Foto: Flickr
Danijel Simić, predsjednik organizacije Udruženje novinara Republike Srpske, podijelio je 8. jula 2024. godine na platformi X dvije slike na kojima se vidi dio spomenika u Memorijalnom centru Srebrenica. Na slikama se vidi broj žrtava genocida u Srebrenici, ispisan na spomeniku, kao i imena gradova i općina iz kojih su dolazile. Objavom je implicirao da je broj žrtava genocida falsifikovan, budući da se “odnosi na prostor od Bijeljine do Sarajeva”.
Ovako rade: Daju na očigled foto, koji potpuno deklasira njihove tvrdnje, bez da riječ kažu o tom. Na kamenu je neporecivo uklesano, da se na početku broj 8372… odnosio na prostor od Bijeljine do Sarajeva. Da je bio zbirni i ne konačan. “Raskrinkavaju” sve osim naočara na nosu.
Foto: Screenshot
Slike iz objave preuzete su iz analize Raskrinkavanja o dezinformacijama o genocidu u Srebrenici. Objava je do vremena pisanja ove analize ostvarila preko 4.500 pregleda.
Portal Vaseljenska je sljedećeg dana prenio Simićevu objavu kao “cvrkut dana”, dok je portal Frontal odlučio objaviti duži tekst o objavi 11.7.2024, na dan kolektivne dženaze u Potočarima i obilježavanja godišnjice genocida, pod naslovom:
Kamen raskrinkavanja: U Potočarima se sahranjuje od Bijeljine do Sarajeva
U članku su godišnje kolektivne dženaze u Potočarima nazvane “hepeningom”, a poentirano je sljedećim riječima:
Kao što je ovdje jasno uklesano u ranije fotografisanom kamenu, te se to ne može promijeniti ili izbrisati, ili tako lako skloniti – koncept je u početku bio da se u Potočarima napravi nekakvo centralno svetilište za tobožnji genocid, izveden na području od Bijeljine do Sarajeva, te da je broj žrtava tu negdje oko "8372"; pa je došlo do promjene koncepta.
Zbog te promjene je napravljen novi kamen-oltar, na kojem delegacije polažu hrišćanski simbol – cvijet ljiljan. Ovaj, nešto stariji i čuveniji kamen, koji je i izvor brojke 8372… koja se danas koristi kao konačna, skrajnut je sa strane i odijeljen ogradom, kako niko od inostranih delegacija ne bi pitao zbog čega je i Sarajevo na spisku sahranjivanih.
Šta su činjenice?
Revizionizam i negiranje srebreničkog genocida imaju razne forme a jedna od najčešćih je i osporavanje broja žrtava, odnosno tvrdnje da je taj broj falsifikovan. Na stranici Memorijalnog centra Srebrenica posvećenoj ovoj temi, negiranje genocida kroz osporavanje broja žrtava opisano je na sljedeći način:
Revizionisti pokušavaju da smanje broj 8.372 žrtve genocida u Srebrenici, uprkos forenzičkim dokazima i pravnom konsenzusu koji potkrepljuju ovaj broj. Oni dodatno pobijaju identitet poznatih žrtava i okolnosti njihove smrti u cilju negiranja da je u Srebrenici počinjen genocid nad Bosanskim Muslimanima odnosno Bošnjacima.
U X objavi Danijela Simića se insinuira da se broj žrtava na spomeniku u Potočarima ne odnosi na žrtve ubijene 1995. godine u i oko Srebrenice, nakon operacije kodnog naziva “Krivaja 95”, kada je Vojska Republike Srpske zauzela Srebrenicu, a što je “objašnjeno” spiskom gradova iz kojih su dolazili ubijeni.
Kampanja etničkog čišćenja u istočnoj Bosni, koju su snage bosanskih Srba započele 1992. na početku rata u BiH, rezultirala je između ostalog i velikim brojem izbjeglica, od kojih su neki utočište našli i u malobrojnim enklavama u istočnoj Bosni, kakve su bile Goražde i Srebrenica.
Kako je navedeno u publikaciji Međunarodnog rezidualnog mehanizma za krivične sudove UN-a pod nazivom “Hronologija jednog genocida”, hiljade izbjeglica je došlo u Srebrenicu do 1995. godine.
Desetine hiljada bosanskih Muslimana iz okolnih područja, bježeći iz svojih gradova i sela od napada snaga bosanskih Srba, utočište su našle u Srebrenici. Tokom tri godine, snage bosanskih Srba držale su enklavu u okruženju i redovno je granatirale. Te snage kontrolisale su pristupne puteve i spriječavale dostavu hrane, lijekova i druge međunarodne humanitarne pomoći u enklavu. Grad Srebrenica bio je prenaseljen izbjeglicama.
U julu 1995. godine, Srebrenica je bila preplavljena izbjeglicama. Nakon tri godine rata, broj stanovnika u Srebrenici je iznosio 42.000, od čega čak 36.000 izbjeglica.
Jedan od razloga zašto su izbjeglice i prognani dolazili u Srebrenicu je taj što je enklava od 1993. godine bila zaštićena zona UN-a. Na stranici Memorijalnog centra Srebrenica se navodi:
Suočeno sa humanitarnom katastrofom, 16. aprila 1993. Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija usvaja Rezoluciju br. 819. U njoj traže da sve strane u sukobu u Republici BiH Srebrenicu i područje oko nje smatraju “zaštićenom zonom,” u kojoj neće biti nikakvih oružanih napada niti neprijateljstava.
Rezolucija br. 824, Vijeća sigurnosti, kojom je proglašena „zaštićena zona“, donesena je 6. maja 1993. U tom momentu u Srebrenici se nalazi oko 40.000 ljudi.
Operacija “Krivaja 95” rezultirala je zauzimanjem Srebrenice 11.7.1995., nakon čega su snage bosanskih Srba organizovale protjerivanje žena i djece na teritoriju pod kontrolom Armije RBiH, i pogubljenje zarobljenih muškaraca. U analizi o činjenicama o srebreničkom genocidu, koju smo objavili u julu prošle godine u sklopu serijala Rasvjetljavanje, naveli smo da je u Srebrenici ubijeno više od 8.000 bošnjačkih muškaraca i dječaka, u masovnim pogubljenjima koja su počela 13.7.1995. godine i trajala do početka augusta te godine. Žrtve su potom zakopavane u masovne grobnice, od kojih su neke kasnije premještane. Ova pogubljenja su okvalifikovana kao genocid u brojnim sudskim presudama, uključujući presude Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, Međunarodnog suda pravde i Suda Bosne i Hercegovine.
Memorijalni centar Srebrenica i spomen groblje za žrtve genocida iz 1995. godine osnovan je 2000. godine odlukom tadašnjeg Visokog predstavnika, navodi se na stranici Centra. Prva kolektivna dženaza obavljena je 31.3.2003, kada je ukopano 600 tada identifikovanih žrtava. Kako se navodi u članku Detektora od 9.7.2024, prije ovogodišnje dženaze za 14 identifikovanih žrtava, do tada je u Potočarima bila ukopana 6.751 žrtva genocida. Oko 250 žrtava je ukopano na drugim lokalnim grobljima u skladu sa željama porodica.
Međunarodna komisija za nestale osobe (ICMP), organizacija koja radi na DNK identifikaciji pronađenih žrtava, procjenjuje da je u i oko Srebrenice ubijeno nešto više od 8.000 muškaraca u julu i augustu 1995. Ova organizacija je do juna 2022. identifikovala 7.015 ostataka žrtava.
Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju je utvrdio da se broj žrtava kreće između sedam i osam hiljada.
Lista sa 8.372 imena prijavljenih žrtava može se pročitati na stranici britanske inicijative Remembering Srebrenica.
Dakle, nije tačno da su na groblju u Potočarima sahranjene žrtve stradale u drugim gradovima osim Srebrenice. Imena gradova i općina na spomeniku u Potočarima odnose se na mjesto porijekla žrtava koje su ubijene u i oko Srebrenice u julu i augustu 1995. godine. Većina od preko 8.000 žrtava je ubijena u masovnim pogubljenjima koja su organizovale i počinile snage bosanskih Srba nakon zauzimanja srebreničke enklave. Ova ubistva su okvalifikovana kao genocid u presudama nekoliko sudova.
Shodno činjenicama, tvrdnju da se broj žrtava na spomeniku u Potočarima odnosi na “prostor od Bijeljine do Sarajeva”, odnosno na žrtve iz drugih gradova osim Srebrenice, objavljenu na X profilu Danijela Simića, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Drugim objavama ove tvrdnje dajemo ocjenu prenošenje lažnih vijesti.
(Rašid Krupalija i Irna Halilović, Raskrinkavanje.ba)