Niti postoje “chemtrailsi”, niti “korona dolazi iz vazduha"

Facebook profil Andjelkovic Milan je 23.2.2021. godine, u dvije javne Facebook grupe - Chemtrails report Serbia i Chemtrails Serbia -  objavio (link, link) po dvije fotografije aviona iza kojih su vidljivi kondenzacijski tragovi:

Kao što se iz priloženog može vidjeti, u objavama nije bilo popratnih tvrdnji, no zbog činjenice da su iste objavljene u grupama koje u svojim nazivima imaju pojam “chemtrails”, može se zaključiti da se objavom insinuira da fotografije prikazuju “chemtrails”. Pristalice teorija zavjera pojmom “chemtrail” podrazumijevaju trag hemijskih supstanci koji ostaje iza aviona, a putem kojih se, prema njihovim tvrdnjama, vrši “zaprašivanje” stanovništva svakojakim hemikalijama. 

Druga fotografija, koja je u prikazanim objavama zatamnjena zahvaljujući fact-check analizi portala AFP Činjenice, sadrži tekstualni natpis kojim se tvrdi sljedeće:

Korona dolazi iz vazduha, zato koronobrižnici znaju, poput metereologa, da li nam preti novi talas, još opasniji jer su i otrovi jači.

Obje fotografije su na Facebooku dijeljene u pojedinačnim objavama. Puno viralniju objavu prve fotografije aviona pronašli smo na Facebook profilu Velika Kladuša od 27.2.2021. godine. U objavi je naznačena sljedeća tvrdnja:

Evo trećeg vala

Objava je zabilježila preko 5.700 interakcija. Na profilu Katanic Gajaajdaslic slična objava je također zabilježila značajan broj interakcija (gotovo 1.900), a tvrdnja je glasila ovako:

Treci val Korone a i budala vidi da nas truju iz neba

Fotografiju je objavilo nekolicina drugih privatnih profila (link, link, link), a dijelila se i uz tvrdnju da je avion na istoj “slikan iznad istočne Srbije”. 

S druge strane, najraniju objavu fotografije aviona s natpisom pronašli smo na Facebook profilu Лазар Секулић, a datira od 18.2.2021. (link). Fotografija je popraćena opisom u kojem se iznose brojne neistine vezane za Covid-19 vakcine, upakovane u neke od najraširenijih teorija zavjere s kojima smo se susretali tokom pandemije Covid-19. Ovim tvrdnjama se ovdje nećemo baviti, budući da je primarni fokus ove analize na tvrdnjama o koronavirusu, otrovima i poveznici sa “chemtrailsima” -  a one, pak, nisu navedene u opisu ove objave.

Osim na Facebooku, fotografiju sa natpisom je na Twitteru podijelio nalog Inanna 👑 23.2.2021. godine.

Možemo zaključiti da su ove fotografije objavljivane u kontekstu teorije zavjere o “chemtrailsima”, što zbog grupe gdje su objavljene, što zbog opisa objava i natpisa unutar slike. U nastavku ćemo se pozabaviti analizom svake od njih.

“Wingtip vortex” - ne “chemtrail”

Prva fotografija na kojoj se vidi avion iza kojeg ostaju tragovi snimljena je 30.5.2005. godine u blizini London Gatwick aerodroma, a njen autor je fotograf Steve Morris. Na fotografiji je “uhvaćen” avion Boeing 757-2B7, na čijim krilima je tokom uzlijetanja došlo do stvaranja  kondenzacijskih tragova uslijed fenomena koji se zove “wingtip vortex” (može se prevesti kao “vrtlozi krilnog vrha”). 

“Wingtip vortex” je fenomen do kojeg dolazi usljed turbulencija traga (wake turbulence) pri polijetanju ili slijetanju aviona i predstavlja primarnu i najopasniju komponentu ove vrste turbulencije. “Wingtip” vrtlozi nisu uvijek vidljivi, no u određenim atmosferskim prilikama vrtlozi se manifestuju u spektakularnim spiralnim kondenzacijskim tragovima. Prizori ovog fenomena mogu se vidjeti i na drugim fotografijama Stevea Morrisa sa portala Jetphotos. 

Ono što pristalice “chemtrails” teorije zavjere najčešće nazivaju “chemtrailsima” su “contrails” tragovi na nebu, koji nastaju kondenzacijom vodene pare iz izduvnih gasova mlaznog motora aviona (“contrails” je skraćenica od “condensation trails” - kondenzacijski tragovi) tokom leta na velikim visinama. Preciznije objašnjenje kako dolazi do stvaranja “contrailsa” pročitajte u analizi ispod:

Bez obzira na fazu leta u kojoj dolazi do formiranja vidljivih kondenzacijskih tragova, ni u jednom slučaju se ne radi o “chemtrailsima”, odnosno hemijskim tragovima ili “otrovima” koji donose “treći val”. Dodatno, fotografija aviona nije snimljena “iznad istočne Srbije”, kako se tvrdi u jednom od postova. 

Kondenzacijski trag - ne otrovi ili “korona”

Teorija zavjere o “chemtrailsima”, o kojoj smo pisali u više navrata (link, link, link), tokom Covid-19 pandemije dopunjena je novom verzijom. I ranije se tvrdilo da se putem aviona vrši ciljano zaprašivanje stanovništva otrovima, a tokom pandemije se tvrdi da i “korona dolazi iz vazduha” ili da je Covid-19 posljedica trovanja hemikalijama, a ne bolest koju izaziva virus.

Fotografija koja je iskorištena kao podloga za navedene tvrdnje trebala bi ilustrovati na koji to način “otrovi” dolaze iz vazduha - dakle avionima koji navodno te otrove ispuštaju tokom leta.

Osim negiranja virusnog uzročnika bolesti Covid-19, ovakvim tvrdnjama ozbiljno se trivijalizira ozbiljnost pandemije i bolesti Covid-19 kao takve. Iste tendencije se mogu vidjeti i na ovoj fotografiji - “korona” je poistovjećena sa otrovima, a ozbiljnost bolesti Covid-19 je trivijalizirana kroz insinuaciju da je sve planirano (jer “koronabrižnici znaju da nam preti novi talas”).

Kao što je u uvodnom dijelu ove analize naglašeno, analizom tvrdnje koja je ispisana na drugoj fotografiji bavio se portal AFP Činjenice.

Podsjećanja radi, “korona” nije otrov, kako se sugeriše natpisom sa fotografije, nego virus animalnog porijekla koji je “zaslužan” za gotovo godinu dugu pandemiju bolesti koju isti izaziva - Covid-19. Riječ je o jednom od sedam virusa iz porodice koronavirusa koji može zaraziti ljude, te jednom od tri koronavirusa koji izazivaju ozbiljne simptome, primarno na respiratornom sistemu (druga dva opasna virusa izazivaju bolesti SARS i MERS).

S druge strane, govoreći o tome da je nemoguće zaprašivanje “otrovima” iz aviona sa deset kilometara visine (što je uobičajena visina leta aviona za koje teoretičari zavjere tvrde da ispuštaju “chemtrailse”), portal AFP Činjenice citirao je doktora Aleksandra Ivkovića:

Radiolog iz dijagnostičkog centra Neo-Mag u Nišu, doktor Aleksandar Ivković je na svom blogu napisao da je “jasno da ne postoji nikakvo bacanje otrova sa 10km visine. Matematički, fizički, hemijski i biološki je nemoguće.”

“Niko ne truje sa neba, nema zavera da se uništi čovečanstvo a kovid-19 je bolest izazvana potpuno prirodnim virusom koji se zove SARS-CoV-2,” napisao je Ivković u decembru 2020.

Ako govorimo o mogućnosti prenošenja koronavirusa zrakom, AFP Činjenice navodi, citirajući američki CDC, da postoji mogućnost za takvo nešto, no to se dešava u rijetkim slučajevima. Osnovni način prenošenja koronavirusa je putem direktnog kontakta sa “respiratornim kapljicama zaražene osobe koja kašlje i kija”. Kada je riječ o tvrdnjama o trovanju, neovisno od tvrdnji da su koronavirus i otrovi jedna te ista stvar, za ovaj portal je govorio pulmolog Srđan Lukić:

Kako je za AFP Činjenice objasnio pulmolog Srđan Lukić, “da bi bilo kakvo trovanje iz vazduha, moralo bi biti u ogromnim koncentracijama da bi imalo efekta koji se ispoljava kao akutna bolest i da bi u tom slučaju svi ljudi koji udišu taj vazduh bili zahvaćeni.” 

“Kad god svedočimo inhalacijskom trovanju ono uvek zahvati sve prisutne osobe. Bez izuzetaka,” rekao je u mejlu 12. februara 2021.

Dodatno, fotografija koja je poslužila kao podloga i svojevrsni “dokaz” tvrdnji iz natpisa da “korona dolazi iz vazduha” je screenshot iz videa objavljenog na YouTube kanalu Just Planes  23.9.2013. godine. Na snimku se može vidjeti avion Airbus A380 čija četiri motora stvaraju kondenzacijske tragove. 

Fenomenalni A380 contrailsi (kondenzacijski tragovi)!

Da zaključimo: “chemtrailsi” ne postoje - postoje “contrailsi” koji su ništa drugo nego kondenzacijski trag koji ostaje iza aviona, da li tokom leta na velikim visinama ili tokom polijetanja/slijetanja usljed fenomena koji se zove “wingtip vortex”. Dakle, tvrdnje da se avionima pršću “otrovi” ili da “korona dolazi iz vazduha” nemaju nikakvog utemeljenja u činjenicama. 

Dalje, “korona” nije otrov, već zarazni virus čiji epidemijski valovi nemaju nikakve veze sa preletima aviona. Ovaj virus se primarno prenosi putem respiratornih kapljica zaražene osobe koja kašlje ili kiše - a ne putem vazduha kako se tvrdi na analiziranim fotografijama. 

Shodno navedenom, ocjenu lažna vijest dobijaju objave fotografije sa natpisom sa profila Лазар Секулић, s obzirom na to da se radi o najranijoj objavi te fotografije koju smo uspjeli pronaći na Facebooku. Istu ocjenu dobijaju i najranije objave fotografije uz koju se tvrdi da dolazi “treći val”, te da je avion na istoj snimljen “iznad istočne Srbije”.

Kasnije verzije gore navedenih objava dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.

Sve objave dobijaju i ocjenu teorija zavjere.

(Raskrinkavanje.ba)