Fotografije bosanskih izbjeglica kao oprema za članke o “Oluji”

Foto: Raskrinkavanje.ba

U Prijedoru je 4.8.2023. godine održan skup na kojem je obilježena godišnjica stradanja srpskog stanovništva u akciji “Oluja”, koju je 1995. godine izvela hrvatska vojska. Za vrijeme obilježavanja, na kojem su govorili/e zvaničnici/e Srbije i Republike Srpske, na ekranu je prikazana fotografija Bošnjakinje koju su srpske snage 1995. godine protjerale iz Žepe u istočnoj Bosni. Nakon burne reakcije javnosti, odgovornost za njeno prikazivanje na obilježavanju u Prijedoru preuzela je beogradska agencija koja je pripremala videomaterijal, uz tvrdnju da je riječ o grešci. 

Korisnici/e društvene mreže X (ranije Twitter) su, pak, ubrzo primijetili/e da nije riječ o izolovanom incidentu, već da su se fotografije nastale na drugim mjestima i u drugim periodima više puta predstavljale kao nastale za vrijeme akcije “Oluja”. 

Fotografije bošnjačkih izbjeglica

Portal Telegraf je 4.8.2019. godine objavio članak povodom godišnjice početka “Oluje”. Kao ilustracija članka upotrijebljen je kolaž fotografija koje navodno prikazuju stradanje civila srpske nacionalnosti u Hrvatskoj.

Ipak, fotografija koja prikazuje uplakanog dječaka u plavoj majici nastala je negdje drugo.

Fotografiju je u augustu 1992. godine snimio fotograf Pascal Le Segretain i prikazuje “bosanske izbjeglice”. 

Ova fotografija već se godinama u medijima predstavlja kao nastala za vrijeme “Oluje” i korištena je kao ilustracija u nekoliko članka o progonu srpskog civilnog stanovništva za vrijeme ove operacije (1, 2, 3, 4).

Beogradska redakcija ruskog državnog medija Sputnik 4. augusta ove godine objavila je članak o godišnjici “Oluje” i stradanju srpskog stanovništva. Članak, su, pak, ilustrovali fotografijom koja to ne prikazuje.

Fotografija jeste nastala u augustu 1995. godine, ali ne u Hrvatskoj, već u srebreničkoj enklavi. Prikazuje bošnjačke izbjeglice kako ulaze na autobus koji ih treba transportovati do Tuzle. 

Sputnik je u svom članku naveo AP kao izvor fotografije. Iako na web stranici AP-a jasno piše gdje i kada je fotografija nastala, Sputnik je ovu fotografiju više puta koristio kao ilustraciju u člancima o “Oluji”. (1, 2, 3, 4, 5). Fotografija je u iste svrhe korištena i na drugim portalima, gotovo uvijek uz navođenje AP-a kao izvora (1, 2, 3).

Mediji su članke o “Oluji” proteklih godina ilustrovali i fotografijama nastalim za vrijeme drugih vojnih operacija u Hrvatskoj, poput operacije “Bljesak”, koja je započela 1.5.1995. godine (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7).

Shodno činjenicama, ilustrovanje članaka o “Oluji” fotografijama izbjeglica i prognanih iz Bosne i Hercegovine, bez napomene da se ne radi o fotografijama koje su nastale za vrijeme ove operacije 1995. godine, ocjenjujemo kao manipulisanje činjenicama.

(Raskrinkavanje.ba)