Foto: Freepik, wirestock
Na Facebooku je 4. februara 2023. godine objavljen videosnimak u kome se iznose tvrdnje da se u vakcinama i određenoj hrani nalaze ćelije abortiranih fetusa. Video traje nešto više od deset minuta i svojevrsna je kompilacija različitih audio i videozapisa. Neimenovana osoba u videu na našem jeziku tvrdi da se ćelije fetusa nalaze u vakcinama i hrani, a zatim koristi različite video i audiozapise kako bi “dokazala” ove navode. Tako se na početku videa tvrdi:
Počećemo od toga da kažem da je činjenica da u vakcine stavljaju neke ćelije abortiranih fetusa, odnosno abortirane dece, abortiranih beba i nekoliko puta su priznali radnici u, tipa nekim bolnicama, možda ako nađem video gde sam gledao to postaviću.
U videu se koristi i audiozapis u kome neimenovana ženska osoba, čini se tokom intervjua, iznosi tvrdnje da i određeni prehrambeni proizvodi sadrže ćelije abortiranih fetusa. U titlovanom prevodu navodi se:
„Senomyx. Ukucajte to u pretragu i naćićete sve ove informacije. Veoma je uznemirujuće i slike i informacije. Ali još važnije nećete ovo jesti. Vidjećemo šta se tu krije. Postoji lista kompanija koje koriste ljudska tkiva abortiranih beba kao pojačivač aroma, u našim zalihama hrane. Pepsi je „provaljen“ za to? Pepsi je jedan od njih ali lista je mnogo duža“.
Šta konzumiranje tkiva fetus radi? Pojačava bes i bukvalno mena naš um iz korena dok postajemo kanibali.
Ista osoba zatim pominje i listu proizvoda koji navodno sadrže ove ćelije. Navedeni su Pepsi, energetska pića i proizvodi kompanije Nestle.
U videu je prikazano i gostovanje Abby Johnson, američke aktivistkinje protiv abortusa, u emisiji “Infowars”. Johnson u videu govori o navodnom ostvarivanju profita prodajom fetalnih tkiva i organa uopšte. U titlovanom prevodu navodi se:
Glavni cilj aborcija je profit. Napravite profit, od svake posete klijenata kao i od svakog telefonskog poziva. Jedini način da napraviš pare od trudne žene, jeste da joj prodaš aborciju. Napustila sam (posao) posle što sam svedočila uživo abortiranju deteta starog 13 nedelja monitorovano ultrazvukom. I videla sam da se dete bori i muči u utrobi, da pobegne medicinskim instrumentima. Rekla sam ranije da je “zetva” organa i tkiva veliki biznis. Ne pričamo samo o tkivu fetusa. Milionske kompanije, kompanije profitiraju prodajom i žetvom organa i odraslih osoba i donora. Ovo je simptom većeg problema a to je eksploatacija života. Žetva organa i tkiva fetusa . Razne različite grupe skupljaju ova tkiva i mi ne znamo šta rade s tim. Manipulisali bi (trudne žene) da će donacijom tkiva svog deteta sačuvati živote nekog drugome. Ali zapravo mi nismo imali pojma gdje ta tkiva idu i za šta se koriste.To nam NIKADA nije rečeno na klinici. Sve je stvar profita.
Video je na Facebooku podijeljen preko 400 puta, a objavljen je i na drugim profilima.
Kao izvor naveden je YouTube kanal Neznanje je gore od SMRTI. Na ovom nalogu video je objavljen u januaru 2019. godine.
Da li vakcine sadrže ćelije abortiranih fetusa?
Tvrdnja da vakcine sadrže ćelije abortiranih fetusa spada u jedan od najčešćih mitova na koji se često pozivaju protivnici/e vakcinacije. Radi se o pogrešnom predstavljanju činjenice da se prilikom proizvodnje određenih vakcina koriste ćelijske linije koje su dobijene od embrionalnih ćelija prije nekoliko desetljeća i od tada su više puta klonirane.
Biologinja Jelena Kalinić na stranici Vakcine (.ba) navodi da virus mora da bude u živoj ćeliji kako bi se “razmnožavao”, što znači da se mora uzgajati u kulturi ćelija. Budući da su neki virusi specifični samo za ljude, za potrebe pravljenja vakcina ti se virusi uzgajaju u kulturi ljudskih tkiva, odnosno ćelija.
Naučnici koriste humane ćelije koje se mogu dijeliti i onda od tih ćelija tkiva stvaraju posebne ćelijske linije, u kojima su sve ćelije genetički iste (klonovi). To je važno jer kada ne bi bile iste, onda bi rezultati istraživanja bili pogrešni i ne bi bili uvjerljivi. Kao da sortirate jabuke prema boji, veličini i obliku. U tkivu se nalazi puno različitih tipova ćelija, pa čak i isti tipovi ćelija imaju neke različite osobine. Uzgajanjem ćelijskih linija naučnici dobivaju uniformni materijal za istraživanja i eksperimente.
Dosta ćelijskih linija koje se danas koriste su uzgojene zaista iz ćelija nekoliko abortiranih fetusa ili od Henriette Lacks, Afroamerikanke koja je bolovala i umrla od raka grlića materice. Ćelije koje su dobijene od uzoraka njenog tkiva se zovu HeLa ćelije i dosta se koriste u istraživanjima, ali ne i u proizvodnji vakcina!
Jednu stvar je bitno naglasiti: niti jedan abortus nije izvršen za namjerom stvaranja ćelijskih linija i za istraživanje ili stvaranje vakcina.
Kalinić navodi da se ćelijske linije ne nalaze u vakcinama kao konačnim produktima, jer se materijal za vakcine mora pročistiti.
Moguće je jedino da postoje ostaci (reziduumi) DNK ovih ćelijskih linija, ali se oni nalaze tek u tragovima. Ipak, čak i ako je nešto u tragovima, ono mora biti navedeno na deklaraciji i u sastojcima.
Ona je za Raskrinkavanje ranije pojasnila i da se ćelijske linije dobijene iz fetalnog tkiva prije toliko mnogo godina više ne smatraju “fetalnim tkivom” niti potpadaju pod zakonske okvire vezane za politiku pobačaja i etičke rasprave, pa je netačno reći da se radi o “ćelijama fetusa”.
Netačne tvrdnje da vakcine sadrže ćelije fetusa posebno su na društvenim mrežama popularizovane nakon izbijanja infekcije Covid-19 i proizvodnje vakcina protiv ove bolesti. Brojne platforme za provjeru činjenica pisale su o tome da vakcine ne sadrže ćelije fetusa (link, link), među kojima je i Raskrinkavanje (link, link).
Da li se ćelije abortiranih fetusa nalaze u hrani?
Baš kao i tvrdnje o ćelijama fetusa u vakcinama, i tvrdnje o prisustvu ćelija fetusa u prehrambenim proizvodima stare su godinama. Iako više puta demantovane, one se iznova vraćaju. Kako i u slučaju vakcina, kreatori/ke ovih dezinformacija pronalaze inspiraciju u činjenici da su neke kompanije u prehrambenoj industriji koristile ćelijske linije koje potiču od tkiva fetusa za istraživanja i testiranja. Među njima je i kompanija Senomyx, koja se pominje u videu.
O manipulativnom predstavljanju činjenice da je ova kompanija koristila ćelijsku liniju HEK293 u istraživanju koje uključuje razvoj okusa za hranu nedavno je pisala agencija Associated Press. U analizi se navodi:
Brojni novinski izvještaji tokom godina pojašnjavaju da kompanija nije stavljala ćelije fetusa ni u jedan prehrambeni proizvod koji se daje potrošačima.
Senomyx je 2018. godine kupila švicarska kompanija Firmenich, koja nije odgovorila na e-mailom poslane upite za komentar. Ali kako je zvaničnik Senomyxa objasnio u intervjuu za Miami New Times 2011. godine, kompanija je koristila ćelijske linije u “suštinski robotskom sistemu kušanja” koji je izolovao receptore ljudskog ukusa u obliku proteina kako bi testirao kako reaguju na okuse. Ako bi protein pozitivno reagirao na okus, kompanija bi prešla na dalja ispitivanja okusa.
Profesor emeritus Frank Graham, koji je razvio ćelijsku liniju HEK-293 sedamdesetih godina prošlog vijeka, rekao je za AP da su ove ćelijske linije korištene za testiranje različitih svojstava jedinjenja koja su se upotrebljavala kao pojačivači okusa, ali da nisu dio pića ili druge hrane. Iz američke Agencije za hranu i lijekove (FDA) za ovaj su medij rekli da nisu upoznati s tim da se tkivo pobačenih fetusa koristi u nekom prehrambenom proizvodu.
“Ne postoje uslovi pod kojima bi FDA smatrala ljudsko fetalno tkivo sigurnim ili legalnim za ljudsku ili životinjsku ishranu”, navodi se u izjavi. Agencija je dodala da, budući da nije upoznata ni sa jednim primjerom da se to ikada dogodilo, nikada nije preduzela mjere protiv takvog prekršaja.
O netačnim tvrdnjama da određeni prehrambeni proizvodi sadrže ćelije fetusa pisao je i Reuters. Ovaj medij prenosi izjavu portparolke Firmenicha Andree Duartee da proizvodi Firmenicha i Senomyxa nikada nisu sadržavali bilo kakve ljudske ćelije ili materijal. Reuters je kontaktirao PepsiCo i Nestle, kompanije za koje se u videu tvrdi da njihovi proizvodi sadrže ćelije fetusa.
Portparol Nestlea je putem e-maila rekao da je Firmenich snabdjevač Nestlea, ali da Nestle ne koristi nikakvu aromu napravljenu korištenjem HEK ćelija niti koristi HEK ćelije u svom istraživanju.
Andrea Foote, portparolka PepsiCoa, rekla je: “PepsiCo je prethodno bio partner sa Senomyxom na istraživanju zaslađivača, ali saradnja je završena i mi ne koristimo nikakve Senomyxove sastojke u našim proizvodima. PepsiCo apsolutno ne provodi niti finansira istraživanja koja koriste bilo kakvo ljudsko tkivo ili ćelijske linije izvedene iz embrija ili fetusa.”
Video koji se dijeli na društvenim mrežama sadrži i segment u kome Abby Johnson, američka aktivistkinja protiv prava na abortus, u emisiji “Infowars” govori o ostvarivanju profita od donacija i prodaje tkiva fetusa i organa uopšte. Iako to nije navedeno u titlovanom prevodu, ona u snimku pominje organizaciju Planned Parenthood.
Johnson je bivša zaposlenica Planned Parenthooda, američke neprofitne organizacija koja pruža usluge seksualne i reproduktivne zdravstvene zaštite i seksualnog obrazovanja širom Sjedinjenih Američkih Država, ali i svijeta. Organizacija u SAD-u vodi desetine zdravstvenih centara u kojima se pruža i uslugu abortusa.
Johnson je organizaciju napustila 2009. godine, kada je, kako tvrdi, svjedočila abortusu ploda starog 13 sedmica. Ove njene tvrdnje osporili su pojedini mediji ističući da u evidenciji nema podataka o pacijentkinji koju Johnson opisuje.
Planned Parenthood je 2015. tužen za ostvarivanje profita od prodaje fetusa. Tada su objavljeni tajno snimani razgovori zaposlenika ove organizacije i aktivista protiv prava na abortus iz organizacije Centar za medicinski napredak koji su se lažno predstavljali kao službenici biotehnološke firme koja želi kupiti fetalno tkivo za istraživanje. Budući da zaposlenici Planned Parenthooda pominju novčane naknade za ustupanje fetusa, snimak je predstavljen kao dokaz prodaje (pominju se naknade do 100 dolara). Planned Parenthood je tada rekao da te naknade pokrivaju troškove transporta i da nije riječ o profitu. Povodom snimaka vođena je istraga u više saveznih država, čiji je zaključak bio da organizacija nije profitirala od ovih aktivnosti.
Politifact se tvrdnjama da su neki ogranci Planned Parenthooda prodavali fetalna tkiva bavio u analizi iz 2016. godine. Ova platforma navodi da savezni zakon u SAD-u zabranjuje organizacijama koje vrše abortuse da zarade na prodaji fetalnog tkiva, ali im je dozvoljeno da primaju “razumnu naknadu povezanu sa transportom, implantacijom, obradom, čuvanjem, kontrolom kvaliteta ili skladištenjem ljudskog fetalnog tkiva”.
Kako se navodi na stranici Planned Parenthooda, organizacija je u oktobru 2015. godine promijenila politiku doniranja fetalnog tkiva, pa zdravstveni centri koji učestvuju u donacijama ne prihvataju naknadu troškova u vezi s donacijom tkiva.
Planned Parenthood je tužio Centar za medicinski napredak čiji su aktivisti snimali razgovore sa zaposlenicima organizacije. Sud je odlučio da Centar mora platiti preko dva miliona dolara odštete.
Ćelijske linije dobijene od embrionalnih ćelija prije više desetina godina, i od tada više puta klonirane, koriste se prilikom proizvodnje određenih vakcina, ali ih vakcine ne sadrže, baš kao što ih ne sadrže ni prehrambeni proizvodi. Stoga tvrdnje da se ćelije fetusa nalaze u vakcinama i hrani, objavljene na YouTube kanalu Neznanje je gore od SMRTI, ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Ostala pojavljivanja ovih tvrdnji dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
Tvrdnja da su organizacije za reproduktivno zdravlje žena, kao što je Planned Parenthood, paravan za trgovinu fetalnim tkivom dobija ocjenu teorija zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)