Foto: Raskrinkavanje.ba
Čitatelji/ke su nam prijavili/e objavu na Facebooku od 25. decembra 2023. u kojoj je podijeljen uznemirujući snimak (arhivirano) nekoliko osoba koje brutalno muče i ubijaju dvoje zarobljenika. Zarobljenici su licem okrenuti zidu, a osobe sa snimka ih prvo bodu noževima u predjelu leđa i bokova, a zatim i kamenuju, kako se čini, betonskim blokovima. Snimak traje skoro tri minuta i objavljen je uz opis:
OVO PODRŽAVA DEMOKRATIJA,
Ljudi slabog zdravstvenog stanja neka ne gledaju.
U opisu se ne navodi šta snimak prikazuje. No, opaska da “ovo podržava demokratija” i vrijeme kad je snimak objavljen impliciraju da se na snimku vidi nasilje u Gazi. To potvrđuju i brojni komentari korisnika i korisnica Facebooka na ovu objavu.
Ova objava je na Facebooku podijeljena oko 600 puta. Neki od korisnika/ca koji/e su je dijelili/e na svojim profilima dodavali/e su opise u kojima se pominju Jevreji, što potvrđuje implikaciju (1, 2).
Šta su činjenice?
Snimak koji se dijeli na internetu nema nikakve veze sa sukobom u Gazi. Na internetu je dostupan od 2013. i prema opisima starijih objava, prikazuje pripadnike snaga lojalnih sirijskom predsjedniku Bašaru Al-Asadu koji ubijaju zarobljenike. O ovome su već pisali strani mediji i platforme za provjeru činjenica DW, India today, Boom, Misbar i Fact Crescendo.
Pomenute platforme pronašle su dužu verziju snimku koja je objavljena 1. januara 2013. (arhivirano) godine uz opis u kome se navodi da snage Shabihe (provladina milicija) “noževima ubijaju civile”. Segment koji je viralan na internetu počinje na oko 2:13 minutu dužeg snimka.
Foto: Screenshot/YouTube
Reuters je 2. januara 2013. godine pisao o ovom snimku. Iako on više nije dostupan u članku, brojni detalji ukazuju na to da je riječ o ovom snimku. Ovaj izvor navodi da je snimak na YouTubeu objavio medijski ured Prve pobunjeničke brigade, navodeći da je potekao od zarobljenog člana milicije Shabiha. Reuters navodi da nije mogao provjeriti porijeklo snimka niti identitet počinilaca i žrtava. O snimku je pisao i portal Al Arabiya u članku koji je objavljen 2.1.2013, a koji sadrži kadrove iz snimka, ali i drugi mediji na arapskom. Pomenuti mediji navode da je snimak nastao u Siriji.
Raskrinkavanje se ranije bavilo sličnim primjerom u kojem su fotografije iz rata u Siriji predstavljene kao aktuelne i povezane s ratom u Gazi. Do sada je u Gazi ubijeno preko 23.000, a ranjeno blizu 60.000 osoba. Uništene su dvije trećine svih građevina u sjevernom i četvrtina u južnoj dijelu Gaze, a četvrtina stanovništva suočava se s “katastrofalnom glađu”. Nesporno je da u ovoj enklavi ljudi svakodnevno ginu, ali viralni snimak nema veze s ratom u Gazi niti prikazuje nasilje koje čine Izraelci.
Shodno navedenom, objave u kojima se implicira da je snimak ubistva zarobljenika u Siriji nastao u Gazi dobijaju ocjenu manipulisanje činjenicama.
(Raskrinkavanje.ba)