Republika Srpska je 1995. bila bez pomoći i pod sankcijama Miloševićeve SRJ, dok je bila pod agresijom Hrvatske vojske, Armije BiH, "HVO", potpomognutim vazdušnim udarima NATO pakta.
Uprkos tome, VRS je uspela da spreči pokušaj Hrvatskog i muslimanskog vođstva da osvoje Novi Grad, Kozarsku Dubicu i Prijedor, grad sa oko 100.000 stanovnika.
Na 21. godišnjicu od stradanja Srba iz 13 zapadnokrajiših opština, u kapeli Svetog Marka u Mrkonjić Gradu danas je služen parastos za poginule Srbe, a na spomen-obilježje masovne grobnice i spomenik poginulim borcima položeni su vijenci.
U septembru i oktobru 1995. godine, na najsvirepiji način ubijeno 1.644 vojnika i civila, a 120.000 Srba protjerano sa vjekovnih ognjišta. U masovnoj grobnici na pravoslavnom groblju u Mrkonjić Gradu pronađeno je 181 tijelo ubijenih Srba.
Ljilja Perić u jednom danu izgubila je oca, brata i strica. Posmrtne ostatke pronašla je u masovnoj grobnici nakon povratka u Mrkonjić Grad. Boli je kaže što za zločine još niko nije odgovarao.
- Ovdje na ratištu branili su svoje kuće i svi su ubijeni za jedan dan - kaže Perićeva.
Za 117 dana okupacije u mrkonjićkoj opštini pričinjena je materijalna šeta od 680 miloiona KM. Dok se za zločine u Mrkonjić Gradu ne procesuiraju odgovorni, opština ne može da podnese tužbu protiv Hrvatske za nadoknadu materijalne štete.
Načelnica opštine Mrkonjić Grad Divna Aničić apelovala je danas na odgovorne da procesuiraju zločine u Mrkonjić Gradu.
- Okupljamo se svake godine da odamo počast stradalim, da ne zaboravimo taj događaj i da podsjetimo one koji trebaju da procesuiraju zločine da to i urade, jer je sramotno da još niko nije odgovarao - istakla je Aničićeva.
Ministar rada i boračko invalidske zaštite Republike Srpske Milenko Savanović istakao je da je masovna grobnica u Mrkonjić gradu najveća u Srpskoj.
- Programski i planirano su ubijali ljude na najgori mogući način kao što su to činile ustaše 1941. i 1945. godine u logorima - rekao je Savanović i dodao da "najviše boli" što Haški tribunal i Tužilaštvo BiH nikoga nisu procesuirali za ova nedjela.
Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović poručio je da Tužilaštvo BiH mora konačno da procesuira odgovorne za zločine nad srpskim civilima u Krajini 1995 godine.
Hrvatska regularna vojska sa jedinicima takozvane Armije BiH i Hrvatskog vijeća odbrane napala je u septembru i oktobru 1995. godine 13 zapadnokrajiških opština sa većinskim srpskim stanovništvom - Ripač, Petrovac, Drvar, Grahovo, Glamoč, Ključ, Sanski Most, Mrkonjić Grad, Šipovo, Srbobran, Jajce, Kupres i Krupa na Uni.
Te opštine bile su u sastavu Republike Srpske i sa tog područja muslimansko-hrvatske snage ubile su 1.644 vojnika i civila, sa vjekovnih ognjišta protjerale 120.000 Srba, opljačkale pokretnu imovinu, a nepokretnu uništile i onesposobile.
Samo na području opštine Mrkonjić Grad uništeno je 1.608 kuća i 700 stanova, a ratna šteta je 680 miliona KM. Hrvatske i muslimanske snage za sobom su ostavile pustoš i masovne grobnice.
(RTRS-NSPM)