Foto: Freepik
Na Instagram profilu novosti_011 je 24.8.2024. godine objavljen reel u kojem teoretičar zavjera Saša Borojević “objašnjava” da je Rusija “riješila problem silovatelja i pedofila” ali i da je Evropska Unija osudila Rusiju zbog kršenja njihovih ljudskih prava.
Problem silovatelja su rešili tako što je Rusija dala mogućnost da svako ko izvrši ubistvo u samoodbrani od silovatelja neće odgovarati. Stopa silovanja u Rusiji se smanjila za 37%. Kod pedofila je već malo drugačije. Rusija je organizovala jednu grupu, neformalnu grupu koja ne sme da se zna da postoji, da su oni iza toga, da stoji država i policija, koje te pedofile pozivaju na sastanke, glume žrtvu, devojčice. Dolaze i vrlo loše prolaze. I to koliko loše prolaze vrlo se posle distribuira kroz njihove društvene mreže. Stopa smanjenja pedofila je neverovatna u toj priči. Međutim, rešila je Evropska unija da se tu umeša i da osudi Rusiju zbog ljudskih prava pedofila i silovatelja.
Reel je do datuma pisanja ove analize podijeljen preko stotinu puta. Preuzet je sa Instagram profila Saša Borojević, gdje je objavljen 2.4.2024. godine. Također je objavljen i na njegovom TikTok profilu u maju. Ove ranije objave su zabilježile hiljade pregleda i dijeljenja.
Šta su činjenice?
Nijedna informacija koju je Borojević iznio u analiziranom reelu nije činjenično utemeljena. Tvrdnja da ruski zakon dozvoljava ženama da ubiju muškarca koji ih pokuša silovati, bez pravnih posljedica, kruži na društvenim mrežama i u medijima već godinama. Raskrinkavanje je već pisalo o njoj u analizi od 1.2.2021. godine.
U Članu 37 Krivičnog zakona Ruske Federacije navedeno je da ubistvo dozvoljeno kao “opravdana odbrana od napadača” u slučajevima kada je život žrtve ili drugog lica ugrožen, ali ukoliko osoba počini ubistvo prekoračivši razuman nivo samodobrane, Krivični zakon propisuje kaznu zatvora do dvije godine. Kako je navedeno u analizi Raskrinkavanja, ruski zakon u ovom smislu nije naročito drugačiji od zakona drugih država svijeta. Sve države zakonski regulišu korištenje srazmjerne sile u slučajevima kada su ljudski životi ugroženi, s tim da se interpretacija takvih zakona razlikuje od države do države.
Provođenje ovog zakona u Rusiji u praksi izgleda znatno drugačije od načina na koji ga je prikazao Saša Borojević. U analizi Raskrinkavanja navodi se:
Alyona Popova, istaknuta aktivistkinja za ženska prava, za Radio Slobodna Evropa u augustu 2019. kazala je da se ruski sudovi obično oslanjaju na princip "proporcionalnosti". Međutim, sudovi očajne postupke navodnih žrtava često prosuđuju kao nesrazmjerne onima njihovih napadača, te žrtve koje se brane često završe na sudu. U praksi, to je dovelo do toga da je 79% žena koje su u Rusiji osuđene za ubistvo s predumišljajem u periodu između 2016. i 2018. godine, zapravo, počinilo ubistvo braneći se u slučajevima nasilja u porodici. Isto tako, u periodu od 2011 do. 2018. godine, 91% od 1.500 žena osuđenih zbog prekoračenja granica samoodbrane se branilo od partnera ili drugih muških članova šire porodice.
Ruski Krivični zakon silovanje definiše kao “seksualni odnos uz upotrebu nasilja ili prijetnje njime, u odnosu na žrtvu ili drugim licima ili uz korišćenje bespomoćnog stanja žrtve”, a za ovo krivično djelo predviđena je kazna koja bi se mogla opisati kao blaga, od tri do šest godina zatvora. Više zatvorske kazne izriču se u slučajevima kada je žrtva maloljetna, ukoliko je silovanje počinjeno pod prijetnjom smrću, ukoliko ga je počinila organizovana grupa, ukoliko je ono rezultiralo prenošenjem spolno prenosive bolesti žrtvi i ukoliko je rezultiralo smrću žrtve.
Suprotno tvrdnjama o ruskim zakonima koji idu u prilog zaštiti žena od rodno zasnovanog nasilja, Vladimir Putin je 2017. godine potpisao zakon koji dekriminalizuje određene oblike partnerskog, odnosno porodičnog nasilja. U analizi Raskrinkavanja navodi se:
Ovim zakonom se dekriminaliziralo svako nasilje koje ne uzrokuje ozbiljne povrede zdravlja, koje se definiraju kao nešto što zahtijeva bolničko liječenje. Premlaćivanja koja ostavljaju modrice, ogrebotine ili krvarenja, ali ne ostavljaju trajne negativne posljedice na zdravlje, kao što su slomljene kosti ili potres mozga, prestala su se tretirati kao krivična djela. Kazna za ovakve postupke je prije ovog zakona podrazumijevala maksimalno dvije godine zatvora. Novi zakon je smanjio istu kaznu na plaćanje novčane kazne ili 15 dana zatvora ukoliko se postupak ne ponovi vise od jedanput godišnje.
Borojević tvrdi da je stopa silovanja u Rusiji spala za 37%, ali ne navodi u kojem periodu i ne navodi izvor za ovaj podatak. Google pretragom ključnih riječi nismo uspjeli pronaći izvještaj koji sadrži ovakav podatak.
Ipak, podaci na web stranici Statista, koji prikazuju broj registrovanih slučajeva silovanja i pokušaja silovanja u Rusiji između 2001. i 2021, pokazuju značajan pad u broju registrovanih slučajeva od 2005. do 2021, sa 9.2 hiljade na 3.45 hiljade. S druge strane, podaci do kojih je došla stranica Worldometer prikazuju znatno veće brojke, uključujući 8.500 slučajeva u 2020. i 7.754 2019. godine.
Rusija je među zemljama za koje se smatra da imaju visoku stopu silovanja. Google pretragom na engleskom i na ruskom jeziku nismo uspjeli pronaći zvaničnu statistiku iz ruskih izvora.
Dakle, niti ruski zakoni dozvoljavaju žrtvama silovanja da ubiju svoje napadače bez ikakvih posljedica, niti postoje dokazi da je zbog toga stopa silovanja u Rusiji pala za 37%.
Borojević nije naveo ime “neformalne grupe” protiv pedofilije o kojoj govori, ali vjerovatno misli na grupu pod nazivom “Okupiraj pedofiliju”. Riječ je o skupini koja u Rusiji djeluje od 2012. godine, a koju je osnovao neonacista i višestruki osuđenik za zločine iz mržnje Maxim Martsinkevich. Članovi grupe tvrde da “love” pedofile tako što ih namame na društvenim mrežama. Snimke fizičkog, seksualnog i verbalnog zlostavljanja onih koje namame objavljuju na društvenim mrežama. Ipak, organizacije za ljudska prava, kao i mediji koji su se bavili istraživanjem djelovanja ove grupe, navode da njihove mete nerijetko nisu pedofili, već pripadnici LGBT zajednice u Rusiji. Osude djelovanja ove grupe koje dolaze od organizacija i medija nisu motivisane “ljudskim pravima pedofila i silovatelja”, kako tvrdi Borojević, već napadima na članove LGBT zajednice koje targetiraju zbog njihove seksualne orijentacije, a ne zbog pedofilije.
Borojević je i ranije suptilno izjednačavao “prava” pedofila sa pravima LGBT osoba, o čemu je Raskrinkavanje već pisalo u analizi ovdje.
Shodno činjenicama, tvrdnju da zakon u Rusiji omogućava žrtvama silovanja da ubiju napadača bez ikakvih posljedica ocjenjujemo kao dezinformaciju. Tvrdnju da iz Evropske Unije dolaze osude kršenja prava silovatelja i pedofila u Rusiji, zbog nepostojeće zakonske mogućnosti i zbog grupe koja “lovi” pedofile, ocjenjujemo kao manipulisanje činjenicama.
(Raskrinkavanje.ba)