Netačne tvrdnje italijanskog parlamentarca o brojevima umrlih od COVID-19

Portal Flash je 26. aprila 2020. godine objavio članak u kojem se tvrdi da je broj umrlih od bolesti COVID-19 u Italiji znatno manji od zvaničnog. Članak se poziva na video snimak iz italijanskog parlamenta, koji je objavljen 26. aprila na YouTube kanalu Dear Leader Joe - Dragi Vođa. Na snimku se vidi istup zastupnika Vittorio Sgarbija, u kom tvrdi da je od ukupnog broja dosad umrlih usljed infekcije virusom SARS-CoV-2 u Italiji, njih 25.000 ili više od 96% podleglo drugim bolestima koje su imali. Video na YouTubeu je imao preko 135.000 pregleda.

Autor isječka videa sa sjednice italijanskog parlamenta od 24. aprila koji je objavljen na YouTube kanalu Dear Leader Joe - Dragi Vođa, je Josip Novosel. On je ujedno i autor članka na portalu Flash, gdje se potpisuje i kao Dragi vođa. Objavljeni video obraćanja zastupnika Sgarbija je preveden na hrvatski, a prevod govora prenosimo u integralom obliku:

Na dočeku smo 25. aprila i treba biti ujedinjeni protiv diktatura i ujedinjenji u istini. Ne pravimo od ovog parlamenta sabor laži. Ne 26.2. nego 9.3. znanost, ovdje zazivana znanost je govorila da je virus malo više od gripe. Ta znanost je ona znanost prema kojoj se ravnala ova Vlada. Rečeno je, bilo je rečeno, i dokumentirano je, rečeno je, ne lažite!

Onda recite istinu, ne pravite od ovog sabora sabor laži. Barem ovdje nek se primjeni princip Gianbattista Vico-a, Verum ipsum factum. I onda, čuli ste i dali ste brojeve, želim ih dati i ja. Ne D’Attis, ne Pagani, ne govorite i ovdje 25.000 mrtvih, nije istina! Ne iskorištavajte mrtve za retoriku i terorizam! 

Podaci talijanskog zavoda za javno zdravstvo kažu da 96,3% su umrli zbog drugih patologija. Točno podaci, brojevi, brojevi to govore, istina je, istina je idi ih pročitaj, idi ih pročitaj, sve sam ih pročitao. Pa onda kažem, barem ovdje recimo istinu! Mjerimo se sa Njemačkom, ujedinjeni smo u oslobođenju protiv licemjerstva i laži, protiv falsificiranja. Protiv lažnih brojeva koji se daju da se teroriziraju talijani. 

25000 mrtvih, to je govorio prof. Bassetti, su umrli od infarkta, raka i drugih patologija. Ne iskorištavajmo ih da osramotimo Italiju! Ne iskorištavajmo ih da dajemo građanima lažne vijesti. Dajte brojeve, provjerite ih!Izazivam da se kuneš u čast, tebe Trizzino, da gledaš brojeve i ne govoriš stvari koje nisu istinite! Jednostavno sam rekao da brojeve daju svi ali da ne daju lažne brojeve! 

U Italiji nije umrlo 25.000 osoba od korona virusa! Nije istina! To je jedan način da se teroriziraju Talijani i nametne jedna diktatura pristanka! To je presmiješno!

U članku na portalu Flash se tvrdi:

Da su se brojke lažirale i da preko 96% ljudi uopće nije umrlo od korone nego od kroničnih bolesti, potvrdio je i talijanski zastupnik Vittorio Sgarbi i zapravo priznao da je cijela histerija oko korone bila jedna velika prevara i da nije 25000 ljudi stradalo od korona virusa što potvrđuju i zadnji podaci talijanskog zavoda za javno zdravstvo. Poručio je zastupnicima da ne iskorištavaju mrtve za retoriku i terorizam.

Članak su prenijeli brojni portali, uključujući Ekskluzivno, Glas Brotnja, Gradačački glas i druge.

Kao dokaz za “preuveličavanje” brojeva smrti od COVID-19, autor članka se poziva na dokument američkih Centara za kontrolu i prevenciju bolesti i daje sliku sa zakruženom “spornom preporukom”:

CDC – Centers for Disease Control and Prevention dao je preporuku da se svim smrtnim slučajevima za koje se ne zna od čega su umrli ili ako se sumnja na koronu, a ona nije utvrđena, pripiše smrt od korone, kako bi se umjetno napuhao broj smrtnih slučajeva od praktički bezopasnog virusa.

U članku od 26. aprila, portal Webtribune je “interpretirao” navode zastupnika Sgarbija i ustvrdio:

Masovna korona histerija počela je u Italiji. Neprovereni glasovi o hiljadama umrlih od korone, nestašica respiratora, bolnice prenatrpane, mrtvački sanduci nemaju gde da se odlože, prevoze ih kamionima, mrtve spaljuju jer nemaju gde da ih sahrane, sve su to bile lažne vesti sa ciljem da se izazove masovna histerija.
Naravno da to ima pozadinu, biznis pre svega i kontrola naroda, mase, političkih protivnika.
(...)
Vitorio je samo javno potvrdio da je sve tačno ono na šta su upozoravali mnogi lekari pre svih iz Nemačke gde je stopa smrtnosti izuzetno niska jer se nije dozvolilo korporativnim medijima da lažiraju podatke.

Tvrdnje iz članka na portalu Webtribune su prenijeli Alo, Ekskluziva i Krtica.

Portal Kurir je iznio slične tvrdnje 26. aprila u svom članku o izlaganju zastupnika Sgarbija.

Sgarbi je svojim izjavama izazvao veliku buru u Parlamentu. Rekao je da se od javnosti skrivaju podaci o žrtvama. Kako navodi, 96 odsto umrlih od korone uopšte nije umrlo od tog virusa nego od smrtonosnih bolesti koje su ranije imali i da je to sve falsifikovano.
Takođe je otkrio da je i brojka o 25.000 mrtvih od korone u Italiji lažirana i da je sve orkestrirana prevara.

Ovaj članak su, između ostalih, prenijeli portali Telegraf, Mondo i Novi život.

Sgarbijeve tvrdnje o “izmišljenim brojevima” umrlih od COVID-19 u Italiji je prenio i portal Slobodna Bosna u svom članku od 27. aprila. U članku je citirano Sgabrijevo izlaganje u parlamentu Italije, ali u zaključku teksta se navode zvanične brojke umrlih od COVID-19 u Italiji. Ipak, članak je opremljen naslovom:

ŠOK U ITALIJANSKOM PARLAMENTU: "Nemojte nam lagati koliko je ljudi umrlo od korone"! (VIDEO)

Dijelove članka Slobodne Bosne sa Sgarbijevim tvrdnjama su prenijeli i drugi portali, uključujući Radio Sarajevo i USK Info, dajući slične naslove svojim člancima.

Video sa YouTube kanala Josipa Novosela je dijeljen i na drugim društvenim mrežama, gdje je imao visok broj interakcija. Portal BH Index je svom članku od 27. aprila dodao video sa tvdnjama zastupnika Sgarbija koji je objavljen na YouTube kanalu Matrix TV, i koji je imao preko 273.000 pregleda.

Šta su činjenice?

Prema podacima na stranici Worldometers, Italija je do 28. aprila zabilježila 201.505 slučajeva COVID-19, a 27,359 ljudi u toj zemlji je umrlo od te bolesti do tog dana. 

Istraživanje na koje se u svom izlaganju pozvao zastupnik Sgarbi, uradio je Italijanski Institute Superiore de Sanita (Visoki institut za zdravlje). Rezultati tog istraživanja objavljeni su 23. aprila.

Za početak, uzorak na kom je rađeno istraživanje je manji od broja ljudi koji Sgarbi spominje u svom govoru. Istraživanje je, naime, rađeno na uzorku od 23.188 osoba koje su umrle od COVID-19 u Italiji. 

Dalje, njegova tvrdnja da je istraživanje pokazalo da je “96,3% osoba umrlo od drugih patologija” je u potpunosti netačna. Institut nije ni imao podatke o prethodnim bolestima svih 23.188 osoba koje su činile uzorak umrlih od COVID-19. Samo za 2.041 osobu su postojali podaci o drugim bolestima koje su pacijenti imali prije zaraze koronavirusom.

Prema istraživanju, od te 2.041 osobe, njih 3,6% (74 osobe) nije imalo komorbitete - odnosno nije imalo druge bolesti. Njih 14,4% (294 osobe)  je imalo jedan komorbiditet, 21,1% (432 osoba) je imalo dva, a 60,9% (1.242 osobe) je imalo tri ili više komorbiditeta.

Dakle, Sgarbi je, po svoj prilici, do svog procenta došao sabiranjem procenata osoba sa komorbiditetima u uzorku od oko 2.000 ljudi, a ne u cijelom uzorku za koji je rađeno istraživanje. 

No, iako je tačno da je u 96,4% ispitanih smrtnih slučajeva (za koje su postojali podaci o historiji bolesti), ljudi koji su zaraženi koronavirusom već imali neke druge bolesti, nije tačno kako je institut utvrdio da su te druge bolesti, a ne COVID-19, bili uzročnici smrti - čak ni kod ovih 2.000 pacijenata. 

Na to su za Raskrinkavanje ukazale i kolege/ice iz italijanskog fact-checking portala Pagella Politica, koji također naglašavaju da su tvrdnje koje je Sgarbi iznio u parlamentu zapravo pogrešna interpretcija podataka Visokog instituta za zdravlje. 

Kako nam je rekao njihov novinar Carlo Canepa, institut jeste objavio da 3,6% osoba (od ukupno 2.041 osoba preminulih od posljedica koronavirusa za koje su postojali podaci) nije imalo druge bolesti - “ali to ne znači da su svi ostali umrli zbog bolesti koje su imali od ranije".

Istraživanje je, naime, pokazalo da su kod 23.188 umrlih pacijenata, registrovana sljedeća akutna stanja:

• akutno otkazivanje respiratornih organa (96,8%), 

• akutno otkazivanje bubrega (22,8%), 

• superinfekcija (12,8%) i 

• akutni oštećenje srca (9,9%). 

Dakle, glavni simptom je teška progresija bolesti pluća - to jest, sindrom koji je naveden u samom nazivu virusa SARS-CoV-2. Skraćenica SARS u ovom nazivu, naime, označava Severe acute respiratory syndrome (teški akutni respiratorni sindrom). 

COVID-19 je nova bolest i još uvijek se proučava mehanizam njenog djelovanja na ljudski organizam. Ono što se dosad zna, pak, je da virus SARS-CoV-2, koji uzrokuje bolest, napada disajne puteve. U članku na portalu Global News, objavljenom 12. aprila, doktor Zahid Butt kaže da opstanak pacijenta zavisi od stanja pluća. Butt, koji je docent na Waterloo univerzitetu u kanadskoj provinciji Ontario, kaže da u slučaju infekcije gornjeg dišnog trakta, koja je najčešća, oboljela osoba ima simptome kao što su povišena temperatura, kašalj i bolno grlo. U slučaju infekcije pluća, dolazi do upale pluća i smanjene zasićenosti krvi kisikom, te smanjene opskrbe kisikom vitalnih organa. Narveen Jandu, također docent na Waterloo univerzitetu, je rekla Global Newsu da odgovor imunološkog sistema na infekciju u plućima utiče na šanse da osoba preživi infekciju.

Imunološki sistem odgovara na virus tako što uzrokuje povišenu tjelesnu temparaturu i upalu, što može prouzročiti tekućinu u plućima, koja dodatno otežava disanje, rekla je. Kako disanje postaje teže i teže, to je momenat u kojem osoba treba respirator da bi disala, dodala je.
Imunološki sistem koji pretjerano reaguje na virus može uzrokovati “ogromnu štetu” tijelu, dok se previše slab imunološki sistem ne može izboriti s njim, objasnila je.

Dakle, u velikoj većini smrtnih slučajeva u Italiji otkazivanje respiratornih organa je bilo fatalna komplikacija, ili jedna od više prisutnih fatalnih komplikacija. Stoga tvrdnja da te osobe nisu umrle zbog infekcije virusom SARS-CoV-2 nije tačna. No, da li pacijenti umiru “od” COVID-19 ili od nečeg drugog ali “sa” COVID-19?

Hrvatski Index se u članku od 30. marta pozabavio tim pitanjem i naveo kako se u normalnim okolnostima nejasna smrt objašnjava obdukcijom. U okolnostima epidemije bolesti kao što je COVID-19, kada su obukcije opasne po zdravlje medicinskih radnika, smrt pacijenta se pripisuje bolesti ukoliko je evidentno da bi pacijent živio duže sa prijašnjim tegobama da nije bilo infekcije: 

Primjerice, neki čovjek može biti onkološki bolesnik, međutim, zarazi se covidom-19, stanje mu se pogorša i on umre. U takvom slučaju utvrđuje se je li covid-19 glavni uzrok smrti, odnosno bi li pacijent samo s rakom mogao poživjeti još koju godinu da se nije zarazio virusom.

O tvrdnjama da je velika većina smrti od COVID-19 u Italiji pogrešno - ili namjerno - pripisana toj bolesti i da je većina pacijenata umrla od prijašnjih zdravstvenih tegoba smo pisali u ranijoj analizi.

Neki stručnjaci u regionu su ranije zagovarali tu tezu, kao na primjer Lidija Gajski, o kojoj smo također pisali.

Osim toga, u videu objavljenom na našoj Facebook stranici smo se također bavili pitanjem 

“Da li je smrtnost u Italiji zaista ostala ista i tokom epidemije COVID-19?”.

Webtribuneov vrtlog “lažnih vijesti”

U svom članku o izlaganju zastupnika Sgarbija, portal Webtribune netačno tvrdi da je zvanični broj umrlih u Italiji “lažna vijest” koja se koristi da bi se stvorila “masovna histerija”.

“Neprovjerenim glasovima o hiljadama mrtvih”, odnosno tvrdnjama da su brojevi umrlih od COVID-19 lažirani, iz članka Webtribunea, smo se bavili u ovoj i drugim analizama koje smo već spominjali. 

Što se tiče “nestašice respiratora” u Italiji, koju Webtribune predstavlja kao “lažnu vijest”, o njoj se opširno izvještavalo u ranim danima pandemije u Italiji, kad je taj problem mučio preopterećeni zdravstveni sistem te zemlje. U članku agencije Reuters od 13. marta, na primjer, govori se o naporima Italije i drugih zemalja da dođu do respiratora:

Teško pogođena Italija, sa više od 10.000 infekcija i 1.000 smrtnih slučajeva dosad, raspisala je tender za 5.000 respiratora i druge prijeko potrebne medicinske opreme.
Italija bi mogla imati manje od jedne četvrtine broja mašina za disanje koji je potrebna da se pomogne pacijentima čija pluća se pune tečnošću zbog infekcije, za Reuters je rekao Andreas Wieland, izvršni direktor Hamilton Medicala, vodećeg svjetskog proizvođača respiratora. 
“Postoji ogromna razlika u broju dostupnih respiratora i potražnje,” Wileland je rekao u razgovoru, dodajući da je vojska SAD-a jedan od kupaca zainteresovanih da naruče više respiratora. “Turska je nbanručila puno respiratora, Kina je naručila puno uređaja, Sjedinjene Države - zapravo svi naručuju.”

Iako se društvenim mrežama širila slika kovčega sa netačnim opisom da se radi o žrtvama COVID-19 iz Italije u ranim danima pandemije, o čemu smo već pisali, tvrdnja da su izvještaji o kamionima koji prevoze tijela osoba preminulih od te bolesti na spaljivanje “lažne vijesti”, nije tačna. Više o tome pričajte u analizi na linku ispod.

Tvrdnja da je niska smrtnost od COVID-19 u Njemačkoj zapravo stvarna slika pandemije i da je situacija u drugim država slična, jer je “korporativnim medijima bilo zabranjeno da lažiraju brojke” umrlih u Njemačkoj, nije tačna. Jednostavnom pretragom vidljivo je da su i komercijalni i nekomercijalni mediji opširno izveštavali o tom fenomenu. Tačno je da je stopa smrtnosti od te bolesti u Njemačkoj relativno niska u poređenju sa drugim zemljama. U članku od 4. aprila, The New York Times navodi jedan od razloga:

Sredinom januara, mnogo prije nego je većina Nijemaca ozbiljnije razmišljala o virusu, Charité bolnica u Berlinu je već imala razvijen test i postavila je formulu na internet. 
Do prvog zabilježenog COVID-19 slučaja u Njemačkoj u februaru, laboratorije širom zemlje su imale zalihe testova. 
“Razlog zašto momentalno imamo tako malo smrti u Njemačkoj u poređenju sa brojem zaraženih se većim dijelom može objasniti činjenicom da radimo veoma veliki broj laboratorijskih dijagnoza” rekao je doktor Christian Drosten, glavni virolog u Charité bolnici, čiji tim je razvio prvi test.
Njemačka sada radi oko 350.000 koronavirus testova sedmično, mnogo više nego bilo koja druga evropska država. Rano i široko testiranje je omogućilo vlastima da uspore širenje pandemije tako što su izolovali poznate slučajeve dok su bili zarazni. Također je omogućilo da se spasonosna terapija primjeni dovoljno rano.

Šta CDC (ni)je rekao?

Portal Flash je, takođe, napisao da je CDC naložio da se svaka smrt čiji je uzrok nepoznat “zavodi kao smrt od COVID-19”. Radi se o netačnom prevodu uputstva koje je američki Državni sistem za vitalnu statistiku izdao 24. marta i kojim se preciziraju pravila za unošenje novog koda za smrtne slučajeve uzrokovane bolešću COVID-19 u zvanične dokumente. 

Tačan prevod rečenice koja je zaokružena na slici iz članka glasi:

COVID-19 treba biti uveden u smrtnom listu za sve preminule kod kojih je bolest uzrokovala, ili se smatra da je uzrokovala smrtni ishod, ili da mu je doprinijela.

Tvrdnja da je COVID-19 “prevara” jer su podaci o broju smrti od ove bolesti u Italiji preuveličani, to jest da “25.000 ljudi nije umrlo od koronavirusa”, dobija ocjenu lažna vijest. Ona je, kako smo utvrdili, netačna na više nivoa, to jest predstavlja netačnu interpretaciju podatka koji se odnosio na 2.000, a ne na 25.000 ljudi.

Istu ocjenu dobija i tvrdnja da je CDC naložio da se sve nerazjašnjene smrti zavode kao uzrokovane tom bolešću. 

Obje tvrdnje dobijaju i ocjenu teorija zavjere, koju dajemo i tvrdnji da se o pandemiji objavljuju “lažne vijesti kako bi se kreirala masovna histerija”, te da se to radi sa političkim motivima i zbog finansijske koristi (nije, doduše, jasno čije). Ostali članci sa ovim tvrdnjama dobijaju ocjenu prenošenje lažne vijesti, te teorija zavjere. 

Članak Slobodne Bosne, te prenošenja tvrdnji iz tog članka, dobijaju ocjenu pristrasno izvještavanje, budući da su stavovi zastupnika Sgarbija prenijeti u formi citata, ali bez kritičkog otklona prema njegovim netačnim tvrdnjama ili konsultacije sa zvaničnim izvorima. Naslov članka Slobodne Bosne o apelu u italijanskom parlamentu da se “ne laže o brojevima umrlih”, kao i naslovi članaka na drugim portalima sa tom i sličnim formulacijama, dobijaju ocjenu klikbejt, jer laži o broju smrti od COVID-19 u Italiji - nije ni bilo.

(Raskrinkavanje.ba)