Foto: Freepik
Dvogodišnja Danka Ilić nestala je krajem marta 2024. godine u mjestu Bor u Srbiji. Vlasti u Srbiji su 4. aprila 2024. godine saopštile javnosti da je djevojčica ubijena u saobraćajnoj nesreći koju su uzrokovala dva radnika Vodovoda. U septembru 2024. godine saopšteno je da je protiv dvojice osumnjičenih podignuta optužnica za ubistvo, ali je u decembru Apelacioni sud u Nišu ukinuo optužnicu zbog nedostatka dokaza i vratio optužni prijedlog prvostepenom sudu u Zaječaru na ponovno odlučivanje.
Činjenica da tijelo Danke Ilić još uvijek nije pronađeno, kao i nasilna smrt Dalibora Dragijevića, brata jednog od osumnjičenih, u policijskoj stanici u aprilu prošle godine podstakli su širenje spekulacija, dezinformacija i teorija zavjere o ovom slučaju. Nekima od njih bavili smo se u ranijim analizama iz prošle godine (1, 2, 3).
Ove godine, tačnije 27. januara, na društvenoj mreži X podijeljena je objava u kojoj se sugeriše da nestanak dvogodišnje Danke Ilić prošle godine nije bio izolovan slučaj, odnosno da svake 23 godine u Srbiji nestane žena koja se zove Danka Ilić.
Devojka pod imenom Danka Ilić nestala je 1978. godine...potom je nestala Danka Ilić 2001. godine...svi znamo da je 2024. godine nestala dvogodišnja Danka Ilić kod Bora...svake 23 godine u Srbiji nestane Danka Ilić!? Slučajnost? 🤷🤔
Kao “dokaz” za ove tvrdnje ispod objave su podijeljene slike s informacijama koje je navodno pružio program vještačke inteligencije “Pitaj robota”. Ovaj program naveo je da je 19-godišnja djevojka po imenu Danka Ilić nestala 1978. godine u Srbiji, što je izazvalo veliku pažnju javnosti. Za Danku Ilić koja je navodno nestala 2001. godine navodi da je imala 22 godine i da je posljednji put viđena u Beogradu.
Foto: Screenshot/X
Priča o ženama koje se zovu Danka Ilić i čiji se nestanci događaju u razmacima od 23 godine potekla je od teoretičara zavjere i odbornika SNS-a u Skupštini Beograda Saše Borojevića. Ispričao ju je u emisiji “Posle ručka” na televiziji Happy 24. januara 2025. godine (arhiva ovdje). Borojević se u priči pozvao na vještačku inteligenciju, za koju tvrdi da “ne griješi”. Ipak, za razliku od objave na X-u, on je rekao da je Danka Ilić koja je nestala 1978. godine imala deset godina i da je bila iz okoline Kruševca, a Danka Ilić koja je nestala 2001. godine imala je sedam godina i nestala je iz naselja Stepa Stepanović u blizini Beograda.
Šta su činjenice?
Google pretragom nismo našli nikakav dokaz da je prije prošlogodišnjeg slučaja u Srbiji zabilježen nestanak djevojčice ili žene po imenu Danka Ilić. Pretražili smo pojmove “nestanak Danke Ilić 1978.” i “nestanak Danke Ilić 2001.”, kao i rezultate za ime “Danka Ilić” prije marta 2024. godine. Nijedna pretraga nije pokazala neki medijski izvještaj, saopštenje, fotografiju ili bilo kakav trag koji bi potvrdio tačnost navoda o ovim nestancima, koji su “privukli ogromnu pažnju javnosti”.
Također smo poslali upit MUP-u Republike Srbije s molbom da nam kažu da li su se, prema podacima kojima raspolažu, ovi slučajevi zaista dogodili. Do datuma objave ove analize nismo dobili odgovor. Ukoliko ga dobijemo, dopunit ćemo analizu informacijama iz policije.
Za potrebe pisanja ove analize koristili smo alate “Pitaj robota” i Chat GPT u pokušaju da ponovimo proces iz analizirane objave i dođemo do informacija o navodnom nestanku žena koje se zovu Danka Ilić iz 1978. i 2001. godine. Kada smo “pitali robota” da nam kaže nešto više o “nestanku Danke Ilić”, odgovorio nam je da je riječ o slučaju iz 2019. godine.
Foto: Screenshot
Tek kada smo tražili informacije o navodnim slučajevima iz 1978. i 2001. godine, “robot” je ustvrdio da su se ti nestanci zaista dogodili, ali informacije koje je pružio o njima potpuno su drugačije od informacija do kojih su došli/e drugi/e korisnici/e društvenih mreža. Naprimjer, tvrdi se da je Danka Ilić 1978. nestala na putu do posla u Beogradu, a da je Danka Ilić koja je nestala 12. aprila 2001. godine imala 27 godina, te da su njeni roditelji organizovali proteste nakon nestanka. Riječ je, dakle, o potpuno različitim informacijama od onih koji se navode na X-u ili u priči Saše Borojevića. U sve tri verzije, “nestale Danke” su različite dobi i nestale su pod drugačijim okolnostima, a nekada i na drugim mjestima.
Foto: Screenshot
Chat GPT nije znao ništa o “nestanku Danke Ilić 1978. godine”, ali jeste pružio informacije o navodnom nestanku iz 2001. godine. U ovoj verziji, Danka Ilić bila je “žena iz Beograda koja je nestala pod misterioznim okolnostima”.
Na pitanje o izvorima za informacije o ovim slučajevima, Chat GPT i “Pitaj robota” nisu mogli pružiti konkretne izvore koji bi potvrdili da su “nestanci” iz 1978. i 2001. stvarni događaji.
Foto: Screenshot
Suprotno Borojevićevim tvrdnjama, vještačka inteligencija itekako može griješiti. Štaviše, AI chatbotovi toliko često generišu izmišljene informacije da su stručnjaci osmislili izraz za to - AI halucinacije. To se dešava jer su ovi programi istrenirani da pružaju odgovore koji djeluju razumno i moguće, ali ti odgovori ne moraju biti bazirani na činjenicama. Na web stranici Chat GPT-a stoji upozorenje da “Chat GPT može praviti greške” i da korisnici/e trebaju samostalno provjeriti važne informacije.
Dakle, alati s vještačkom inteligencijom ne mogu biti jedini izvor informacija o bilo čemu niti se informacije tako dobijene trebaju dijeliti na društvenim mrežama kao potvrđene prije dodatne, samostalne provjere.
Shodno činjenicama, tvrdnju da žene koje se zovu Danka Ilić nestaju u Srbiji u redovnim vremenskim intervalima ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)