Foto: Raskrinkavanje.ba
Na jednom Facebook profilu 13.10.2023. godine objavljen je videosnimak s opisom:
U zanosu pjevaju:”Gaza je groblje. U Gazi više nema škola, jer nema djece.”
Gdje su naši mediji da ovo prenesu?! Podbacili ste, izdali svaku žrtvu, jer istini režete krila!
Snimak u trajanju od 11 sekundi prikazuje gomilu muškaraca, koji, kako je ispisano na engleskom jeziku, uzvikuju: “Gaza, Gaza, Gaza je groblje. Nema škola u Gazi jer u Gazi nema više djece”. Snimak prikazuje i kadrove granatiranja i tijela djece. Ovakav opis implicira da je snimak nastao nedavno te da prikazuje aktuelna dešavanja vezana za trenutni rat između Izraela i Palestine.
Videosnimak s ovog Facebook profila je do vremena pisanja ove analize ostvario 653 reakcije i 205.000 pregleda, a podijeljen je 4.000 puta. Snimak je uz isti opis objavljen i na Facebook stranicama Kreni Zdravo SoulNutrition - Svijet, Ne tuguj, Allah je s tobom, Islamski Da'wetski servis Orizare, A Allah sve zna i mudar je te na nekoliko Facebook profila (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8).
Šta prikazuje snimak?
U izraelskim zračnim napadima na Gazu od eskalacije sukoba 7. oktobra ove godine ubijeno je više od 7.000 Palestinaca, od čega je skoro polovina djece, prema tvrdnjama nadležnih u Gazi. Više od 1.400 Izraelaca ubijeno je od početka rata, uglavnom za vrijeme Hamasovog napada 7. oktobra. Prema prikupljenim podacima, u Gazi je ubijeno 3.324 djece, a na Zapadnoj obali 36.
Pretraga kadra iz videosnimka pokazuje da se ovaj snimak, uz identičan opis, dijeli i engleskim govornim područjem. Međutim, suprotno insinuacijama ili tvrdnjama koje ga prate, nije riječ o aktuelnom snimku koji prikazuje trenutna dešavanja.
Riječ je, zapravo, o isječku iz dokumentarnog filma “Zanemarujući Gazu” (eng. Disregarding Gaza). Na platformi YouTube ovaj dokumentarni film objavljen je 15.3.2015. godine s opisom u kojem se navodi da je riječ o kratkom dokumentarnom filmu koji tematizira nedostatak predstavljanja Gaze i Palestine u izraelskim medijima. Na 3:38 minuti ovog snimka vidljivi su kadrovi koji trenutno kruže društvenim mrežama.
Foto: Screenshoot dokumentarnog filma “Zanemarujući Gazu”
BOOM, fact-checking platforma iz Indije, u analizi objavljenoj 16.10.2023. godine na engleskom jeziku pisala je o identičnom snimku. Kako je navedeno i u toj analizi, riječ je o snimku iz dokumentarnog filma objavljenog 2015. godine.
BOOM je otkrio da je snimak iz 2014. godine i prikazuje Lehavu, ekstremno desničarsku grupu u Izraelu koja protestuje zbog vjenčanja Arapa i Jevrejke koja je prešla na islam neposredno prije ceremonije.
O snimku je pisao i Logically facts. U analizi objavljenoj 19.10.2023. godine citirana je Arianna LaPenne, režiserka filma “Zanemarujući Gazu”, koja je takođe potvrdila da je riječ o snimku koji je star osam godina.
Govoreći za Logical Facts, LaPenne je rekla: “Apsolutno mogu potvrditi da je ovo osam godina staro, a ne nedavno. I ovo je specifična ekstremno desničarska izraelska grupa koja protestuje protiv međureligijskog braka – nije reprezentativna za sve stanovnike Izraela, očigledno”. Ona je takođe potvrdila da je grupa uzvikivala slogane, kako se čuje u viralnom snimku.
Dakle, iako je autentičan, snimak koji se 2023. godine u jeku eskalacije sukoba u Izraelu i Gazi dijeli na društvenim mrežama uz insinuacije da je nastao nedavno zapravo je star osam godina i preuzet je iz dokumentarnog filma.
Dodatno, tvrdnje da “ovo nećete vidjeti u prodanim medijima” te da su domaći mediji “podbacili, izdali svaku žrtvu, jer istini režu krila” manipulativne su. Domaći, ali i globalni mediji, ne izvještavaju o ovom snimku sada zato što je star osam godina i što ne prikazuje trenutno stanje.
Tvrdnje kako mediji ne izvještavaju o određenim događajima dio su šireg dezinformativnog narativa u kojem se kredibilni mediji optužuju da su pod kontrolom “moćnika” ili “elite” te da tako grade sliku koja njima odgovara: bilo da preuveličavaju određene događaje ili ih, pak, prikrivaju. Raskrinkavanje se ranije bavilo dezinformacijama koje grade ovaj narativ u analizama koje možete čitati na linku ovdje, ovdje i ovdje.
Shodno navedenim činjenicama, objavu na Facebook profilu u kojoj se snimak iz 2015. godine predstavlja kao aktuelan ocjenjujemo kao manipulisanje činjenicama.
(Raskrinkavanje.ba)