje migranata”, te sa upitom o tome koje aktivnosti EU provodi u BiH vezano za migrantsku krizu. Iz Delegacije EU u BiH dobili smo odgovor u u pisanoj formi u kom nisu komentarisali navode o postojanju “plana za naseljavanje” migranata, a o svojim aktivnostima u BiH vezano za potrebe izbjeglica, azilanata i migranata rekli su:
Od početka 2018, Evropska unija osigurala je 36 miliona eura pomoći bilo direktno Bosni i Hercegovini ili kroz provedbene partnere, kako bi se zadovoljile neposredne potrebe izbjeglica, azilanata i migranata, i pomoglo BiH da ojača svoje kapacitete za upravljanje migracijama. Navedena podrška pružena je iz dva izvora finansiranja: Instrumenta pretpristupne pomoći i sredstava Generalne direkcije za humanitarnu pomoć i civilnu zaštitu Evropske komisije (DG ECHO). Od 36 miliona eura, gotovo 94% je potrošeno na brigu za migrante, uključujući uspostavljanje i upravljanje šest privremenih prihvatnih centara (Blažuj, Ušivak, Borići, Bira, Miral i Sedra), kao i pružanje humanitarne pomoći migrantima i izbjeglicama i ostale usluge poput smještaja, hrane, odjeće, komunalija, medicinske pomoći, obrazovanja, zaštite djece, itd. Preostalih 6% iskorišteno je za pomoć Bosni i Hercegovini u cilju jačanja kapaciteta za upravljanje migracijama. EU će nastaviti pomagati BiH u upravljanju migracijama
Na samom kraju članka, Alo je, u posebno uokvirenom dijelu, objavio i sljedeću tvrdnju:
Sarajevo proteruje i mrtve Srbe
Kantonalna uprava Sarajevo najavljuje zakon na osnovu kojeg može da iskopa ostatke oko 13.000 osoba, mahom srpske nacionalnosti. Razlog je neplaćanje naknade za održavanje groba, piše „Politika“.
Istu tvrdnju su, prenoseći članak portala Alo, objavili i portali Vesti net, Pravda i Happy tv.
Ovaj pasus se odnosi na “recikliranje” lažne vijesti iz 2017. godine, o kojoj je Raskrinkavanje pisalo u analizi “Besprizorno poigravanje osjećajima ljudi: U Sarajevu nisu “prekopani srpski grobovi” - niti bilo čiji drugi. Lažna vijest je ponovo aktuelizovana u februaru ove godine, izjavama koje su dali predstavnici stranke Ujedinjena Srpska. O tome je nedavno pisao i naš partnerski portal Istinomjer u analizi “Ponovo aktuelizirana tema “etničkog čišćenja mrtvih Srba” u kojoj se iznose činjenice da nikakva kantonalna uprava nije najavila zakon ni približan ovom o kome se piše.
Budući da zemljište Republici Srpskoj nije “oduzeto”, članak sa portala Alo će zbog te tvrdnje dobiti ocjenu lažna vijest. Netačnu tvrdnju da “Sarajevo protjeruje mrtve Srbe”, koja je prvi put objavljena prije više od dvije godine, ocjenjujemo kao prenošenje lažne vijesti. Tvrdnje o planu Bakira Izetbegovića i/ili Evropske unije da “nasele” prostor Balkana ili RS migrantima i izbjeglicama, za koje nisu ponuđeni nikakvi izvori ili dokazi, ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
Zbog formulacije naslova, koja navodi na zaključak da Bakir Izetbegović planira da naseli 94.000 terorista u Republici Srpskoj, članci na portalima Alo i Pravda dobijaju i ocjenu klikbejt.
(raskrinkavanje.ba; Mladen Lakić, Rašid Krupalija)