Portal Dnevni avaz je 18. maja objavio članak o krivičnim djelima koje su počinili migranti u Unsko-sanskom kantonu. U naslovu i tekstu članka se kaže:
Ogromne posljedice po državu i građane: Oni iza sebe ostavljaju samo pustoš
(...)
Samo posljednju godinu ilegalni ekonomski migranti su na području ovog kantona počinili čak 205 krivičnih djela! To su zvanični podaci Ministarstva unutrašnjih poslova.
Ubistva, silovanja, pokušaji ubistva, tuče, teške krađe, pljačke samo je dio onoga s čim se Krajišnici suočavaju posljednjih godina.
Reporter Dnevnog avaza je obišao planinarsku kuću na planini Plješevici kod Bihaća, koja je izgorila u novembru 2019. godine, nakon što su migranti koji su potražili sklonište u njoj zapalili vatru da se ugriju, te je razgovarao o migrantima sa lokalnim stanovništvom. U članku se kaže da su migranti provalili i u kuću u Cazinu koja je proglašena nacionalnim spomenikom, te naložili vatru u njoj, a završava se nagađanjem o požaru na kući u Velikoj Kladuši:
U Velikoj Kladuši je prošle sedmice zapaljena i kuća partizanskog komandanta Zuhdije Žalića, koja je bila opremljena kao spomen-soba.
Još nije utvrđeno jesu li i nju zapalili ilegalni migranti.
Tvrdnje iz Avazovog članka su prenijeli portali Antimigrant, Feniks, te Crna hronika. Na portalu Crna hronika objavljena su dva članka s tim tvrdnjama, a u jednom od njih je citiran i status u kojem se poziva na “lov na tu bagru”, koji je objavila Facebook stranica Granični prelaz Maljevac, o kojoj smo pisali u analizi koju možete pročitati na linku ispod.
Facebook stranice sa nazivima institucija kao “izvori” za medije
Koja krivična djela su počinili migranti u USK?
Kontaktirali smo Ministarstvo unutrašnjih poslova Unsko-sanskong kantona sa upitom o krivičnim djelima za koje je utvrđeno da su ih počinili migranti, te o broju migranata u tom kantonu. Glasnogovornik MUP-a USK, Ale Šiljdedić, nam je potvdio da je policija u tom kantonu registrovala 205 krivičnih djela koje su počinili migranti u 2019. godini. Ukupno je 1.693 krivičnih djela počinjeno u tom kantonu prošle godine.
Velika većina krivičnih djela koje su počinili migranti te godine (165, to jest 80%) odnosi se na krađe i provale (krađe, teške krađe, otuđivanje pokretne imovine, razbojništvo, narušavanje nepovredivosti doma, oštećenje tuđe stvari). Zabilježeno je sedam slučajeva nanošenja tjelesnih povreda i jedno učestvovanje u tuči, te tri krivična djela koja su okarakterisana kao “paljevine”.
Među težim krivičnim djelima, zabilježena su i četiri pokušaja ubistva, sva četiri u slučajevima sukoba među migrantima u kojima je intervenisala policija (u augustu, septembru, novembru i decembru 2019. godine). Konačno, zabilježeno je jedno ubistvo, o kom je portal Radio-Televizija USK izvijestio 19. septembra 2019. godine. Ubistvo se dogodilo u migrantskom kampu, kada je 19-godišnji muškarac iz Pakistana ubijen u tuči koja je izbila u kampu Vučjak.
Policija nije zabilježila nijedan slučaj silovanja koje su počinili migranti u 2019. godini.
U 2018. godini, policija je evidentirala 77 krivičnih djela koja su počinili migranti, rečeno nam je iz MUP-a USK. Prema podacima Federalnog ministarstva unutrašnjih poslova, ukupno 1.406 krivičnih djela je evidentirano u tom kantonu 2018. godine.
Većina krivičnih djela (55, to jest 71%) i tada se odnosila na krađe i provale (narušavanje nepovredivosti doma, razbojništvo, krađu i tešku krađu, oduzimanje tuđe pokretnine i oštećenje tuđe stvari).
Pripadnici MUP-a USK su zabilježili dva slučaja silovanja. Jedan je zabilježen u decembru 2018. godine, kada je policija uhapsila pakistanskog državljanina koji je potom osuđen za silovanje 18-godišnjakinje. Ranije te godine, u maju, policiji je prijavljen slučaj silovanja migranta, koje je, prema navodima iz medija, počinio drugi migrant. Mediji su te godine izvještavali i o pokušaju silovanja u Bihaću, no policija nije potvrdila da se to desilo.
U toku 2018. godine evidentirano je i jedno ubistvo te tri pokušaja ubistva.
U Avazovom članku se akcenat stavlja na najteža djela, koja čine mali dio od ukupnog broja krivičnih djela koja su počini migranti u Unsko-sanskom kantonu. Osim krađa, provala i drugih djela počinjenih protiv imovine, iz policijske statistike i medijskih izvještaja vidi se da su teža krivična djela - naročito kada se radi o nasilnim krivičnim djelima - rijetko ili nikako počinjena van migrantske populacije i da se sa njima uglavnom ne “suočavaju Krajišnici”, kako je to naveo Avaz, već sami migranti.
Jesu li migranti “skloniji kriminalu”, kako se implicira ovakvim izvještavanjem?
Prema podacima dobijenim od MUP USK, koje smo dobili u odgovoru na upit:
Na području USK-a u kontinuitetu stalno boravi između 4.000 i 5.000 migranata, ali su ti brojevi u stalnoj promjeni zbog svakodnevnog priliva ali i odliva migranata sa područja USK-a. U 2019. godini, policija USK je legitimisala preko 48.000 migranata koji su prošli preko teritorija USK-a.
Prema posljednjim podacima Federalne agencije za statistiku, Unsko-sanski kanton je imao 270.299 stanovnika u 2017. godini. Broj krivičnih djela počinjenih od strane lokalnog stanovništva u 2019. godini je iznosio 1.488. Ako se taj broj uporedi sa brojem osoba koje žive u USK, dobija se da je u kantonu 2019. godine bilo 0,005 krivičnih djela “po glavi” stanovnika.
S druge strane, prema podacima policije, u kantonu je 2019. godine boravilo oko 48.000 migranata, koji su ukupno počinili 205 krivičnih djela - što bi, istom računicom, dalo 0,004 krivičnih djela “po glavi” u migrantskoj populaciji. Važno je napomenuti da su migranti većinom mlađi muškarci, dok broj lokalnog stanovništva u ovoj analizi uključuje cjelokupno stanovništvo. Stoga čak ni ovo poređenje nije sasvim adekvatno, jer se ne radi o istoj demografiji, iz koje su, u slučaju migranata, isključene grupe koje su manje sklone kriminalu i manje “doprinose” statistikama krivičnih djela (djeca, starija populacija i žene).
Iako je 2019. godine došlo do rasta broja krivičnih djela počinjenih od strane migranata u odnosu na 2018. godinu (porast sa 77 u 2018. na 205 u 2019. godini), taj omjer se nije mijenjao, jer je broj migranata koje je policija evidentirala 2018. godine u tom kantonu iznosio 19.276, što je značajno manje nego 2019. godine. Broj krivičnih djela koja su počinili migranti je iznosio 0,004 po migrantu te godine, dok je broj krivičnih djela počinjenih od strane lokalnog stanovništva takođe iznosio 0,005 po stanovniku.
Detaljan pregled podataka o krivičnim djelima počinjenih od strane migranata u Unsko-sanskom kantonu u 2018. i 2019. godini, koje smo dobili od MUP USK, možete pogledati u tabeli na ovom linku.
Dakle, nasuprot tonu u ovom, ali i u mnogim drugim medijskim izvještajima, migranti nisu “kriminalci” ništa više nego što je to bilo koja druga populacija. Štaviše, uzevši u obzir specifične okolnosti koje sobom nosi izbjeglištvo i/ili ekonomske migracije (a koje uključuju ekstremno siromaštvo, nezaposlenost, nedokumentovanost, nemogućnost legalnog ostvarivanja prihoda, posjedovanja imovine, itd.), te demografske specifičnosti migrantske populacije u BiH, posredno bi se moglo zaključiti da su to čak i manje od ostalih.
To ne znači da problem kriminaliteta među migrantima u USK ne postoji, ali slika koje se time stvara dehumanizuje jednu već ranjivu grupu. Takav jednostran pristup izvještavanju o migrantima, u kojem se pretpostavlja da su odgovorni i za krivična djela za koja nema dokaza u tom momentu (kuća u Velikoj Kladuši), ne doprinosi ni lokalnoj zajednici u čijem je interesu svakako da stopa kriminaliteta bude niža.
Dodatno, korištenje termina kao “ilegalni ekonomski migranti” je ne samo dehumanizirajuće, već i netačno. Visoki komesarijat Ujedinjenih nacija za izbjeglice (UNHCR) preporučuje korištenje termina kao što su “neregularni migranti” ili “nedokumentovani migranti”.
Nazivati migrante “ilegalnim” negira njihovo dato dostojanstvo i ljudska prava. Opisivati egzistenciju migranata kao nelegitimnu znači ignorisati njihova iskustva koja su stekli kao radnici/e, žene, djeca, porodice i osobe u odmakloj dobi. Kad se dehumanizirajući pojmovi prihvate kao pravilo, ljudi se pretvaraju u mete prezira, a čak i njihovo pravo na život može biti ugroženo.
(...)
“Ilegalan” je negativan opis. Nikada se ne koristi za građane. Koristi se samo protiv migranata, diskriminatoran je i uvredljiv.
Članak Dnevnog avaza daje selektivnu informaciju o broju krivičnih djela počinjenih od strane migranata u Unsko-sanskom kantonu prošle godine. Time se migranti kao grupa prikazuju u izrazito nepovoljnom svjetlu, zbog čega tvrdnjama iz Avazovog članka dajemo ocjenu manipulisanje činjenicama i pristrasno izvještavanje.
(Raskrinkavanje.ba)
Napomena 23.10.2020.
Portal Crna hronika nas je obavijestio da je članak uklonjen sa njihove stranice, zbog čega je ocijenjen i kao demantovano.