Foto: Screenshot, Facebook profil Saša Borojević
Jedan od najpoznatijih regionalnih teoretičara zavjere Saša Borojević na svom Facebook profilu 20. maja objavio je petominutni videosnimak u kojem govori o širenju bolesti majmunskih boginja i pri tome iznosi niz netačnih tvrdnji.
Borojević tvrdi da se trenutno dešavaju “pripreme za oktobar” i da se shodno tome pojavio “novi” virus majmunskih boginja. Navodi i da je smrtnost od ove bolesti 3 do 4% te da su svi koji su zaraženi majmunskim boginjama zaraženi i HIV-om.
Potom podsjeća svoje pratitelje/ke na riječi neimenovanog nobelovca i apeluje da potraže šta je taj nobelovac rekao o tome ko će biti zaražen HIV-om.
Također navodi da su ruske snage u biološkim laboratorijima u Ukrajini pronašle viruse majmunskih boginja, hepatitisa i HIV-a. Tvrdi da će se u oktobru, kada, prema njegovim riječima završi rat u Ukrajini, svijet suočiti s borbom protiv novih virusa. Na koncu, svojim pratiteljima/kama govori da “ne nasjedaju” i “ne budu majmuni”.
Do datuma pisanja ove analize snimak objavljen na profilu Saša Borojević podijeljen je preko hiljadu puta, a objavljen je i na “zavjerološkom” profilu Marko Kraljevic - cetvrti, gdje je također zabilježio veliki broj interakcija.
Šta su majmunske boginje?
U snimku Borojević tvrdi:
Dosta me nerviraju vesti koje čitam, a tiču se normalno pripreme za oktobar i novih virusa, novih stvari koje se spremaju i prosto ne mogu da prećutim.
(...)
Tiče se novog virusa. Zove se “majmunske boginje stižu do Srbije”.
(...)
Verovali ili ne, upravo je spremljeno 500 miliona vakcina za ovo. Znači spremni smo za majmunski virus ili kako ih zovu majmunske boginje i evo savetujem da svi krenu da stanu u red da se izbodu da ne bi primili te majmunske boginje. Inače, da vam kažem, da je 3 do 4% smrtnosti od tih majmunskih boginja.
Majmunske boginje su rijetka bolest uzrokovana virusom majmunskih boginja, ortopoksvirusom koji izaziva bolest sa simptomima sličnim, ali manje teškim od malih boginja.
Suprotno Borojevićevim tvrdnjama, nije riječ o novom virusu. Kako se navodi na web stranici američkih Centara za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), majmunske boginje otkrivene su 1958. godine u kolonijama majmuna držanih za istraživanje, pa otuda i naziv “majmunske boginje”.
Prvi slučaj kod ljudi zabilježen je 1970. godine u Demokratskoj Republici Kongo, a od tada su majmunske boginje zabilježene kod ljudi u drugim zemljama centralne i zapadne Afrike.
Na stranici CDC-a navodi se da se kod ljudi majmunske boginje manifestuju sljedećim simptomima: povišena temperatura, glavobolja, bolovi u mišićima i iscrpljenost i oticanje limfnih čvorova. Nakon nekoliko dana, pacijent razvija osip, koji uglavnom počinje na licu, i onda se širi na druge dijelove tijela.
Bolest obično traje dvije do četiri sedmice. U Africi se pokazalo da majmunske boginje uzrokuju smrt čak 1 od 10 osoba koje obole od te bolesti, navodi se na web stranici CDC-a.
Kada je u pitanju prenošenje virusa, CDC navodi:
Virus ulazi u tijelo kroz posjekotinu na koži (čak i ako nije vidljiva), respiratorni trakt ili sluzokožu (oči, nos ili usta). Prenos sa životinje na čovjeka može se dogoditi ugrizom ili ogrebotinom, prilikom pripreme mesa divljači, direktnim kontaktom s tjelesnim tekućinama ili materijalom lezije, ili indirektnim kontaktom sa materijalom lezije, kao, naprimjer, preko kontaminirane posteljine. Smatra se da se prenos s čovjeka na čovjeka odvija prvenstveno putem velikih respiratornih kapljica. Respiratorne kapljice općenito ne mogu putovati više od nekoliko metara, tako da je potreban produženi bliski kontakt. Druge metode prenosa s čovjeka na čovjeka uključuju direktan kontakt s tjelesnim tekućinama ili materijalom lezije i indirektni kontakt s materijalom lezije, kao što je preko kontaminirane odjeće ili posteljine.
Kako se navodi na web stranici Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), stopa smrtnosti od majmunskih boginja historijski se kretala od 0 do 11% u općoj populaciji i bila je veća među malom djecom. U novije vrijeme omjer smrtnih slučajeva iznosi oko 3 do 6%.
Smanjenjem stope smrtnosti, Borojević nastoji umanjiti ozbiljnost bolesti. Stopa smrtnosti od 3 do 6% značajna je kada je riječ o zaraznoj bolesti koja ima potencijal da zarazi veliki broj ljudi.
Od 13. maja ove godine Svjetskoj zdravstvenoj organizaciji prijavljeni su slučajevi majmunskih boginja u 12 država u kojima ova bolest nije uobičajena, uključujući Veliku Britaniju, Njemačku, Belgiju, Australiju i Sjedinjene Američke Države, navodi se u saopštenju SZO-a od 21.5.2022.
Epidemiološka istraživanja su u toku, međutim, kako se navodi u saopštenju, do sada nije ustanovljeno da su prijavljeni slučajevi putovali u područja gdje je bolest uobičajena.
O majmunskim boginjama pisala je i naučna novinarka i biologinja Jelena Kalinić u članku objavljenom na web stranici Vakcine 21.5.2022. godine.
Kako navodi Kalinić, trenutno ne postoji komercijalno dostupna vakcina protiv ove bolesti, kao ni efikasna terapija specijalno namijenjena za njeno liječenje. Međutim, kako se navodi u članku, smatra se da vakcina protiv velikih boginja pruža efikasnu zaštitu protiv majmunskih boginja:
Smatra se kako vakcina protiv velikih boginja pruža 85% efikasnu zaštitu od majmunskih boginja. Nakon proglašenja eradikacije velikih boginja 1979. prestalo se sa davanjem ove vakcine i od tada se u kritičnim područjima povećava incidencija majmunskih boginja. Oni koji su rođeni prije 1978. godine u našem regionu su primili vakcinu protiv velikih boginja, dok su mlađe osobe potencijalno podložne, ukoliko bi stupile u kontakt sa zaraženim.
Vakcina protiv velikih boginja može se primijeniti unutar 4 dana nakon izloženosti zaraženome, kako bi se spriječio razvoj simptoma. Ako se vakcina primijeni između 4 i 14 dana nakon izlaganja, i tada može smanjiti simptome, ali ne i u potpunosti spriječiti razbolijevanje.
Iako je odobrena nova vakcina za prevenciju majmunskih boginja, ona nije široko dostupna, kao ni vakcina protiv velikih boginja, koja se danas daje samo u iznimnim slučajevima, ali ne i rutinski niti postoji zaliha ovih vakcina. Također, imunitet od variolacije traje nekih dvadesetak godina, tako da je pitanje i u kojoj mjeri su zaštićeni oni koji su davno primili ovu vakcinu protiv velikih boginaj koja se više ne daje.
Nejasno je iz kojeg je izvora Borojević preuzeo tvrdnju tome da je spremno 500 miliona vakcina za majmunske boginje. Google pretragom ovih tvrdnji nismo pronašli dokaz da postoji 500 miliona doza vakcine protiv majmunskih ili velikih boginja niti da je bilo koja institucija, kompanija ili pojedinac pozivala na masovnu vakcinaciju protiv ove bolesti.
Svjetska zdravstvena organizacija je u objavi od 19.5.2022. godine navela da je 2019. godine za prevenciju majmunskih boginja odobrena vakcina zasnovana na modifikovanom atenuiranom virusu vakcinije, ali da je njena dostupnost još uvijek vrlo ograničena.
Također, Svjetska zdravstvena organizacija, kao i pojedine države poput SAD-a, imaju zalihe vakcina protiv velikih boginja u slučaju ponovnog izbijanja te bolesti, međutim, niko ne poziva na masovnu vakcinaciju. Štaviše, iz svjetske zdravstvene organizacije kazali su da nema hitne potrebe za masovnom vakcinacijom protiv majmunskih boginja.
Dakle, majmunske boginje su bolest koja postoji već više od pola vijeka i znala je doseći stopu smrtnosti i do 11%.
HIV, majmunske boginje i nobelovac “zavjerolog”
Borojević također tvrdi:
Inače one su bile rasprostranjene najviše u Africi, evo sad su u Evropi. Kaže da je najviše u Britaniji. Ne znaju kako je došlo to do Britanije, ali je simptomatično da svi zaraženi majmunskim boginjama su zaraženi HIV-om. Podsetiću vas šta je nobelovac rekao. Ili neću da vas podsećam kako bi ovaj video opstao. Ako vas podsetim, ugasit će ga. A onaj ko ne zna neka ide malo neka se raspita šta je nobelovac rekao ko će biti zaražen HIV-om i ko treba da se testira na HIV. Sad odjednom ovi koji su zaraženi HIV-om su zaraženi i najviše majmunskim boginjama.
Virus humane imunodeficijencije (HIV) je virus koji napada ljudski imuni sistem i, ukoliko se ne tretira, može dovesti do razvijanja sindroma stečene imunodeficijencije (SIDA). Prenosi se putem tjelesnih tečnosti, a trenutno ne postoji lijek za koji potpuno uklanja virus HIV-a iz tijela. Postoje lijekovi uz pomoću kojih se infekcija drži pod kontrolom i omogućava inficiranim da žive s virusom dugi period, bez da razviju sidu.
U ranije spomenutom saopštenju koje je izdao SZO navodi se da je većina trenutnih slučajeva majmunskih boginja u zemljama gdje virus nije uobičajen, iako ne svi, zabilježena kod muškaraca koji imaju seksualne odnose s muškarcima. Nigdje se ne tvrdi je neko od njih ili da su svi HIV pozitivni.
Štaviše, tu informaciju nismo uspjeli pronaći bilo gdje. SZO također navodi da bilo ko ko je bio u bliskom kontaktu sa zaraženom osobom može biti zaražen.
Prateći Borojevićeve upute, “raspitali” smo se šta je neimenovani nobelovac govorio o infekciji virusom HIV. Borojević u snimku govori o Lucu Montagnieru.
Montagnier je bio francuski virusolog koji je osvojio Nobelovu nagradu zbog svog učešća u otkrivanju virusa HIV. Preminuo je u februaru 2022. godine u 90. godini, a zadnje decenije njegove karijere bile su obilježena kontroverzama. U tijeku pandemije Covid-19 širio je “zavjerološke” narative o virusu i vakcinama.
O netačnim tvrdnjama koje je Montagnier plasirao u javnost u vezi s pandemijom Raksinkavanje je pisalo u analizi koju možete pročitati ovdje.
Zbog svojih tvrdnji koje su u suprotnosti s naučnim dokazima, Montagnier je u zadnjih par godina svog života postao svojevrsni heroj teoretičara/ki zavjera i pripadnika/ca antivakcinacijskog pokreta, koji su mu s vremena na vrijeme pripisivali izjave koje nije izgovorio.
Jedna od njih je i ona da vakcinisani protiv Covid-19 mogu dobiti HIV od vakcine, na koju se Borojević vjerovatno referira u svom snimku.
Kako se navodi u analizi fact-checking portala PolitiFact iz februara 2022. godine, korisnici/e društvenih mreža tvrdili/e su da je Montagnier otkrio da vakcine protiv Covid-19 uzrokuju HIV infekciju, iako ne postoje dokazi da je Montagnier ikada tvrdio takvo nešto.
Tvrdnja da vakcine protiv Covid-19 mogu uzrokovati HIV infekciju potpuno je besmislena, o čemu je Raskrinkavanje detaljno pisalo u analizi koju možete pročitati na linku ispod:
Nije tačno da “nove vakcine protiv Covid-19 izazivaju infekciju HIV-om”
Naglašavajući “simptomatičnost” umišljene povezanosti HIV-a i majmunskih boginja, Borojević u snimku insinuira da bi vakcine mogle biti uzrok majmunskih boginja, što je također besmislena tvrdnja za koju ne postoje nikakvi dokazi.
Ovu bolest uzrokuje virus majmunskih boginja. Sastojci vakcina protiv Covid-19 su javno dostupni i rigorozno provjeravani i jasno je da ne sadrže ovaj virus.
Ukrajinske biolaboratorije i sulude tvrdnje o “pripremama za oktobar”
U nastavku svog “zavjerološkog” izlaganja Borojević navodi:
Sećate se da se pojavio virus kod dece, je li tako? Vezano za jetru. Hepatitis. Ali gle čuda, biološke laboratorije u Ukrajini, u Gruziji, svuda, ono što su Rusi pronašli. Pronašli su upravo viruse majmunskih boginja, hepatitisa i HIV-a. Spremite se za oktobar, jer u septembru će Ukrajina biti pri kraju, pa je red da počnemo ispočetka, a to je novi virusi.
Biološke laboratorije u Ukrajini proteklih mjeseci postale su predmet mnogobrojnih teorija zavjere. Prema tvrdnjama čiji su izvori uglavnom bile ruske institucije i zvaničnici/e, laboratorije u Ukrajini kontrolišu Amerikanci i navodno su godinama bile korištene za razvijanje biološkog oružja, virusa koji “targetiraju rusku DNK”, kao i za “trgovinu ljudima”.
Ovim, u najmanju ruku, neosnovanim tvrdnjama, koje su se na društvenim mrežama koristile za pravdanje ruske agresije na Ukrajinu, Raskrinkavanje se bavilo u analizama koje možete pročitati ovdje i ovdje.
Kako se u njima navodi, laboratorije u Ukrajini ne kontrolišu Amerikanci i ne postoje dokazi da se u ovim laboratorijama razvijalo bilo kakvo biološko oružje niti da su one odgovorne za kreiranje epidemija opasnih virusa.
Također ne postoje kredibilni izvještaji koji bi potvrdili da su ruske snage pronašle virus majmunskih boginja u ukrajinskim laboratorijama.
Uostalom, prvi slučaj u ovogodišnjem izbijanju majmunskih boginja bio je muškarac koji je doputovao iz Nigerije u Veliku Britaniju, a ne iz Ukrajine.
Upozorenjima o “pripremama za oktobar” Borojević implicira da su trenutno širenje majmunskih boginja, kao i rat u Ukrajini i pandemija Covid-19, inscenirani i na kraju poziva svoje pratitelje/ke da “ne nasjedaju”.
Negiranje pandemije, kao i negiranje činjenica u vezi s ruskom invazijom na Ukrajinu, dio je šireg konspiracijskog narativa usvojenog u pojedinim krugovima na društvenim mrežama.
Suprotno tvrdnjama pobornika/ca teorija zavjera, pandemija Covid-19 je stvarna, kao i dešavanja u Ukrajini. Majmunske boginje su također stvarna bolest. Nije riječ o izmišljenom ili “novom” virusom niti insceniranom širenju zaraze.
Shodno činjenicama, tvrdnje da je širenje zaraze majmunskim boginjama dio “priprema za oktobar”, da je spremljeno 500 miliona vakcina protiv ove bolesti, da su ruske snage u biolaboratorijama u Ukrajini pronašle virus majmunskih boginja, hepatitis i HIV, kao i tvrdnju da se u oktobru sprema novi virus, ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
Ocjenu lažna vijest dajemo tvrdnjama da su sve osobe zaražene majmunskim boginjama također zaražene i HIV-om te implikaciji da vakcine protiv Covid-19 mogu uzrokovati infekciju HIV-om ili virusom majmunskih boginja.
(Raskrinkavanje.ba)