Virus Sars-CoV-2 ne izaziva “običnu prehladu” već bolest Covid-19

Na Facebook profilu Petar Pero Petrovic 12. oktobra je objavljena je fotografija stranice iz knjige, na kojoj se nabrajaju uzročnici i simptomi prehlade. Kao uzročnik iste naveden je “Corona virus”, a objava je popraćena sljedećim tvrdnjama:

Uzdbenik iz 73 god ! Sta ste se prepali rade nas na foru vladari svjetski  zele napraviti robove od nas !!!! Bacajte maske oduprite se novom svjetskom poretku !!!

Iako se u objavi ne spominje eksplicitno bolest Covid-19, iz konteksta je jasno da je autor izjednačava sa običnom prehladom, usput pozivajući na nepridržavanje epidemioloških mjera kroz “bacanje maski”. Sa sličnim objavama smo se često susretali na samom početku pandemije, kada su razne “zavjerološke” stranice na Facebooku “otkrile” da se o virusima iz grupe koronavirusa pisalo i ranije - naprosto jer postoji više tipova takvih virusa. Poziv na odupiranje “novom svjetskom poretku” također je u skladu sa već viđenim “zavjerološkim” narativima. 

O tvrdnjama u kojima se bolest Covid-19 poistovjećivala sa prehladom smo pisali ranije, i to u više navrata, a detalje možete čitati na linkovima ispod:

U novom valu širenja priče o “običnoj prehladi”, identične statuse su prenijeli brojni privatni Facebook profili, kao i Facebook stranice, poput Smash Mee (19.10),  Bilalovac - Kiseljak (19.10), Lopovluk u Vlasenici (19.10), Info portal Infoteka.biz (20.10), Djeca su ukras svijeta (20.10), Sprdačine - Dnevna doza satirične sprdancije (20.10) i druge. 

Na Twitteru se identična fotografija dijelila još 10.10.2020. godine, uz tvrdnju da se radi o knjizi “Ljudsko tijelo i bolesti”, navodno objavljenoj 2013. godine. Ovaj post je kraći i poziva tek na to da se “isključi tv i uključi mozak”, implicirajući također da koronavirus uzrokuje tek običnu prehladu. 

Slične objave pronašli smo na Facebook profilima Milorad Spasojevic (10.10), Mata Mateo (13.10), Silvio Marković (13.10), te na Twitter profilu Suzana Vukašinović (14.10).

Šta su činjenice?

Suprotno tvrdnjama iz postova iznad, na fotografiji se ne nalazi “udžbenik" iz 1973. godine. Riječ je o jednoj od knjiga iz edicije “Ljudsko tijelo”, koju je 2008. godine prvi put izdao 24 Sata d.o.o.

Iako se radi o literaturi koja po žanru odgovara kategoriji knjiga za djecu, mlade i tinejdžere, ovde se ne radi ni o kakvom udžbeniku, koji bi podrazumijevao upotrebu ovih knjiga u školama. 

Stranica koja se vidi u gore spomenutim objavama dolazi iz posljednjeg, petog “toma” edicije “Ljudsko tijelo” koji nosi naslov “Bolesti i prva pomoć”. Slika koja je postala viralna na Facebooku nalazi se u poglavlju o virusnim bolestima, na stranici 4.

Dalje, iako nema ničeg pogrešnog u tvrdnji da koronavirusi izazivaju običnu prehladu, ta tvrdnja ipak nije “cijela istina”. 

Bolest koju zovemo prehlada jeste virusna bolest, koju izazivaju virusi iz više porodica. Najčešći uzročnici prehlade su ljudski rinovirusi, koronavirusi, parainfluenca virusi i adenovirusi. 

U porodici koronavirusa, međutim, ima više virusa i ne izazivaju svi iste bolesti. Istina je da obični ljudski koronavirusi mogu izazvati običnu prehladu, no pojedini - poput virusa Sars-CoV-2 koji je odgovoran za trenutnu pandemiju - izazivaju mnogo ozbiljnije komplikacije. Zbog toga je i bolest koju izaziva ovaj virus dobila poseban naziv Covid-19, te se i po tome razlikuje od obične prehlade. 

Prema podacima Američkih centara za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), ljudski koronavirusi su prvi put identifikovani sredinom šezdesetih godina prošlog stoljeća, a trenutno postoji sedam poznatih vrsta ovog virusa koji mogu zaraziti ljude. 

Ljudski koronavirusi su prvi puta identifikovani sredinom 1960-ih. Sedam koronavirusa koji mogu inficirati ljude su:

Obični ljudski koronavirusi (Common human coronaviruses)
229E (alpha coronavirus)
NL63 (alpha coronavirus)
OC43 (beta coronavirus)
HKU1 (beta coronavirus)

Ostali ljudski koronavirusi 
MERS-CoV (beta koronavirus koji uzrokuje respiratorni sindrom Bliskog Istoka ili MERS) 
SARS-CoV (beta koronavirus koji uzrokuje teški akutni respiratorni sindrom ili SARS)
SARS-CoV-2 (novi koronavirus koji izaziva koronavirus bolest iz 2019, ili Covid-19)

Od navedenih vrsta, četiri od ranije poznata obična ljudska koronavirusa (common human coronaviruses) izazivaju uglavnom blage ili umjerene bolesti gornjih disajnih puteva, poput obične prehlade. 

Tri koronavirusa, MERS-CoV, SARS-CoV-1 i SARS-CoV-2 koji uzrokuju bolesti  MERS, SARS i Covid-19, mogu izazvati mnogo opasnije komplikacije sa disajnim sistemom. 

Izjednačavanje bolesti Covid-19, koju izaziva novi koronavirus, sa prehladom koju izazivaju obični ljudski koronavirusi, ne samo da je netačno, nego je i opasno, naročito kada se koristi u svrhu pozivanja na kršenje mjera zaštite i sprječavanja širenja virusa. 

Takvi su pozivi posebno problematični u trenutku kada se suočavamo sa novom eskalacijom broja slučajeva zaraze. Naime, u trenutku pisanja ove analize, u Bosni i Hercegovini je zabilježeno rekordnih novih 926 slučajeva zaraze i 14 preminulih od Covid-19 za samo 24h.

No, na društvenim mrežama se i dalje, na osnovu dezinformacija poput ove, kontinuirano poziva na nepoštivanje osnovnih epidemioloških mjera za sprječavanje širenja virusa, poput nošenja maski i držanja distance. 

Shodno navedenom, objavu na Facebook profilu Petar Pero Petrovic ocjenjujemo kao lažnu vijest. Istu ocjenu dajemo i objavi na stranici Smash Mee budući da se radi o prvoj stranici koja je objavila ovaj sadržaj.

Objave na ostalim Facebook stranicama dobijaju ocjene prenošenje lažnih vijesti.

Svim objavama dajemo i ocjenu teorija zavjere, s obzirom na upozorenja o tobožnjoj opasnosti od “porobljavanja” ako se poštuju mjere zaštite od zaraze virusom, te na pozive na “odupiranje svjetskom poretku”. 

 

(Raskrinakvanje.ba)