Večernje novosti su 23. i 24. decembra objavile članke o navodnom materijalu “Švajcarske federalne obaveštajne službe” koji, prema tvrdnjama ovog lista, osporava “zvanične verzije o okolnostima pod kojima se odvijao rat u bivšoj Jugoslaviji”. Večernje novosti su navele da je ove “obaveštajne podatke“ objavio portal Swiss Propaganda Research, koji se pozvao na tajni izvještaj švicarske Federalne obaveštajne službe.
Prvi članak objavljen je pod naslovom “Al Kaida je stvorena da uništi Ruse i Srbe, prevare na Markalama i u Siriji potpuno identične: Novi izveštaj švajcarskih obaveštajaca o devedesetim”, a drugi je naslovljen “Probija se istina o Markalama: Izveštaj švajcarskih obaveštajaca potvrđuje da su brojni događaji tokom rata u SFRJ bili izrežirani”.
Analizu ovih članaka ubrzo je objavio naš partnerski portal Raskrikavanje, koji je pokazao da je tvrdnja o “izvještajima” i “obavještajnim podacima” iz Švicarske potpuno netačna (zaključke analize prenijeli smo prije nekoliko dana i dostupni su na ovom linku). Portal čiji je tekst proglašen “materijalima obavještajne službe” je demantovao da je u svom tekstu objavio bilo kakve obavještajne “podatke” ili “dokumente”. Činjenica da je riječ samo o kompilaciji raznih već postojećih tvrdnji spojenih u jedan tekst, na prvi pogled je vidljiva svakome ko ga pročita. Riječ je o još jednoj među hiljadama anonimnih stranica koje objavljuju teorije zavjera i čiji se tekst o “propagandnom ratu u Jugoslaviji” ni po čemu ne razlikuje od bezbrojnih sličnih traktata.
Sputnik je, istog dana kada su Večernje novosti objavile prvu dezinformaciju o “švicarskim obavještajnim dokumentima”, istu ponovio i proširio komentarima sagovornika koji su je, baš kao i autorka teksta, bez ikakve provjere tretirali kao činjenicu. Primjere sličnih postupaka nalazili smo i ranije na ovom portalu - o jednom takvom slučaju smo pisali i u analizi “Denzel Washington nije rekao da je Donald Trump "spasio SAD od policijske države i rata sa Rusijom".
Na Zapadu nešto novo: CIA doturila Švajcarcima istine o ratu u Jugoslaviji?
Švajcarska obaveštajna federalna služba objavila je dokument u kom navodi da su SAD u ratu u bivšoj Jugoslaviji koristile iste paravojne snage uz pomoć kojih su prethodno ratovale protiv SSSR-a u Avganistanu, a koje će kasnije poneti ime Al Kaide. Podatke koji bacaju novo svetlo sa Zapada na ulogu Srba u ratu mogla je Švajcarcima da doturi CIA.
Tvrdnju da su nepostojeći “podaci” dostavljeni od strane CIA iznio je Anđelko Kozomara, čest sagovornik i komentator u Sputnikovim “analizama”:
„Neka od velikih obaveštajnih službi, pretpostavljam da se radi o CIA, dala je te podatke Švajcarskoj da ona to objavi kao svoje“, rekao je on u razgovoru za Sputnjik.
Kozomara smatra da je u obaveštajnom smislu Švajcarska uvek bila drugorazredna zemlja, ali su je koristile druge velike, moćne obaveštajne službe.
Dodaje, međutim, da to nije zapravo novo, nego da je od početka bilo jasno da je reč o podvalama i na Markalama i u Srebrenici, i drugim velikim zločinima koje su navodno počinili Srbi.
Na pitanje otkud to da baš sada budu objavljeni ovakvi materijali, Kozomara kaže da su dva razloga za to.
„Jedan od razloga je to što su neki od najozloglašenijih ratnika vraćeni sa sirijskog ratišta u BiH, i po izlasku iz zatvora oni će zaista predstavljati ogromnu opasnost, posebno za RS“, navodi Kozomara.
Drugi razlog je, smatra on, verovatno snažan uticaj lobističkih grupa Srbije i RS koje utiču na otklanjanje mnogih nedoumica oko rata u BiH.
„Ugled Srbije u svetu sve više raste i ona ima snažan uticaj na neke međunarodne faktore da oni počnu da govore jezikom istine, jezikom argumenata o onome što se ovde događalo“, kaže analitičar.
Sputnik je u svom članku imao još jednog sagovornika, Željka Budimira, koji je predstavljen kao “stručnjak za međunarodne odnose s Fakulteta političkih nauka u Banjaluci”. Budimir se takođe osvrnuo na razloge zbog kojih je švicarska obavještajna služba navodno “pustila obavještajne dokumente”:
Stručnjak za međunarodne odnose s Fakulteta političkih nauka u Banjaluci Željko Budimir kaže za Sputnjik da je možda razlog što se to sada dešava to što se poredak sveta menja.
„Više nemate jednu silu koja dominira svetskim poslovima i odlučuje šta je istina, a šta nije, u skladu s njenim interesima kojima se rukovodi u svemu tome. SAD više nemaju taj uticaj na svoje evropske saveznike kao što su imale devedesetih godina, koji je bio apsolutan“, ističe Budimir.
On podseća da je Švajcarska vojno neutralna i da se rukovodi svojim interesima jer se susreće sa ozbiljnom muslimanskom migracijom u svojoj zemlji.
Njoj je jako važno da dođe do pravih informacija na prostoru bivše Jugoslavije, jer je albanska migracija veoma brojna u toj zemlji. To je razlog što Švajcarci to puštaju sada“, smatra on.
U dokumentima švajcarske obaveštajne službe se navodi da su politička i medijska propaganda, koje su služile kao okvir za rasparčavanje bivše Jugoslavije u međuvremenu dobro istražene.
Ono što situaciju razlikuje od, recimo, rata u Iraku, jeste činjenica da brojni mediji i komentatori do danas nastoje da odbrane tadašnje zvanične verzije o okolnostima pod kojima se odvijao rat u bivšoj Jugoslaviji, navode „Večernje novosti“.
Ovaj članak je, zatim, sa Sputnika prenesen na portalima Pravda i Srbin info, a pojavio se i na stranicama “Radovan Karadžić - odbrana” i “Institut za istraživanje srpskih stradanja u XX veku”.
Raskrikavanje je kontaktiralo švicarsku Federalnu obavještajnu službu, odakle su za ovaj portal rekli kako “nemaju veze s pomenutim tvrdnjama ni švajcarskog portala, ni Večernjih novosti koje im te navode pripisuju”.
Pored toga, kako je navelo i Raskrikavanje, portal Swiss Propaganda Research u svom tekstu se nije služio nikakvim “obavještajnim podacima” švicarske obavještajne službe. Štaviše, sam portal je u svom odgovoru na upit Raskrikavanja naveo da je u tekstu samo prenio javno poznate “tuđe stavove”:
Večernje novosti navode da je ove „obaveštajne podatke“ objavio švajcarski portal Swiss Propaganda Research koji se pozvao na tajni izveštaj švajcarske Federalne obaveštajne službe (FIS).
Međutim, tekst „Propaganda u ratu u Jugoslaviji“ (Propaganda in the War on Yugoslavia) objavljen na ovom portalu je nepotpisan i jedan je u nizu tekstova koji šire teorije zavere. U njemu se ređa manje-više sve ono što navode i Večernje novosti - praktično se negiraju najveći ratni zločini srpske strane i predstavljaju se bez dokaza kao zapadna propaganda.
Ipak, za razliku od Večernjih, ovaj portal se ne poziva ni na jedan izvor, pa ni na „tajni dokument švajcarskih obaveštajaca.
(...)
Iz ovog portala za Raskrikavanje negiraju da bilo šta tvrde, već samo prenose.
„Swiss Propaganda Research je nezavisna medijska istraživačka grupa koja nema nikakve veze sa obaveštajnim službama. Tekst samo prezentuje tuđe stavove, poput zvaničnika UN i drugih istraživača. Svaka druga tvrdnja je laž“, navode sa ovog portala bez impresuma, ne odgovarajući na pitanje ko je autor teksta i kako dokazuju da su svi ovi događaji samo „propaganda“.
Swiss Propaganda Research je, nakon što je kontaktiran od strane Raskrikavanja, u svoj tekst dodao i napomenu da “nema veze sa švicarskom, niti bilo kojom drugom obavještajnom službom, kako su to netačno ustvrdili određeni mediji”.
Ni Anđelko Kozomara ni Sputnik nisu iznijeli nikakve dokaze, niti činjenične osnove za "pretpostavku" da je CIA izvor tvrdnji objavljenih na anonimnom portalu Swiss Propaganda Research. Sam sadržaj teksta ovog portala jasno demantuje takvu tvrdnju, budući da se, kao što je već rečeno, radi naprosto o reciklaži raznih teorija zavjere koje već decenijama cirkulišu po internetu, a i šire.
Dakle, ne samo da je Sputnik netačne tvrdnje Večernjih novosti bez ikakve provjere preuzeo i predstavio kao činjenice, nego je na postojeće dezinformacije dodao i nove dezinformacije. Tvrdnju da su na portalu Swiss Propaganda Research objavljeni “obavještajni podaci” ocjenjujemo kao prenošenje lažne vijesti koja je originalno objavljena u Večernjim novostima. Tvrdnja da je bilo ko - u ovom slučaju CIA - takve podatke “dostavio” švicarskoj obavještajnoj službi, predstavlja novu lažnu vijest, dok špekulacije o navodnim razlozima njihovog “otkrivanja” ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)