Ukrajinski nacionalisti nisu “zarobili dvadesetak vozila OEBS-a”

Portal Sputnik svaki dan objavljuje članke u kojima se uživo ažuriraju sve informacije objavljene taj dan, a koje su vezane za rat u Ukrajini. U takvom članku od 1. marta 2022. godine objavljen je paragraf i o navodnom zarobljavanju vozila Specijalne posmatračke misije Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS). U ažuriranju članka napravljenom u 8:42 sati dodana je informacija o tome da su “Ukrajinski nacionalisti zarobili dvadesetak vozila OEBS-a”:

Ukrajinski nacionalisti zarobili dvadesetak vozila OEBS-a

Ukrajinski nacionalisti u Kramatorsku su zarobili dvadesetak vozila Specijalne posmatračke misije OEBS-a. Sudbina pripadnika misije je nepoznata, saopštila je Narodna milicija DNR.

U ovom dijelu članka priložena su i dva videosnimka objavljena 1.3.2022. godine na nalogu portala Sputnik na društvenoj mreži Telegram (1, 2). Ipak, u ovim objavama nema tvrdnje da je “dvadesetak vozila OEBS-a zarobljeno”, već snimci prikazuju “evakuaciju osoblja OEBS-a iz Kijeva”, kao i snimak “4 od 30 vozila OEBS-a” koja su “ostala u Lugansku”. 

Tvrdnju o navodnom zarobljavanju vozila misije OEBS-a od “ukrajinskih nacionalista” objavilo je još desetak medija iz regiona. Pojedini mediji su ovu tvrdnju objavili u okviru uživo ažuriranih dnevnih članaka (1, 2, 3), dok su je drugi objavili u okviru zasebnih članaka (1, 2, 3, 4, 5). Portali Pink (1, 2) i 24 sedam (1, 2) ovu tvrdnju objavili su i u člancima koji se kontinuirano ažuriraju, kao i u zasebnim člancima.

Portal Srbin (.info) u svom članku od 1.3.2022. godine tvrdnju da su “ukrajinski nacionalisti zarobili dvadesetak vozila OEBS-a” prikazao je kao zarobljavanje posmatrača/ica ove organizacije.

(UŽIVO) Ukrajinski nacionalisti zarobili posmatrače OEBS-a

U članku ovog portala se, pored tvrdnje da su navodno zarobljeni posmatrači/ce, navodi i tvrdnja objavljena u drugim medijima o “zarobljavanju” dvadesetak vozila OEBS-a.

Šta su činjenice?

Organizacija za evropsku bezbjednost i sigurnost (Organization for Security and Co-operation in Europe - OSCE) je najveća svjetska regionalna bezbjednosna organizacija. Kako se navodi na zvaničnoj stranici ove organizacije, Specijalna posmatračka misija OEBS-a u Ukrajini (Special Monitoring Mission to Ukraine - SMM) započela je 21. marta 2014, “nakon zahtjeva ukrajinske vlade upućenog OEBS-u i konsenzusne odluke svih 57 država članica OEBS-a. SMM je nenaoružana, civilna misija, prisutna na terenu 24/7 u svim regionima Ukrajine. Njeni glavni zadaci su da posmatra i izvještava na nepristrasan i objektivan način o situaciji u Ukrajini i da olakša dijalog između svih strana u krizi.” Timovi ove misije raspoređeni su u više ukrajinskih oblasti.

Odakle potiče tvrdnja o “zarobljavanju vozila”?

Tvrdnja o navodno zarobljenim vozilima potekle su od vojne formacije samoproglašene Donjecke Narodne Republike, Narodne milicije DNR. Na njihovom zvaničnom nalogu na mreži Telegram objavljeno je 1. marta 2022. godine da su, “prema operativnim informacijama, ukrajinske nacionalističke formacije, iskoristivši situaciju u Kramatorsku, zarobile oko dvadeset vozila SMM OEBS-a.” 

U objavi se takođe navodi da je “sudbina članova/ica misije nepoznata”, te da će ova vozila “bez sumnje biti korišćena za vršenje provokacija protiv zaposlenih u OEBS-u”. 

Ukrajinski grad Kramatorsk nalazi se na istoku zemlje, u graničnoj oblasti između područja koje kontroliše Ukrajina i teritorije samoproglašene Donjecke Narodne Republike. 

Da li su vozila ili posmatrači/ice OEBS-a zarobljeni u Ukrajini?

Na zvaničnom Twitter nalogu OEBS-a navodi o “zarobljavanju vozila” ove organizacije u Kramatorsku demantovani su u objavi od 1.3.2022. godine. 

❗ Sva vozila OEBS-a u Kramatorsku su na broju. Izvještaji da su vozila @OSCE_SMM ukradena sa našeg imanja su lažni.

Takođe, kako ukrajinski fact-checking portal StopFake navodi u članku od 2.3.2022. godine, predstavnik/ca misije OEBS-a u Kramatorsku je u komentaru za njihov portal demantovao/la  navode o “zarobljavanju” njihovih vozila.

Specijalna posmatračka misija OEBS-a u Ukrajini objavljuje i dnevne izvještaje o sigurnosnoj situaciji u ovoj zemlji. U izvještaju za 1. mart 2022. godine ne navodi se da su njihova vozila i/ili posmatrači/ice “zarobljeni” u Kramatorsku.  

Dakle, Organizacija za evropsku bezbjednost i sigurnost demantovala je navode o “zarobljavanju dvadesetak vozila” ove organizacije u Kramatorsku. 

Shodno činjenicama, tvrdnju da su “ukrajinski nacionalisti zarobili dvadesetak vozila OEBS-a”, inicijalno objavljenu na portalu Sputnik, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Sve druge objave ove tvrdnje dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti. 

Ocjenu lažna vijest dobija i tvrdnja da su “ukrajinski nacionalisti zarobili posmatrače OEBS-a”.

(Marija Ćosić i Emir Zulejhić, Raskrinkavanje.ba)