Intervjui u kojima doktori/ce preporučuju “lijekove” Hyper Active i Cardiline su izmišljeni

Foto: Freepik.com

Na Facebook stranici Volleyball objavljeni su 14. novembra 2022. godine slika i link na navodni intervju sa doktoricom Zehrom Dizdarević, u kom promoviše “lijek” Hyper Active. 

U intervjuu, navodno objavljenom u časopisu Medicinska gazeta, Dizdarević je predstavljena kao kardiologinja poznata po tome da “liječi ljude bez tableta”. Iako se radi o “intervjuu” sa doktoricom, o Dizdarević se govori u muškom rodu. 

Zehra Dizdarević je bosanski lekar-kardiolog, profesor. Poznat je po tome da leči ljude bez tableta. Uz to, svi koji dolaze kod njega neobrašnjivo lako ozdrave. Među njegovim pacijentima ima poznatih ljudi iz Bosna i Hercegovina, ali i krem društva iz EU.
(...)
PROFESOR DOKTOR ZEHRA DIZDAREVIĆ JE POTPUNO SIGURAN U TO DA BILO KOJA OSOBA MOŽE SAMA KOD KUĆE DA SPROVEDE ISCELJUJUĆE ČIŠĆENJE KRVNIH SUDOVA I DA TAKO ZNAČAJNO POBOLJŠA SVOJE ZDRAVLJE.

Ona, navodno, preporučuje “lijek” za čišćenje krvnih sudova Hyper Active, koji je teško pronaći u apotekama u BiH. “Lijek” je, tvrdi se, “napravljen 2015. godine na Institutu za bolesti srca”, ali se ne precizira gdje se ovaj institut nalazi. U članku se navodi niz koristi koje ovaj “lijek” navodno donosi različitim grupama ljudi, a na dnu se nalazi “točak sreće” koji korisnicima/ama može osigurati popust na narudžbu lijeka. Svakim klikom na dugme točak se “zavrti” i daje 50% popusta, i otvara se formular za narudžbu ovog “lijeka” koji traje 10 minuta. 

Link sa istim “intervjuom” sa doktoricom Zehrom Dizdarević objavljen je dan kasnije, 15.11.2022, na Facebook stranici Nature. 

Link na članak istog sadržaja objavljen je 22.11.2022. na Facebook stranici Mana Min. Jedina razlika je ime doktora koji navodno preporučuje Hyper Active. Ovoga puta, “intervju” je dao doktor Emir Solaković. 

Identičan intervju pripisan je 18.11.2022. godine doktorici iz Srbije Danici Grujičić, na Facebook stranici Wodgbidfgb. Iako je sadržaj posve isti, u slučaju Grujičić, u intervjuu ona navodno preporučuje “lijek” Cardiline. Sve informacije u članku iste su kao i u slučaju “lijeka” Hyper Active, a Grujičić je, kao i doktorica Dizdarević, predstavljena kao “bosanski lekar-kardiolog”. 

Da li su Dizdarević, Solaković i Grujičić kardiolozi koji su preporučivali ove “lijekove”?

Svi navedeni intervjui navodno su objavljeni u časopisu Medicinska gazeta. Ipak, takav časopis ne postoji. U navedenim člancima, čitaoci i čitateljke ne mogu otvoriti niti jedan eksterni link. Jedino što se u članku može otvoriti je formular za narudžbu navedenih “lijekova”. 

Doktorica Zehra Dizdarević je pulmologinja i alergologinja koja vodi privatnu ordinaciju u Sarajevu. Fotografija Dizdarević koja je iskorištena u navedenim Facebook objavama može se pronaći u člancima domaćih medija od januara 2021. godine (1, 2). Doktorica Dizdarević bila je gošća u različitim emisijama u kojima je govorila o temama vezanim za njenu oblast specijalizacije (1, 2, 3). 

Ona, dakle, nije kardiologinja. Google pretraga njenog imena uz “lijek” Hyper Active ne daje nikakve rezultate koji bi potvrdili autentičnost navedenih intervjua. 

Doktor Emir Solaković je opšti i kardiovaskularni hirurg te generalni direktor Specijalne bolnice dr Solaković Sarajevo. Slika Solakovića koja je korištena u navedenoj Facebook objavi preuzeta je iz njegovog gostovanja na Hayat televiziji u augustu 2021. godine. 

Baš kao i u slučaju Dizdarević, Google pretraga imena Emira Solakovića i naziva “lijeka” Hyper Active ne daje rezultate koji bi ukazali na to da je on ikada javno preporučivao takav “lijek”. 

Doktorica Danica Grujičić je neurohirurginja, a od oktobra 2022. godine i ministarka zdravlja Srbije. Dakle, navod iz pomenutog “intervjua” da je ona “bosanski lekar-kardiolog” posve je netačan. Slika korištena u navedenoj objavi nastala je kao montaža fotografije Grujičić koja je dostupna od ranije i posve nepovezane fotografije čaše i kašike bijelog praha.

Google pretraga njenog imena i “lijeka” Cardiline ne daje nikakve rezultate koji bi potvrdili da je Grujičić nekada dala intervju u kom ga preporučuje. 

Dakle, ne postoje nikakvi dokazi da je iko od navedenih doktora/ica ikada preporučivao Hyper Active ili Cardiline. Grujičić i Dizdarević, također, nemaju veze sa kardiologijom. 

Da li su Hyper Active i Cardiline lijekovi?

U navedenim intervjuima ovi preparati predstavljeni su kao “lijekovi”. Ipak, oni to zapravo nisu. Cardiline i Hyper Active se ne nalaze na spisku lijekova koji imaju dozvolu za stavljanje u promet Agencije za lijekove BiH. Nismo uspjeli ni pronaći informacije o navodnom Institutu za bolesti srca u kom su 2015. godine oni “napravljeni”. 

Šta znamo o stranicama na kojima su intervjui objavljeni?

O četiri Facebook stranice na kojima su objavljeni linkovi navodnih intervjua nije moguće pronaći mnogo informacija. Dvije stranice (Nature, Volleyball) nastale su u augustu 2022. godine, stranica Wodgbidfgb u septembru, dok je stranica Mana Min kreirana u novembru 2022.

U sekciji “Page transparency” na stranicama Wodgbidfgb, Nature i Volleyball navodi se da se ovim stranicama upravlja primarno iz Ukrajine, a za stranicu Wodgbidfgb kao zemlja upravljanja navode se i Filipini. Za stranicu Mana Min takva informacija nije dostupna. Sve četiri stranice broje ukupno 35 pratitelja/ki. Na njima nema nikakvih objava na našem jeziku, niti ikakvih objava vezanih za medicinske preparate. Čak nije moguće pronaći ni navedene objave intervjua sa pomenutim doktorima/cama. 

Jedina iznimka je stranica Wodgbidfgb, gdje objavu navodnog intervjua sa Danicom Grujičić nije moguće pronaći na samoj stranici, ali jeste u “Ad Library-ju” kao reklamu koja je aktivna od 18.11.2022, a koja je u vrijeme pisanja ove analize još uvijek trajala. 

Raskrinkavanje je o sličnim lažnim intervjuima i preporukama preparata koji se predstavljaju kao lijekovi pisalo u nizu analiza (1, 2, 3, 4). U analizi “Izmišljeni intervjui s kardiolozima reklamiraju ‘čaj protiv visokog pritiska’” iz 3.11.2022. godine, pisali smo o nizu lažnih intervjua u kojima je promovisan “lijek” Hypertea, za koji se tvrdilo da ima gotovo iste efekte kao i Hyper Active i Cardiline. Jedan od analiziranih članaka u kom je naveden lažni intervju sa doktorom Jasminom Čalukom imao je gotovo identičan sadržaj kao i pomenuti sa doktoricama Dizdarević i Grujičić te doktorom Solakovićem. Iznimka je da je doktor Čaluk navodno pacijentima/kinjama preporučivao Hypertea. 

Shodno činjenicama, prve objave intervjua u kojima se tvrdi da su navedeni/e doktori/ce preporučivali/e Hyper Active ili Cardiline ocjenjujemo kao lažnu vijest. Druge objave istih tvrdnji dobijaju ocjenu prenošenje lažnih vijesti. 

(Raskrinkavanje.ba)