Foto: Pixabay.com
Na YouTube kanalu Aleksandra damjanovic objavljen je 9. maja 2022. godine snimak ljudi koji trče ulicom, evidentno bježeći od nečega. Snimak je objavljen uz naslov:
Njujork pre pet dana kada su tri lika iz zajebancije povikala: idu Rusi, bežite... idu Rusi...
Videozapis u trajanju od trideset sekundi prikazuje nekoliko ljudi koji panično trče u istom pravcu, dok jedan muškarac snima. Osoba koja snima u nekoliko navrata govori kako ne zna o čemu se radi te pita druge o čemu je riječ.
Snimak se istoga dana počeo dijeliti i na društvenim mrežama Facebook i Twitter uz tvrdnje da ljudi na snimku bježe jer je neko povikao da “idu Rusi”. Do vremena pisanja ove analize pronašli smo 11 objava snimka na Facebooku i četiri na Twitteru s ovim tvrdnjama. Na Facebooku je snimak privukao posebnu pažnju te je pomenutih jedanaest objava ukupno pregledano oko 265.000 puta.
Šta su činjenice?
Tvrdnjama da snimak prikazuje ljude u New Yorku koji panično bježe jer je neko uzviknuo da “idu Rusi” bavio se portal AFP Provera činjenica.
Snimak je originalno objavljen na Twitter nalogu Bred Ball 10. aprila 2022. godine. U objavi snimka navodi se:
Ogroman prasak na Times Squareu oko 6:50... praćen sirenama i stotinama ljudi koji bježe. Nisam siguran šta je to bilo… ali mnogo ljudi je na ivici!
Dan kasnije, 11. aprila 2022, snimak preuzet s ovog Twitter naloga emitovan je na američkoj televiziji ABC News. Ovaj prilog objavljen je 11. aprila na YouTube kanalu ABC News uz naslov u kojem se navodi “Eksplozija šahta na Times Squareu natjerala ljude da bježe”.
Kako novinarka u prilogu navodi, veliki broj ljudi nalazio se na popularnom njujorškom mjestu za obilazak turista/kinja Times Squareu kada se začuo glasan prasak. Iako nisu bili sigurni odakle je zvuk došao i šta je uzrokovalo prasak, stotine ljudi počele su da bježe. Ispostavilo se, navodi novinarka, da je riječ o eksploziji šahta uzrokovanoj “kvarom na kablu”, dok se dim mogao vidjeti i iz drugog šahta. U incidentu, ističe se, nije bilo prijavljenih ljudskih žrtava ili materijalne štete.
AFP Provera činjenica u pomenutoj analizi navodi:
Incident se dogodio 10. aprila 2022. u 18:47 sati po lokalnom vremenu u Zapadnoj 43. ulici 215 -- adresi blizu njujorškog Tajms skvera.
Vatrogasci su na licu mesta pronašli tri šahta u plamenu, ali povređenih nije bilo.
Iz Vatrogasne službe grada Njujorka AFP-u je tada rečeno da je prvobitna istraga uzroka "pokazala povišene nivoe ugljen monoksida u Zapadnoj 43. ulici broj 229".
Poređenje screenshota snimka objavljenog u reportaži ABC Newsa i onog koji se na našem jeziku dijeli uz tvrdnje da prikazuje ljude koji bježe jer je neko uzviknuo da “idu Rusi” pokazuje sasvim jasno da je riječ o istom snimku.
Foto: Cinjenice.afp.com
Dakle, snimak ne prikazuje panični bijeg ljudi nakon što su tri osobe povikale da “idu Rusi”. Ljudi na snimku, zapravo, bježe od zapaljenih šahti. Snimak je nastao 10. aprila, a ne u maju, iako se u pomenutim objavama od 9. maja navodi da je zabilježen “pre pet dana”.
Shodno činjenicama, tvrdnju da se na snimku vide ljudi u New Yorku koji bježe jer je neko vikao “idu Rusi”, objavljenu na YouTube kanalu Aleksandra damjanovic, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Druge objave iste tvrdnje dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Marija Ćosić i Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)