Foto: freepik, superzoom
Na portalu Nulta tačka, 26. februara 2024. objavljen je članak opremljen naslovom:
Epidemija denga groznice pogađa Brazil nakon što je Bil Gejts pustio GMO komarce
U članku se navodi da je u prvih pet nedelja ove godine prijavljeno preko 364.000 slučajeva denga groznice u Brazilu, što navodno predstavlja povećanje od 400 odsto u odnosu na isti period 2023. Iako ne sadrži eksplicitne tvrdnje, naslovom, ali i pojedinim dijelovima teksta, insinuira se da su uzrok genetski modifikovani komarci koje je “pustio Bill Gates”. Ovi komarci su jedna od mjera iskorjenjivanja denga groznice.
Denga groznica se širi Brazilom 2024. godine nakon puštanja miliona genetski modifikovanih komaraca Bila Gejtsa.
(...)
Svetski program za komarce UN-a objavio je 2023. plan za oslobađanje milijardi komaraca sa uređenim genomom u Brazilu u periodu od 10 godina u pokušaju da se iskoreni denga groznica u zemlji.
„Brazilski zdravstveni zvaničnici u pet gradova puštaju oblake laboratorijski uzgojenih komaraca Aedes aegipti zaraženih bakterijom Volbachia, što sprečava prenošenje virusa denga na ljude“, izvestio je Harvard Public Health u avgustu 2023.
„Zemlja će biti prva koja će pokrenuti nacionalni program za oslobađanje komaraca modifikovanih iz Volbahije, za koje se očekuje da će zaštititi do 70 miliona ljudi od denga groznice u narednih 10 godina. I gradi fabriku za povećanje proizvodnje komaraca: od 2024. fabrika će masovno proizvoditi pet milijardi komaraca godišnje.
Sada, godinu dana nakon početka inicijative protiv komaraca, broj slučajeva denga groznice je naglo povećan, a nije opao.
Takođe se implicira da je u pitanju plan da kompanije koje proizvode vakcinu protiv denga groznice profitiraju. Plan se povezuje sa Billom Gatesom, budući da se naglašava da je njegova fondacija navodno grantom pomogla projekat puštanja GM komaraca, ali i kompanijom koja je proizvela vakcine.
Značajno je da je Svetski program protiv komaraca dobio grant od 50 miliona dolara od Fondacije Bill & Melinda Gates.
Fondacija Bila i Melinde Gejts takođe finansira istraživanje vakcine protiv denga groznice.
Brazilska vlada je kupila preko 5 miliona doza vakcine protiv denga groznice Kdenga, koju je proizveo japanski proizvođač lekova Takeda, koja je takođe dobila milione dolara u grantovima od Fondacije Bill & Melinda Gates.
Drugim rečima, novac Fondacije Bila Gejtsa uključen je u sve strane situacije, od komaraca sa uređenim genima — koji je očigledno pogoršao krizu denga groznice — do profita kompanija koje pružaju vakcinu protiv denga groznice traženu u Brazilu.
U kom cilju?
Slične insinuacije pronašli smo i u članku portala Epoha, koji je objavljen tri dana kasnije. I u ovom se članku navodi da su brazilske vlasti pustile komarce zaražene bakterijom Wolbachia u pet gradova, ali se pominje i da je GM komarce pustila biotehnološka firma Oxitec, koja je navodno dobila milijarde od Fondacije “Gates”. Kao i u članku Nulte tačke, puštanje ovih komaraca indirektno se povezuje sa porastom broja slučajeva denga groznice. I ovdje se insinuira postojanje plana da kompanije koje proizvode vakcinu protiv denga groznice profitiraju.
U članku portala Epoha se kao uzrok porasta broja slučajeva denga groznice pominju i klimatske promjene, ali se ovo objašnjenje dovodi u pitanje.
Implikacije da je za širenje denga groznice u Brazilu odgovorno puštanje GM komaraca pronašli smo i na društvenim mrežama (1, 2).
Porast broja slučajeva denga groznice i mogući uzroci
Denga groznica je tropska bolest uzrokovana virusom dengue, navodi se na stranici Zavoda za javno zdravstvo Dubrovačko-neretvanske županije. Ovaj izvor navodi da postoje četiri soja virusa, a prebolijevanje stvara doživotni imunitet samo za soj koji je uzrokovao infekciju, dok pogoršava kliničku sliku u slučaju infekcije drugim sojem. Prenosioci denga groznice uglavnom su komarci iz roda Aedes aegypti i Aedes albopictus (tigrasti komarac). Ubodom komarca “putem krvi, odnosno žlijezdom slinovnicom, bolest se prenosi među ljudima”. Bolest je često asimptomatska, a uobičajeni simptomi uključuju groznicu, glavobolju, bolove u mišićima i zglobovima i osip. Ovoj izvor navodi da se “u tropskim krajevima kod manjeg broja ljudi (pogotovo djece) može razviti teška hemoragijska vrućica ili denga sindrom šoka, koji može biti smrtonosan”.
Kako prenosi Radio Slobodna Evropa u članku iz decembra 2023. godine pozivajući se na Svjetsku zdravstvenu organizaciju (SZO), broj ljudi zaraženih denga groznicom povećan je deset puta u posljednjih dvadeset godina. Nekoliko je faktora koji utiču na ovaj rast. Među njima su klimatske promjene i povećana populacija komaraca.
Članak portala Nulta tačka prevod je teksta koji je 26. februara objavio The People's Voice, stranica odranije poznata po širenju dezinformacija i teorija zavjere (1, 2, 3). The People's Voice je u svom članku kombinovao dijelove tekstova koje su objavljivali drugi mediji.
Brazil se ove godine suočava sa velikim brojem slučajeva denga groznice. Brojke koje se pominju u analiziranim člancima i objavama preuzete su iz članka koji je objavio The Guardian 7. februara. Cifra od 364.000 slučajeva odnosi se na prvih pet nedelja 2024. godine i ona je, prema The Guardianu, veća za četiri puta u odnosu na isti period prošle godine. Podaci o broju kupljenih vakcina takođe su preuzeti iz ovog članka. Guardian nigdje u članku ne pominje da je uzrok povećanja broja slučajeva denga groznice puštanje GM komaraca. Naprotiv, u članku se daje drugo objašnjenje.
Generalni direktor Svjetske zdravstvene organizacije Tedros Adhanom, koji je u srijedu posjetio Brasiliju, rekao je da je ovu epidemiju denga groznice potaknuo fenomen El Niño, koji je donio povećanu količinu padavina u Brazilu.
“Ova trenutna epidemija denga groznice dio je velikog globalnog porasta denga groznice sa preko 500 miliona slučajeva i više od 5.000 smrtnih slučajeva prijavljenih prošle godine u 80 zemalja u svim regijama svijeta osim Evrope", rekao je na javnom događaju.
Kako se navodi na stranici Hrvatske enciklopedije, El Niño je prirodni fenomen “koji donosi vlažno i kišovito vrijeme te poplave u inače suhim područjima Južne Amerike, te sušno razdoblje u području Indonezije”.
The New York Times je u članku od 10. februara, u kome se govori o porastu slučajeva denga groznice u Brazilu, prenio izjavu brazilskog ministra zdravlja, koji takođe kao uzrok navodi vremenske prilike.
Brazil je trebao imati lošu godinu kad je riječ o denga groznici – broj slučajeva virusa obično raste i pada u četverogodišnjem ciklusu, ali stručnjaci kažu da su brojni faktori, uključujući El Niño i klimatske promjene, značajno pojačali problem ove godine.
“Rekordne vrućine u zemlji i iznadprosječna količina padavina prošle godine, čak i prije ljeta, povećali su broj mjesta za razmnožavanje komaraca u Brazilu, čak i u regijama u kojima je bilo malo slučajeva bolesti”, rekla je brazilska ministrica zdravstva Nísia Trindade.
Broj slučajeva denga groznice u Brazilu nastavio je rasti, pa je tako za prvih osam nedjelja dostigao milion. Veći broj slučajeva bilježe i druge latinoameričke zemlje.
GM komarci i denga groznica
Dakle, neosporno je da se u Brazilu bilježi rast broja slučajeva denga groznice, no za to nisu krivi GM komarci, koji se inače koriste kao sredstvo za sprečavanje izbijanja bolesti. Kao što smo naveli, komarci Aedes aegypti šire viruse, uključujući denge, ziku i čikungunju. Ovi komarci se mogu genetski modifikovati i koristiti za kontrolu populacije Ae. aegypti komarca u naseljenim područjima, navodi se na stranici američkih Centara za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC). Ovaj izvor navodi da GM komarci, koji se masovno proizvode u laboratoriji, imaju samoograničavajući gen koji sprečava preživljavanje ženskih potomaka do odrasle dobi. Samo ženke komaraca ubadaju.
GM komarci proizvedeni u laboratoriji polažu jaja. Ova jaja nose samoograničavajuće i fluorescentne markerske gene. Jaja GM komaraca koja nose samoograničavajući gen ispuštaju se u neko područje. Nakon što se izlegu i razviju do odrasle dobi, dostupni su za parenje s divljim ženkama. Geni se prenose na potomstvo.
Ženski potomci umiru prije nego što postanu odrasli. Očekivani rezultat je da se broj Ae. aegypti komaraca na tom području smanjuje.
Ovaj izvor navodi da su GM komarci uspješno korišteni u dijelovima Brazila, Kajmanskih Otoka, Paname i Indije, te da je od 2019. godine pušteno preko jednu milijardu ovih komaraca. CDC navodi da “kada se GM komarci prestanu puštati u neko područje, populacija Ae. aegypti komaraca se polako vraća na ‘normalne nivoe’”.
Kao vid borbe protiv denga groznice u Brazilu, zaista se koristi i puštanje GM komaraca, i to onih britanske biotehnološke firme Oxitec. Joshua Van Raalte, portparol Oxiteca, rekao je za AFP Fact Check da su komarci pušteni u Brazilu samo mužjaci, koji ne ujedaju ljude, tako da je “širenje bilo koje bolesti naučno nemoguće”. On je rekao i da je, s druge strane, “naučno dokazano da ova tehnologija suzbija populaciju ženki komaraca Aedes aegypti (komarca koji prenose denga groznicu) za više od 90 posto."
Kako se navodi u analizi ove platforme, Oxitec, koji razvija i oslobađa genetski modifikovane komarce Aedes aegypti za borbu protiv denge, ali i drugih bolesti širom svijeta, dobijao je sredstava od Fondacije “Bill i Melinda Gates” za borbu protiv malarije. Portparol Fondacije je za AFP Fact Check rekao da Fondacija “ne finansira nijedan posao Oxiteca koji uključuje puštanje komaraca Aedes aegypti u Brazilu."
U člancima portala Epoha i Nulta tačka pominje se puštanje GM komarca zaraženih bakterijom Wolbachia u pet gradova Brazila u okviru Svjetskog programa protiv komaraca. Kako je navedeno na stranici programa, riječ je o “neprofitnoj grupi kompanija u vlasništvu Univerziteta Monash koja radi na zaštiti globalne zajednice od bolesti koje prenose komarci”.
Stručnjak za mikrobne i zarazne bolesti, profesor Albert Ko iz Škole javnog zdravlja Univerziteta Yale rekao je za AFP Fact Check da se u ovom slučaju uopšte ne radi o GM komarcima. Ovo se, između ostalog, navodi i na stranici programa, gdje je objašnjeno da bakterija Wolbachia sprečava rast virusa poput denge u tijelima komaraca Aedes aegypti, pa Wolbachia komarci imaju smanjenu sposobnost prenosa virusa na ljude. O detaljima sprovođenja ovog programa u Brazilu čitajte ovdje. Na stranici Svjetskog programa protiv komaraca navedeno je da se program u Brazilu sprovodi uz pomoć Fondacije “Bill i Melinda Gates”.
Dakle, u Brazilu se zaista bilježi rast broja slučajeva denga groznice. On je, kako kaže struka, povezan sa vremenskim prilikama i klimatskim promjenama i do njega nije došlo zbog puštanja “GM komaraca Billa Gatesa”, što se implicira člancima i objavama. Ovakve insinuacije, stoga, dobijaju ocjenu manipulisanje činjenicama.
Članci i objave u kojima se insinuira postojanje skrivenog plana da se puštanjem komaraca širi bolest kako bi se prodavale vakcine, u koji je uključen Bill Gates, dobijaju ocjenu teorija zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)