Time je okončan rat u BiH i uspostavljen njen ustavno-pravni poredak. Ovim sporazumom stvorena je državna zajednica BiH sastavljena od dva entiteta, Republike Srpske i Federacije BiH, koji su potpisnici svih aneksa kao ključnih dokumenata za provedbu i funkcionisanje države nastale međunarodnim ugovorom.
Dejtonski sporazum, nakon tronedjeljnih pregovora, parafirali su tadašnji predsjednici Srbije Slobodan Milošević, takozvane Republike BiH Alija Izetbegović i Hrvatske Franjo Tuđman.
Sporazum je parafiran u prisustvu tadašnjeg državnog sekretara SAD Vorena Kristofera, a osim njega glavni američki posrednici bili su Ričard Holbruk i general Vesli Klark.
Dejtonski mirovni sporazum dao je okvir po kome se može raditi u BiH i sa kojim se može politički i ekonomski napredovati ako postoji politička volja, rekao je predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Igor Radojičić.
"Ako je referentna tačka 2012. godina, onda se u BiH nije puno toga dogodilo u političkom smislu. Međutim, ako je referentna tačka 1996. godina, onda je napravljen ogroman napredak u političkom i ekonomskom smislu", rekao je Radojičić povodom osamnaest godina od parafiranja Dejtonskog mirovnog sporazuma.
On je ocijenio da je trenutna politička situacija u BiH, sa stalnim promjenama koalicija na nivou BiH, u Federaciji BiH, kantonima i opštinama, veoma turbulentna.
"Nema napretka na evropskim pitanjima, iako to nije sastavni dio Dejtonskog mirovnog sporazuma. To je neka druga faza koja je nastupila i dobro je da se iz one faze, koja je predstavljala primjenu tog sporazuma, došlo do evropske faze", dodao je Radojičić.
On je napomenuo da je u ovom trenutku teško procijeniti kakvim koracima će BiH ići ka članstvu u EU.
Predsjednik Vlade Republike Srpske Željka Cvijanović izjavila je Srni da je Dejtonski mirnovni sporazum suštinski kamen temeljac za Republiku Srpsku i kao takav će biti zadržan.
Povodom 18 godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, Cvijanovićeva je naglasila da se važnost ovog mirovnog sporazuma ogleda u činjenici da je obezbijedio kako verifikaciju postojanja Srpske na unutrašnjem planu, tako i verifikaciju pozicije Srpske na međunarodnom planu.
"U Republici Srpskoj ne postoji nikakva namjera, ni mogućnost da se ide na odmicanje od Dejtona. Dejtonski temelji i principi moraće da budu zadržani, jer ne vidim mogućnost da BiH opstane i uopšte funkcioniše ukoliko bi došlo do udaljavanja od dejtonske baze", rekla je Cvijanovićeva.
Prema njenim riječima, Republika Srpska je najbolji i jedini okvir u kojem njeni građani mogu da ostvaruju svoja prava.
"Dejtonski sporazum ima prioritetan značaj, ne samo što je omogućio postojanje i verifikaciju Srpske, već i zato što je uspostavio određeni sistem za djelovanje svih funkcija koje Republika Srpska treba da ima, prvenstveno imajući u vidu njene ustavne nadležnosti", naglasila je Cvijanovićeva.
Ona je podsjetila da je Republika Srpska cijeli niz godina bila izložena različitim atacima na svoje nadležnosti.
"To znači da su postojale tendencije da se mijenja Dejtonski sporazum, kroz različite projekte i reforme koje su trebale da mijenjaju unutrašnju strukturu i na drugačiji način urede odnose u BiH", smatra Cvijanovićeva.
Ona je izrazila zadovoljstvo što je u proteklih nekoliko godina učvršćena pozicija Republike Srpske, koja danas ima dosta prijatelja u svijetu, koji razumiju potrebu i opstanka i postojanja Srpske u ovom dijelu svijeta.
"Naše opredjeljenje jeste da dejtonski koncept treba da bude zadržan. Svi oni principi koje je Dejton uspostavio moraju da se odraze u životu, postojanju i funkcionisanju BiH, bez obzira kakve će reforme preduzimati, da li će se kretati prema EU ili raditi nešto drugo", poručila je premijer Srpske.
Ona kaže da bi određene ustavne promjene o kojima se razgovara trebalo da omoguće pripadnicima manjina da ravnopravno učestvuju na izborima, ali to i dalje ne znači da se odmičemo od temelja Dejtona.
Dejtonski sporazum zvanično je potpisan 14. decembra 1995. godine u Jelisejskoj palati u Parizu.
Dan uspostavljanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH - 21. novembar republički je praznik i neradni dan u Republici Srpskoj.
(MONDO/Srna, Foto: Fonet)