Foto: Faces Of The World, Flickr
Na Facebook stranici Volim te, 25. februara 2024. objavljena je poznata fotografija Nikole Tesle u njegovoj laboratoriji, uz citat o smrti koji mu je pripisan:
Nikola Tesla je rekao da SMRT NE POSTOJI i ovo je dokaz da "NIJEDAN ČOVJEK KOJI JE POSTOJAO NIJE UMRO":
Rečenica od koje su se naučnici zaledili
U komentaru objave je link koji vodi na članak portala Obavještavamo objavljen 8. augusta 2023. U članku je naveden kompletan “citat” Nikole Tesle.
Smrt ne postoji, a samim tim saznanjem, nestaje i strah od iste. I zapamtite: nijedan čovjek koji je postojao nije umro. Pretvorili su se u svjetlost i kao takvi postoje i dalje. Tajna je u tome da se te svjetlosne čestice vrate u prvobitno stanje. Vraćanje u neku od prethodnih energija. Hrist i još neki znali su tu tajnu. Ja sam tragao za time kako da se očuva ljudska energija. Ona je jedan od vidova svjetlosti. U Duši ponekad ravna vrhunskom nebeskom svjetlu. Nisam tragao za tim radi sebe, već radi dobra svih. Vjerujem da će moje otkriće učiniti ljudima život lakšim i snošljivijim i usmjeriti ih na duhovnost i moralnost..”, govorio je Nikola Tesla.
Ovaj citat o smrti, pripisan slavnom naučniku, kruži na portalima i društvenim mrežama barem od 2013. godine. Najstarije pojavljivanje ove tvrdnje pronašli smo na Facebook profilu ovdje, gdje je citat objavljen 6. augusta 2013. godine.
Na godišnjicu Tesline smrti 7. januara ove godine, mnogi portali iz regiona ponovo su aktuelizovali ovaj citat (1, 2, 3).
Šta su činjenice?
Naučnik i izumitelj Nikola Tesla rođen je 1856. godine u Smiljanu u Hrvatskoj. Najpoznatiji je po svom izumu i patentiranju rotirajućeg magnetnog polja, osnove za većinu mašina koje pokreće naizmjenična struja, kao i trofaznog sistema prenosa električne energije. Tesla je svojevremeno bio poznat kao ekscentrik i davao je razne neobične izjave, poput spekulacije o komunikaciji s drugim planetama i tvrdnje da bi mogao prepoloviti Zemlju kao jabuku. Preminuo je 7. januara 1943. godine u New Yorku.
Porijeklom njegove navodne izjave da “smrt ne postoji” bavio se i portal AAP Fact Check u članku 16. decembra 2020. godine, kao i naš partnerski fact-checking portal FakeNews Tragač u članku iz januara 2023. Kako se u članku AAP-a navodi, čini se da citat zapravo dolazi iz pozorišne predstave “Tesla ili prilagođavanje anđela”, koju je 1995. godine napisao Stevan Pešić, a po kojoj je 2001. godine snimljen i film. U tekstu predstave, u kojoj Teslu intervjuiše novinar, mogu se pronaći dijelovi citata. Intervju u predstavi je fiktivan.
FakeNews Tragač i AAP Fact-check kontaktirali su Muzej Nikole Tesle u Beogradu upitima o navodnom Teslinom citatu. Iz Muzeja su odgovorili da ne postoje dokumenti ili neki originalni izvori koji bi potvrdili da je citat autentičan. U članku Fake News Tragača navodi se:
Drama se odvija u formi intervjua koji je Tesla navodno dao za časopis „Besmrtnost” 1899. godine. Na internetu se može naći i kompletan transkript televizijske adaptacije drame.
Iako RTS u opisu televizijske adaptacije pomenute drame na Jutjubu tvrdi da je ona zasnovana na „istinitom intervjuu”, FN Tragač je još pre više od godinu dana od Muzeja Nikole Tesle dobio odgovor da ta institucija „ne poseduje bilo kakav dokaz o tome da je navodni intervju s Nikolom Teslom iz 1899. godine zaista postojao”. Tada smo istraživali poreklo citata koji govori da „čovek treba da bude sam svoj lekar“ i da je „izvor većine bolesti u duhu“ pa „zato duh može da pobedi većinu bolesti”. I ovaj citat je pripisivan Nikoli Tesli, a ispostavilo se da, poput citata o smrti, i on potiče iz drame Stevana Pešića.
Kako navod AAP, spomenuti citat ne nalazi se u bazi Teslinih citata stranice Tesla universe, a magazin Besmrtnost ne može se naći u arhivi ugašenih američkih magazinа.
AAP je kontaktirao i autora knjige “Tesline riječi: Predivna utopija budućnosti” i dobitnika nagrade “Teslina duhovna medalja” od Tesline naučne fondacije Ellisa Oswalta iz New Yorka. I on se složio da nije riječ o stvarnoj Teslinoj izjavi, ističući da ne zvuči kao nešto što bi on kazao i da nikada nije naišao na takav citat u njegovim intervjuima i predavanjima.
Dakle, citat o smrti koji se pripisuje Nikoli Tesli nije autentičan, odnosno uglavnom je preuzet iz pozorišne predstave. Budući da zbog protoka vremena i broja objava nije moguće ustanoviti ko je prvi pripisao citat Tesli, tvrdnju da je rekao da “smrt ne postoji”, odnosno da “nijedan čovjek koji je postojao nije umro”, ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti .
Napomena
20.3.2024. Nakon objave ove analize, portali Mondo i Mondo (.me) ispravili su svoje članke, zbog čega im dajemo i ocjenu ispravljeno.
22.3.2024. Nakon objave ove analize, portali Srpska info i Alo online ispravili su svoje članke, zbog čega im dajemo i ocjenu ispravljeno.
25.3.2024. Nakon objave ove analize, portal Bijeljina (.com) ispravio je svoj članak zbog čega im dajemo i ocjenu ispravljeno.
26.3.2024. Nakon objave ove analize, portal Una ispravio je svoj članak, zbog čega im dajemo i ocjenu ispravljeno.
29.3.2024. Nakon objave ove analize, portali Oslobođenje i Raport ispravili su svoje članke, zbog čega im dajemo i ocjenu ispravljeno.
19.4.2024. Nakon objave ove analize, portal Žena ispravio je svoj članak, zbog čefa im dajemo i ocjenu ispravljeno.
(Raskrinkavanje.ba)