Uoči 28. godišnjice Dejtonskog mirovnog sporazuma iz Republike Srpske stižu brojni pozivi na očuvanje međunarodnog sporazuma koji je donio mir a Srpskoj, nastaloj znatno prije 9. januara 1992., međunarodnu potvrdu. Dejtonskim sporazumom koji je dogovoran od 1. do 21. novembra 1995. u američkom gradiću Dejton a 14. decembra iste godine potpisan u Parizu, stvorena je složena, državna zajednica sastavljena od dva entiteta: Republike Srpske i Federacije, te Brčko Distrikta i tri konstitutivna naroda.
Nepune tri decenije od nastanka Dejtonskog mirovnog sporazuma, Republika Srpska je jedina koja slavi datum parafiranja u Dejtonu i danas poštuje njegove tekovine. Međunarodni faktori koji su ga kreirali, Bošnjaci koji Dejtonu mogu zahvaliti dobitak teritorije, konstatno ga urušavaju preko nametnutih odluka i Ustavnog suda BiH.
– Dejtonski mirovni sporazum od 95-te naovamo ima različite faze, u jednoj fazi bio je faza mira pa faza reformi pa pokušaja približavanja EU a danas je faza pokušaja da se BiH obezbjedi puna suverenost, da se stranci isprate i da se Dejton odbrani od uzurpacija koje čini Kristijan Šmit. U tome je protekla prošla dejtonska godina a čini mi se da će i sljedeća, rekao je Ognjen Tadić, savjetnik predsjednika Republike Srpske.
Na Aranđelovdan 95-te bivši predsjednik Narodne skupštine Dragan Kalinić sa zebnjom je u najužem rukovodstvu Srpske iščekivao vijesti iz Dejtona. Bile su bolne, Srbi su ostali bez zapadnokrajiških i sarajevskih opština odbranjenih u ratu, izlaza na more, pitanje Brčkog bilo je neriješeno, Srpska presječena kod Goražda. Ipak rat je bio završen, a Republika Srpska međunarodno verifikovana sa brojnim nadležnostima u okviru redefinisane BiH – sjeća se Kalinić.
– Ubrzo nakon potpisivanja i tokom svih proteklih 28 godina uslijedila klizajuća revizija Dejtonskog sporazuma, oličena u aktivnosti brojnih opskurnih organizacija i likova delegiranih od antisrpski ostrašćenih zapadnih administracija. 4.58-Republika Srpska zna svoj put, ima ljudske i materijalne resurse da bude samoodrživa, a isto misle i inostrani prijatelji Srpske. Ako makar jedan od tri naroda ne želi ovu zemlju, onda se zna šta je njena sudbina – kaže Dragan Kalinić bivši predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske.
U Boračkoj organizaciji kažu da BiH ima šanse da opstane samo na principima Dejtonskog mirovnog sporazuma, pokušaji drugačijeg uređenja Srpsku vodi ka samostalnosti. Da je BiH jedino moguća kao “dejtonska” a u svakom drugom slučaju nemoguća država, stav je Organizacije starješina VRS. Iz Asocijacije Stvaralaoci Republike Srpske poručuju da je Dejtonski sporazum uništen do mjere da se postavlja pitanje da li i postoji.
– Sada se proba na sve načine da se uništi ono što je nekeda zaključeno i na čemu je temeljen mir u bivšoj BiH ali mi to prihvatiti ne možemo – istakao je Božidar Vučurević počasni predsjednik Asocijacije Stvaraoci Republike Srpske.
Podatak da se 21. novembar, dan kada je u vojnoj bazi Rajt-Peterson parafiran DMS, ne slavi kao praznik u Federaciji, govori o namjeri Bošnjaka da ga promijene kako bi Srpska nestala.
Za njih je to “luđačka košulja” tačnije smetnja za tzv. građansku Bosnu. Iz Srpske odgovaraju da je Dejton jedino i optimalno rješenje za BiH, njegovo rušenje Srpsku vodi samo jednim putem, izvan BiH.