Foto: gpointstudio/Freepik
Na portalu Bilje i Zdravlje 12.2.2012. godine objavljen je članak opremljen naslovom “Peru, mirišu i truju”. U članku se navodi da su hemijska sredstva koja se koriste svakodnevno u održavanju lične higijene i higijene prostora odgovorna za niz stanja kao što su ekcemi i alergije. Sagovornik u članku je Branimir Nestorović, ljekar iz Srbije, koji navodi da se vjeruje kako antiperspiranti i dezodoransi uzrokuju karcinom dojke jer sadrže aluminij.
* DEZODORANSKI I STIKOVI PROTIV ZNOJENJA (ANTIPERSPIRANTI) sadrže aluminijum. Veruje se da su oni direktni uzročnici raka dojke, jer više od 50 odsto ovih karcinoma nastaje ispod same pazušne jame, gde se nanosi dezodorans, a oko šest odsto su na drugom kraju dojke. Aluminijum zatvara izvodne kanale znojnih žlezda i sprečava znojenje, jer koža apsorbuje deo aluminijuma koji je veoma otrovan, kancerogen i uzrokuje oštećenja mozga.
Članak je u ovom obliku objavljen na portalu Ordinacija 2021. godine. Potom je na portalu Alo 18.7.2021. godine objavljen članak s istim tvrdnjama, uz neznatne izmjene. Nestorovićevoj izjavi o dezodoransima dodat je i poziv čitateljima/kama da “odmah bace” taj proizvod.
Portali Recepti za sve, Novi centar i Domaćica prenijeli su članak te godine, a potom su 2022. godine članci s tvrdnjama da dezodoransi uzrokuju rak dojke i da više od 50% tih karcinoma nastaje na mjestu gdje se nanosi dezodorans objavljeni na stranicama Medicina i priroda, Prirodna medicina, Novi portal, Moj magazin, Portal novosti, Zdravi savjeti, Moje zdravlje i Lekovi portal. Članak je objavljen i u junu 2023. godine na stranici Zdravlje priroda.
Je li aluminij u antiperspirantima uzročnik karcinoma?
Tvrdnju da aluminij iz antiperspiranata uzrokuje karcinom dojke analizirao je naš partnerski portal Istinomer iz Srbije. U analizi objavljenoj 24.7.2021. godine Istinomer je ocijenio tvrdnje koje je plasirao doktor Nestorović kao netačne. Kako piše Istinomer, navodi da antiperspiranti i dezodoransi koji sadrže aluminij uzrokuju karcinom jedan su od najstarijih medicinskih mitova.
Suprotno mitu, dostupna istraživanja na ovu temu pokazuju da nije pronađena veza između upotrebe tih kozmetičkih preparata i karcinoma. Istinomer navodi pet različitih naučnih studija koje su pokazale da takve uzročno-posljedične veze nema.
Studija iz 2002. godine sprovedena je s 813 žene s dijagnostifikovanim rakom dojke i njih 793 bez te dijganoze. Rezultat studije nije pokazao vezu između povećanog rizika od raka dojke i upotrebe antiperspiranta. Dodatan rizik nije, kako se u studiji navodi, ni korišćenje brijača pre nanošenja dezodoransa ili antiperspiranta. (...).„Upotreba antiperspiranata nije povezana sa rizikom od raka dojke, dok je utvrđeno da su porodična istorija i upotreba oralnih kontraceptiva povezani“, zaključuje se u studiji iz 2006. godine. Poslednje objavljeni pregled naučnih dokaza na tu temu objavljen je 2016. godine. Iako su samo dve studije bilo dovoljno kvalitetne da budu uvrštene u taj pregled — veza između upotrebe antiperspiranta i dezodoransa i rizika od oboljevanja od raka dojke i ovog puta je naučno odbačena.(...) Studija koja se bavila upravo pitanjem apsorpcije aluminijum-hlorohidrata nanešenog na pazuhe, zabeležila je zanemarljivo mali procenat (0,012%) unosa tih soli u organizam.
Da bi hemikalija prouzrokovala rak, neophodno je da se izuzetno velike doze unose u organizam. Neznatni procenat soli aluminijuma iz kozmetničkih proizvoda ne izaziva malignitet tkiva dojke.
Posmatrana je i količina aluminijuma u malignom tkivu dojke. Studija iz 2013. nije otkrila stvarnu razliku u koncentraciji aluminijuma između rakom pogođenog i zdravog tkiva.
Kada je riječ o tvrdnji da više od 50% karcinoma dojke nastaje na mjestu gdje se nanosi dezodorans, Istinomer u analizi navodi da broj karcinoma nastalih upravo na tom području nije ni zabilježen.
U članku dr Nestorovića i objavama na društvenim mrežama, navodi se i da je polovina karcinoma dojke zabeležena ispod pazušne jame. Istina je da se oko 50 odsto svih karcinoma dojke razvije najpre u gornjem spoljnom kvadrantu dojke. Broj karcinoma dojke nastalih u pazušnoj jami, odnosno mestu nanošenja antiperspiranta, nije ni zabeležen. Do sada nisu pronađeni dokazi koji ukazuju na to da je mesto karcinoma u dojci povezano sa upotrebom antiperspiranta i brijanjem ispod pazuha.
Raskrinkavanje je u analizi objavljenoj 19.1.2020. godine provjeravalo tačnost navoda da je Švajcarska uvela zabranu dezodoransa koji sadrže aluminijsku so. Uz te navode, tvrdilo se i da je istraživanje pokazalo da većina antiperspiranata i dezodoranasa sadrži aluminij koji izaziva rak. U pitanju su sasvim netačni navodi. Švajcarska nikad nije uvela takvu zabranu iako je postojala inicijativa da se ona uvede. Istraživanje koje je korišteno kao navodni dokaz tvrdnje o vezi aluminijske soli i karcinoma dojke pokazalo je da “ne postoje dokazi da aluminij promoviše stvaranje tumora u uzgojenim ćelijama mliječnih žlijezda”.
Detaljnije čitajte u analizi na linku ispod.
Švajcarska nije uvela zabranu dezodoransa
Iz Naučnog odbora Evropske komisije za sigurnost potrošača (eng. Scientific Committee on Consumer Safety, SCCS) naveli su da je 2014. godine od njih zatraženo da preispitaju sigurnost kozmetičkih proizvoda s aluminijem.
Kako se navodi u saopštenju ovog odbora sa sastanka održanog u martu 2020. godine, u svjetlu novih prikupljenih dokaza, izloženost aluminiju kroz upotrebu kozmetičkih preparata ne utiče značajno na sistemsko opterećenje organizma.
SCCS smatra da sistemska izloženost aluminiju kroz svakodnevnu primjenu kozmetičkih proizvoda ne doprinosi značajno sistemskom opterećenju organizma aluminijem iz drugih izvora. Do izloženosti aluminiju može doći i iz drugih izvora osim kozmetičkih proizvoda, a glavni izvor aluminija u populaciji jeste prehrana. Ova procjena nije uzela u obzir dnevni unos aluminija hranom.
Ko je Branimir Nestorović?
Doktor Nestorović je specijalista pedijatrije sa subspecijalizacijom iz pulmologije i alergologije. Prije penzionisanja radio je kao redovni profesor na Medicinskom fakultetu u Beogradu. Bivši je član Kriznog štaba za borbu protiv koronavirusa, koji je bila oformila Vlada Srbije. Nestorović je i ranije iznosio neutemeljene tvrdnje: od predviđanja da će novi virus SARS-CoV-2 biti “najsmješniji virus na svijetu”, preko tvrdnji da će “koronu spržiti sunce” do toga da se koronavirus može izliječiti različitim medikamentima (od hidroksiklorokina do kombinacije ivermektina, doksiciklina, cinka i vitamina D3). Nestorović je takođe izjavio da je paracetamol stavljen na listu kancerogenih supstanci. O tome ko su naučni autoriteti poput Nestorovića koji su plasirali netačne tvrdnje o Covid-19, ili to i dalje čine, detaljnije čitajte u analizi iz oktobra 2021. godine na linku ovdje.
Tvrdnju da su antiperspiranti s aluminijem “direktni uzročnici” raka dojke, objavljenu na portalu Bilje i Zdravlje, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Dostupna naučna istraživanja pokazuju da ne postoji povezanost između upotrebe dezodoransa i antiperspiranata s aluminijem i nastanka karcinoma dojke. Istu ocjenu dajemo i tvrdnji da više od 50% karcinoma dojke nastaje na mjestu gdje se nanosi dezodorans, budući da ni za nju ne postoje nikakvi dokazi. Ovim tvrdnjama dajemo i ocjenu pseudonauka.
Sve kasnije objave ovih tvrdnji ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti i pseudonauku.
Napomena:
8.9.2023: Članci portala Zdravlje priroda, Lekovi portal, Moje zdravlje, Zdravi savjeti, Portal novosti, Moj-magazin, Novi portal, Prirodna medicina, Medicina i priroda, Domaćica, Ordinacija, Novi centar, Recepti za sve i Alo koji su ocijenjeni u ovoj analizi naknadno su povezani sa analizom zbog tehničkih razloga.
14.12.2023. godine redakcija portala Alo dostavila nam je izmijenjenju verziju prvobitno objavljenog članka koji je ocijenjen i kao ispravljeno budući da je dopunjen u skladu sa tačnim navodima.
(Raskrinkavanje.ba)