Širenje dezinformacija o pandemiji koronavirusa ne jenjava ni nakon više od godinu dana njenog trajanja. Tako smo do sada svjedočili dezinformacijama o navodnim lijekovima koji djeluju u tretmanu bolesti Covid-19, zatim su aktuelne bile tvrdnje o navodnom vještačkom porijeklu virusa, a onda i o povezanosti takozvanih “chemtrailsa” sa pandemijom. Među “novijim” tvrdnjama izdvaja se ona da je na zaštitnim maskama i PCR testovima utvrđeno “postojanje morgellonsa.” Riječ je o svojevrsnom “recikliranju” od ranije poznate teorije zavjere vezane za ovo medicinsko stanje.
“Bolest Morgellons” (u našem jeziku nazivana i “morgeloni”, “morgelonska” i “morgelonova bolest”) predmet je višegodišnje debate u medicinskim krugovima. Iako još uvijek ne postoji naučni konsenzus o tome da li ova bolest zapravo predstavlja psihičko ili kožno oboljenje, te kako se prenosi, to nije prepreka različitim teoretičarima zavjere da je iskoriste kao “dokaz” za svoje tumačenje pandemije.
Kao i u većini slučajeva do sada ova teorija zavjere pokrenuta je na nekom drugom govornom području, a lokalni “zavjerolozi” spremno su je “preuzeli” i nastavili prenositi. Ovoga puta, većina originalnih snimaka potiče iz prostora na kojima se govori njemački jezik.
Među onima koji su se brzo “uhvatili” novog trenda je i Milan Zarić, samoprozvani “plandemiolog”, koji teorije zavjere o pandemiji bolesti Covid-19 neumorno širi društvenim mrežama. Zarić ima veoma aktivne naloge na YouTubeu, Facebooku, Twitteru, Telegramu, Instagramu, TikToku i Pinterestu, te na platformama poput Vimea, VK, LBRY i drugih. U svom korisničkom imenu na pomenutim mrežama Zarić ima titulu profesora doktora. Ipak, podataka o Zariću na internetu gotovo da i nema. Na mreži LinkedIn može se naći samo to da je iz Švajcarske, te da je kao “plandemiolog” samozaposlen od februara 1999. godine.
U periodu od 23. do 28. marta 2021. godine Zarić je na svom YouTube kanalu PLANDEMIOLOG - prof. dr Milan ZARIĆ objavio četiri videa koja za cilj imaju “dokazati” vezu “morgellonsa” sa PCR testovima i zaštitnim maskama.
Do sada su ova četiri videa na YouTubeu pregledana gotovo 80.000 puta. Prema analizi Facebookovog alata CrowdTangle, ovi snimci bilježe oko 15 hiljada interakcija na Facebooku.
Tvrdnje o povezanosti “bolesti Morgellons” i PCR testova i zaštitnih maski objavljene su u različitim formama i na nizu Facebook profila (link, link, link, link, link).
U svim ovim objavama se tvrdi da su u zaštitnim maskama i štapićima za prikupljanje uzoraka za testiranje na Covid-19, pronađena vlakna ili nanočestice, to jest da se korišćenjem maski i štapića namjerno prenosi “bolest Morgellons.”
Šta je “bolest Morgellons?”
“Bolest Morgellons” predmet je sporenja, pri čemu se okvirno mogu izdvojiti dva različita mišljenja vezana za ovo stanje: da se radi ili o problemu koji potiče iz ljudske psihe, ili da je riječ o fizičkom, kožnom oboljenju. U članku Klinike Mayo objavljenom u aprilu 2020. godine navodi se:
“Bolest Morgellons” je neuobičajeno, nedovoljno objašnjeno stanje koje karakterišu mala vlakna ili druge čestice koje nastaju iz čireva na koži. Ljudi sa ovim stanjem često prijavljuju osećaj kao da im nešto puzi po koži ili je bode.
Neki ljekari stanje vide kao umišljenu zarazu i liječe ga kognitivnom bihevioralnom terapijom, antidepresivima, antipsihotičnim ljekovima i savjetovanjem. Drugi misle da su simptomi povezani sa određenim infektivnim procesom u ćelijama kože. Potrebno je dalje istraživanje.
Iako temeljnih istraživanja niti naučnog konsenzusa nema, kao primjer različitih stavova o prirodi i porijeklu ovog stanja možemo izdvojiti dvije studije. Jedna je iz februara 2018. godine i nosi naziv “Istorija Morgellons bolesti: od zablude do definicije”. Grupa autora/ki sa “Atkins Veterinary Services” iz Kanade i “Union Square Medical Associates” iz Sjedinjenih Američkih Država (SAD) ovu studiju objavili su 2018. godine u naučnom časopisu “Klinička, kozmetička i istraživačka dermatologija.” Kako se u sažetku ove studije navodi:
Budući da osobe pogođene bolešću mogu da imaju osjećaj puzanja ili peckanja i ponekad vjeruju da imaju zarazu insektima ili parazitima, većina ljekara smatra “bolest Morgellons” (MD) čistim iluzionim poremećajem. Kliničke studije koje potkrepljuju hipotezu da je MD isključivo zabluda imaju značajne metodološke nedostatke i često zanemaruju činjenicu da mentalni poremećaji mogu biti posljedica osnovne somatske bolesti. Suprotno tome, rigorozna eksperimentalna ispitivanja pokazuju da je ova kožna bolest rezultat fiziološkog odgovora na prisustvo zaraznog agensa. Nedavna istraživanja sa te tačke gledišta pokazuju vezu između MD i spirohetalne infekcije kod ljudi, goveda i pasa.
Ova se studija referira i na neka istraživanja moguće veze između ove bolesti i bakterije koja se prenosi krpeljima, Borrelia burgdorferi. Spiroheta Borrelia burgdorferi jedan je od najčešćih patogena koji uzrokuju Lajmsku bolest koju prenose zaraženi krpelji, a koja često ima slične simptome kao “Morgellons bolest”.
Sa druge strane, grupa autora/ki iz Sjedinjenih Američkih Država od kojih je veliki broj povezan sa Centrom za kontrolu i prevevenciju bolesti ove zemlje, objavila je 2012. godine studiju koja nosi naziv “Kliničke, epidemiološke, histopatološke i molekularne karakteristike neobjašnjive dermopatije”. Kako se u ovoj studiji zaključuje:
Ova neobjašnjiva dermopatija bila je rijetka među populacijom stanovnika Sjeverne Kalifornije, ali povezana je sa značajno smanjenim zdravstvenim kvalitetom života. Nije identifikovano nijedno osnovno zdravstveno stanje ili izvor zaraze, što je slično uobičajeno poznatim stanjima kao što je iluzija.
Dakle, ni medicinska zajednica posve ne razumije ovo stanje. “Bolest Morgellons” različito se tumači, te se različito tretira zavisno od shvatanja konkretnih stručnjaka. Zbog neujednačenog stava medicinske zajednice, ni ova (stvarna ili umišljena) bolest još uvijek nije formalno klasifikovana, te za nju ne postoji zvanični tretman. Ono što je zajednički zaključak studija jeste da, nezavisno od uzroka, ona izaziva ozbiljne simptome. Kako se navodi u tekstu objavljenom 11.12.2017. na Healthline, web stranici koja je najveći izvor informacija o zdravstvu u SAD-u:
Ovi simptomi mogu biti vrlo bolni. Oni mogu ometati vaše svakodnevne aktivnosti i kvalitet vašeg života. Stanje je rijetko, slabo razumljivo i donekle kontroverzno.
Neizvjesnost oko poremećaja čini da se neki ljudi osjećaju zbunjeno i nesigurno u sebe i svog ljekara. Ova zbunjenost i nedostatak samopouzdanja mogu dovesti do stresa i anksioznosti.
Kada je riječ o istoriji bolesti, Healthline ističe:
Istorija stanja je takođe doprinjela kontroverzi. Bolne erupcije grubih dlaka na leđima djece prvi put su opisane u 17. vijeku i nazvane su „morgellons“. 1938. osjećaj puzanja po koži nazvan je umišljenom parazitozom, što znači lažno uvjerenje da je vaša koža zaražena insektima.
Stanje erupcije kožnih vlakana ponovo se pojavilo 2002. godine. Ovoga puta bilo je povezano sa senzacijom puzanja ispod kože. Zbog sličnosti sa ranije opisanim slučajevima, nazvano je “bolest Morgellons.” Ali, pošto je bilo povezano sa osjećajem puzanja ispod kože i uzrok je bio nepoznat, mnogi ljekari i istraživači su je nazvali umišljenom parazitozom.
S obzirom na razlike u shvatanju prirode same ove pojave, nema ni ujednačenog stava ili naučnog konsenzusa o načinima transmisije “bolesti Morgellons” - pa ni jedinstvenog stava o tome radi li se uopšte o bolesti koja se može prenijeti.
Kada je riječ o sastavu vlakana koja navodno “eruptiraju” iz kože zaraženih “bolešću Morgellons,” pomenuto istraživanje “Istorija Morgellons bolesti: od zablude do definicije” navodi:
Materijali su u velikoj mjeri bili sastavljeni od proteina (83%), vjerovatno površinske kože ili celuloze koja odgovara onoj iz pamučnih vlakana (43%), neki sa dokazima postojanja boje [za tkaninu].
(...)
Vlakna i materijali prikupljeni sa kože bolesnika bili su u velikoj mjeri u skladu sa fragmentima kože ili materijalima kao što je pamuk i bili su zarobljeni u gnojnoj kori ili krastama, što sugeriše da su materijali potekli iz okoline (npr. iz odjeće) ili možda iz artefakata koji su uneseni u vrijeme sakupljanja i obrade uzoraka.
Kako se radi o još uvijek nedovoljno istraženom i kontroverznom medicinskom stanju, “bolest Morgellons” okružuju i različite teorije zavjere. Tako se njeno širenje vezivalo za nepostojeće chemtrailse, navodne biološke napade na čovječanstvo koje provode “vlade”, ili čak za vanzemaljske subjekte (link).
Sada je ovo kontroverzno oboljenje među teoretičarima zavjere dovedeno u vezu i sa pandemijom koronavirusa, više od godinu dana nakon proglašenja iste.
Tvrdnjama da su na štapićima za PCR testove pronađena “vlakna morgellonsa” bavili su se Reuters 20. januara 2021. godine, Full Fact 21. januara, Associated Press 2. marta, te naš partnerski portal Raskrinkavanje iz Crne Gore 12. marta 2021. godine.
Budući da su se tvrdnje u najvećoj mjeri počele pojavljivati na njemačkom govornom području, 29. marta 2021. godine analize činjenica o ovoj temi objavili su i tamošnje fact-checking stranice Correctiv i DPA.
Zaključci svih pomenutih analiza uglavnom se svode na isto: tvrdnje da se PCR testovima ili zaštitnim maskama može širiti “bolest Morgellons” neosnovane se, a vlakna navodno pronađena na štapićima za prikupljanje uzoraka nemaju veze sa ovim oboljenjem.
Šta prikazuju video snimci “plandemiologa” Milana Zarića?
Četiri objavljena videa o ovoj temi na YouTube kanalu PLANDEMIOLOG - prof. dr Milan ZARIĆ donose različite snimke, ali istu tvrdnju: zaštitne maske i PCR testovi koriste se za “ubacivanje morgelona” u naše organizme. Ova tvrdnja neutemeljena je na više osnova, a “dokazi” koji se u snimcima navode nisu vjerodostojni.
Prvi video postavljen 23.3.2021. godine nosi naziv:
MORGELONOVA BOLEST I PCR TEST
Video u trajanju od nešto više od dvanaest minuta prikazuje proces u kom muškarac pribor za antigenski test na Covid-19 stavlja pod mikroskop, gdje navodno pronalazi crna vlakna koja predstavljaju “morgelone”. Snimak je originalno objavljen na njemačkom jeziku, a Zarić u svom videu spaja originalnu verziju i verziju istog snimka kojoj je on dodao naraciju. Video, suprotno tvrdnjama autora, prikazuje antigenski test proizvođača Testealabs, a ne PCR test.
Drugi video na istom YouTube kanalu objavljen je 24. marta, a nazvan je:
NANO ČESTICE I VLAKNA NA PCR TESTU
U ovom slučaju, video traje jedan minut i 34 sekunde, a prikazuje štapić za prikupljanje uzorka za PCR test pod mikroskopom. Na njemu je, takođe prikazano prisustvo crnih vlakana koje Zarić opisuje kao “nanočestice i neka čudna vlakna”. Video se sastoji od niza fotografija ovih vlakana na brisevima, te kratkog isprekidanog snimka loše kvalitete, u kom se navodno prikazuje kako se “vlakna čudno ponašaju kao da su živa”. Zarić u videu postavlja pitanje “Zar ne bi trebalo ovako nešto da bude sterilno?” misleći na štapiće za prikupljanje uzoraka. Na snimku se više puta prikazuje kako se vlakno pomjera kada mu se približi vrh štapića ili sličnog predmeta, za koji se ne može pouzdano utvrditi od čega je zbog velikog uvećanja i loše kvalitete snimka.
Dan kasnije, 25. marta na Zarićevom YouTube kanalu objavljen je video naziva:
I AUSTRIJANCI POTVRDILI MORGELONE NA PCR TESTU
I ovdje se, kao i u slučaju prvog videa dva puta prikazuje isti snimak, prvo uz tumačenje Zarića, a onda i original na njemačkom jeziku. Ponovo se štapić za prikupljanje uzorka stavlja pod mikroskop, a na njemu se navodno pronalaze “nanočestice i morgeloni”. Zarić i ovdje ističe da štapići trebaju biti sterilni, te na njima “ne bi smjelo biti ništa”, a navodi i da se pronađeno vlakno “mrda kao da je živo”. Ipak, kako se na snimku jasno može čuti, osoba koja snima glasno puše u blizini sićušnog vlakna, te se može vidjeti da se ono pomjera odmah nakon takvog strujanja vazduha (recimo, u ovom trenutku).
Četvrti video o ovoj temi na Zarićevom YouTube kanalu našao se 28. marta, a nosi naziv:
SRBIN IZ NEMAČKE TESTIRAO MASKU…
Video traje više od trinaest minuta, a na njemu se pod mikroskop stavljaju dvije zaštitne maske i higijenski štapić za uši pri čemu se, navodno, na svo troje utvrđuje postojanje istih “vlakana”. Nastanak ovog videa rezultat je prepiske koja je u sekciji komentara na prvom pomenutom videu vođena između Zarića i izvjesnog Igora Mihajlovića. Mihajlović navodi kako živi u Njemačkoj i isto “testiranje” je proveo sam na maskama i štapićima za uši, nakon čega ga je Zarić podstakao da mu video takvog “testa” i pošalje.
Video snimci sa Zarićevog YouTube kanala objavljeni su i na nekoliko profila na društvenoj mreži Facebook (link, link, link).
Šta su zapravo pronađena vlakna i da li imaju veze sa “bolešću Morgellons?”
U pomenutim videima sugeriše se da vlakna pronađena na štapićima za prikupljanje uzoraka i zaštitnim maskama predstavljaju “morgelone”, “nanočestice” ili “parazite”, te da djeluju kao da su “živa i da se pomjeraju”. Ipak, ove tvrdnje nemaju utemeljenje u realnosti.
Za potrebe pisanja svoje analize činjenica, njemački Correctiv i sam je, zajedno sa Markom Beneckeom proveo ovakva “testiranja” štapića za prikupljanje uzoraka za Covid-19 test. Benecke je ekspert u oblasti bioloških tragova, forenzičar i kriminalni biolog. Njihovi pregledi štapića pod mikroskopom takođe su utvrdili postojanje crnih vlakana.
Kada je riječ o tvrdnjama da se ova vlakna pomjeraju, te da predstavljaju žive organizme, u analizi Correctiva navodi se:
Ovo vlakno je upleteno i izgleda drugačije od ostalih. Sva bijela vlakna su ravna, tamna se kreću. Prema Benecke-u, postoje dva objašnjenja za ovo:„ Ili zato što govorim, odnosno zbog kretanja zraka, ili zato što djeluju elektrostatičke sile. "
(...)
Biolog je takođe siguran da pronađena vlakna od tkanine nisu crvi, paraziti ili bilo koje drugo živo biće: „Svako živo biće mora imati određene organe, na primjer svaki život treba neku vrstu usta, životinjama su potrebni mišići za kretanje, biljke se sastoje od određenih vlaknastih komponenata, mnoga stvorenja imaju male dlake ili čekinje itd." Tokom mikroskopskog posmatranja tamnih vlakana - koja pod velikim uvećanjem izgledaju plavičasto - Benecke nije pronašao ništa od toga.
Snimak vlakna koji pokazuje da se ne radi o živom organizmu; Izvor: Correctiv.de
Dakle, vlakna koja se vide na pomenutim snimcima ni u kom se slučaju ne mogu smatrati “živima” budući da nemaju potrebne organe da bi se tako nazvali.
Zarić na svojim snimcima takođe više puta propituje da li bi brisevi i maske “trebali biti sterilni”, to jest kako je moguće da se na njima pronalaze ovakve niti. Benecke ovdje objašnjava:
“Jedino što se proizvodi u okruženju bez prašine su računarski čipovi. Okruženje u kojem se proizvode štapići ne mora biti bez prašine, vlakana ili sterilno. To uopšte nije potrebno. "
Pamučni štapići i štapići sterilišu se tek nakon što su proizvedeni.
Činjenica da se štapići za prikupljanje uzoraka za testiranje na Covid-19 ne proizvode u okruženju bez prašine ne znači da oni nisu sterilni. Sterilizacija se u ovom slučaju vrši nakon njihove proizvodnje.
Razmatrajući porijeklo crnih vlakana Benecke objašnjava:
Nije moguće sa sigurnošću reći odakle potiče tamno vlakno, ali: „Na primjer, to bi moglo biti vlakno koje leti okolo u fabrici u kojoj se proizvode brisevi ili se, recimo, odvojilo od odjeće zaposlenih “, kaže Benecke.
Dakle, neosporno je da vlakna postoje, ali se ne radi o živim bićima, već o vlaknima koja porijeklo najvjerovatnije vode od tkanine. Neophodno je istaći i to da ova vlakna ne predstavljaju nikakvu opasnost za čovjeka. Kako je u analizi Correctiva Benecke objasnio mi, zapravo, takva sićušna vlakna udišemo stalno.
Iz svega navedenog ne ostaje prostora za sumnju da vlakna pronađena na zaštitnim maskama i štapićima za prikupljanje uzoraka za testove na Covid-19 nemaju nikakve veze sa “bolešću Morgellons”, niti predstavljaju opasnost za osobe koje nose maske ili se testiraju na prisustvo virusa SARS-CoV-2. Radi se samo o tekstilnim vlaknima, koja ni u kom slučaju nisu živa i nemaju mogućnost kretanja. Pomjeranje vlakana koje se može vidjeti na pojedinim snimcima rezultat je elektrostatičke sile, pomjeranja zraka, ili upijanja vlažnosti i toplote iz daha onoga ko vlakna posmatra pod mikroskopom.
Udisanje ovakvih vlakana u potpunosti je bezopasno za ljudski organizam, jer, kako Benecke navodi, mi ih zapravo udišemo stalno, te ni na koji način ne mogu izazvati nikakvu infekciju, pa ni onu kontroverznom “bolešću Morgellons.” Dodatno, u studijama “bolesti Morgellons” pojavljivanje vlakana koja “izbijaju” iz kože navodi se kao jedan od simptoma, a ne kao uzročnik infekcije ili način transmisije ovog potencijalnog stanja.
Shodno svemu navedenom, tvrdnje iz videa objavljenih na YouTube kanalu PLANDEMIOLOG - prof. dr Milan ZARIĆ ocjenjujemo kao lažnu vijest, teoriju zavjere i pseudonauku. Vlakna koja se na Zarićevim snimcima mogu vidjeti nemaju veze sa “bolešću Morgellons”, te se ni u kom smislu ne radi o zavjeri sa ciljem “inficiranja” stanovništva.
(Marija Ćosić, Raskrinkavanje.ba)